انديشه زمانه
توسعه مفهوم حق
دوشنبه, 1391-09-27 14:25
امین قضایی
امین قضایی – در دو بخش نخست، دو عنصر اصلی روشنگری به ترتیب با عنوانهای جستوجوی روش و موضوع مناسب برای شناخت معرفی شدند. شناخت چیزی ممکن نیست مگر آنکه پیشتر روشی برای شناخت آن یافته باشیم. به عبارت دیگر، روششناسی مقدم بر خود شناخت است. همچنین موضوع مطلوب روشنفکر برای شناخت حقیقت و سعادت دنیوی انسان است. |
فلسفه زبان از منظر مولانا
جمعه, 1391-09-24 18:13
احمد علوی
احمد علوی - هرچند عرصه گفتگو در مورد فلسفه زبان به معنی اخص و امروزی آن فلسفه زبان است، اما عارفان و بویژه مولانا خود را از پراختن به آن بی نیاز ندانستهاند. مشکل اما آن است که مقایسه ساختار آثار عرفانی پیشینیان با آثار فیلسوفان زبان امروز دشوار است. بنابراین پژوهشگر غالبا ناچار است به «کشف» فلسفه زبانی عارفان دوره گذشته بپردازد.
|
معراج در قرآن
چهارشنبه, 1391-09-22 20:18
صالح نظری
صالح نظری - ماجرای معراج از جمله ماجراهائی است که در هالهای از افسانه سازیها گرفتار آمده و داستانهای معراج را مشابه داستانهای هزار و یک شب کرده است. اینکه واقعیت معراج از دیدگاه قرآن چیست یک بحث است، و اینکه عرفا معراج را چگونه تفسیر میکنند بحث دیگری است. اما این هر دو با قصه سازیهای صورت گرفته در حول و حوش مسئله معراج بسیار متفاوت هستند.
|
رهایی از الهیات
دوشنبه, 1391-09-20 00:50
امین قضایی
امین قضایی - در بخش نخست به این نتیجه دست یافتیم که روششناسی بر شناخت مقدم است. فلسفهی مدرن بر این حکم استوار گشت که بدون روش صحیح برای شناخت، پیشرفتی در شناخت صورت نخواهد گرفت. همچنین علم در صورتی گامی به پیش خواهد گذارد که در خدمت هدفی به جز یافتن حقیقت (یعنی یافتن روابط ضروری میان چیزها) یا سعادت نباشد. اما در قرن هفدهم، زمانی که عصر خرد آغاز شد، فلسفه چیزی جز خادم الهیات نبود. اگر هدف شناخت نه حقیقت بلکه توجیه باورهای مذهبی باشد، دیگر نمیتوان از روشنگری سخن گفت. همچنین علم اخلاق نمیبایست در خدمت توجیه اهداف قوانین شریعت باشد و یا هنر برای نمایش عظمت و شکوه خدا و کلیسا یا نمایش رنج مسیح و دیگر موضوعات مذهبی به کار رود.
|
مردانگیپژوهیِ انتقادی
جمعه, 1391-09-17 00:05
مصطفی عابدینی فرد*
مصطفی عابدینی فرد − از اواخر دههی ۶۰ میلادی به بعد و در واکنش به موج دوم فمینیسم در غرب، جنبشهایی از سوی مردان ظهور کرد. برخی از این واکنشها، مثل "نهضت حقوق مردان"،[1] اندکی ستیزهجویانه و مشخصاً معطوف بود به اعادهی حقوقی که بنا به ادّعای پیروان این جنبش، مردان بر اثر رواج گفتمان و فعالیّتهای فمینیستی زنان از کف داده بودند.
|
ادوارد سعید
چهارشنبه, 1391-09-15 14:34
ویلیام دیل و تیموتی بیل
برگردان:
حمید پرنیان
ویلیام دیل و تیموتی بیل − ادوارد سعید (۱۹۳۵ - ۲۰۰۳) منتقد ادبی پسااستعماری و استاد ادبیات انگلیسی و تطبیقی در دانشگاه کلمبیا بود. وی به سال ۱۹۳۵ در اورشلیم به دنیا آمد. خانوادهاش در ۱۹۴۸ به مصر پناهنده شدند و ادوارد سعید در مصر وارد مدارس انگلیسی شد. وی در دوران جوانی و پیش از آنکه به ایالات متحده مهاجرت کند، چند مدتی در لبنان و اردن ماند. |
روشنگری: گفتار در روش
دوشنبه, 1391-09-13 12:47
امین قضایی
امین قضایی − دورهی منسوب به روشنگری تحولی انقلابی در تاریخ تفکر و فرهنگ غرب است که از اواسط قرن شانزدهم آغاز شده و وجههی انقلابی خود را تا اوایل قرن نوزدهم حفظ میکند، اگرچه همواره اصول و نگرش آن در تفکر غرب حاضر است.
|
سکولاریسم پس از نهرو
جمعه, 1391-09-10 15:01
مهرداد صمدزاده
مهرداد صمدزاده – جورج هولیوک (۱۸۱۳-۱۹۰۶ George Holyoake )، متفکر انگلیسی که برای نخستین بار درسال ۱۸۵۱ واژه سکولاریسم را به کار گرفت، هرگز تصورنمی کرد که واژه محصول ذهن او روزی مورد بهرهبرداری راستگرایان مذهبی قرار گیرد، تا بدان حد که آنان نسخه مختص به خود را از سکولاریسم عرضه دارند. این تحولی است که در دوران پس از نهرو به تدریج در جامعه هند به وقوع پیوست، تحولی که ترس و وحشت نهرو را از ظهور مجدد مذهب در کالبد و محتوایی نوین به واقعیت مبدل ساخت. شرح این تحول حاوی نکات ظریف و تجارب ارزندهای از نحوه به اجرا در آوردن تفکر سکولاریستی در جامعه بغرنج و کثیرالادیان هند است که اینک به آن میپردازیم.
|
ستایش خشونت در اندیشه اسلاوُی ژیژک
چهارشنبه, 1391-09-08 13:26
جان گری
برگردان:
بهنام امینی
جان گری - کار ژیژک در بسیاری از موضوعات در نقطه مقابل مارکس قرار میگیرد. با وجود تمام دین مارکس به متافیزیک هگلی، او متفکری تجربی نیز بود که به ارائه تئوریهایی درباره خط سیر واقعی تکامل تاریخی میاندیشید. آنچه در درجه اول برای او اهمیت داشت، نه ایده انتزاعی انقلاب، بلکه پروژهای انقلابی بود که شامل ایجاد دگرگونیهایی مشخص و رادیکال در نهادهای اقتصادی و روابط قدرت میشد.
|
فلسفه زبان و روش تاویل حکیم سبزواری
دوشنبه, 1391-09-06 13:15
احمد علوی
احمد علوی − ظهور ملاهادی سبزواری (۱۲۵۲-۱۱۷۴ ش ۱۸۷۸-۱۷۹۸م) که از آخرین حکیمان پارادایم صدرائی به شمار میرود، با زوال اندیشه فلسفی در ایران مقارن بود (حائری، ۱۳۶۱). ساختار فرسوده جامعه ایران نیز در آن زمان در معرض بحران عمیقی قرار داشت. این درست زمانی است که اروپای عصر روشنگری با تکیه بر علوم تجربی، تکاپوی خود را برای ورود به جهان مدرن آغاز کرده بود.
|