امین قضایی − در بخش‌های پیشین عناصر اساسی روشنگری را در سه حیطه علم، اخلاق و فرهنگ بررسی کردیم.

 نخستین گام روشنگری در حیطه علم یافتن روش علمی و دقیق برای شناخت است که جهت نیل به این مقصود، دکارت روش تجزیه و تحلیل و فرانسین بیکن روش استقرای حذفی را پیشنهاد کرد (موضوع بخش اول).

امین قضایی − دوره‌ی منسوب به روشنگری تحولی انقلابی در تاریخ تفکر و فرهنگ غرب است که از اواسط قرن شانزدهم آغاز شده و وجهه‌ی انقلابی خود را تا اوایل قرن نوزدهم حفظ می‌کند، اگرچه همواره اصول و نگرش آن در تفکر غرب حاضر است.

ویلیام دیل و تیموتی بیل − آنری لوفِوْر (۱۹۰۱ - ۱۹۹۱) نظریه‌پرداز و فیلسوف و تاریخ‌دان اجتماعی و مارکسیست فرانسوی بود. وی در منطقه‌ی «لوند» (در جنوب غربی فرانسه) به دنیا آمد، در پاریس فلسفه خواند و همان‌جا به گروهی از روشنفکرانِ جوان پیوست که ایده‌های مارکسیستی را ترویج می‌دادند. وی در ۱۹۲۸ به حزب کمونیست فرانسه پیوست.

ویلیام دیل و تیموتی بیل − لویی آلتوسر (۱۹۱۸ - ۱۹۹۰)، فیلسوف سیاسی مارکسیست فرانسوی، در الجزایر به دنیا آمد، تحصیلاتش را در زادگاهش شروع کرد و سپس در فرانسه ادامه داد. در سال ۱۹۳۹ که جنگ جهانی دوم جریان داشت وارد École normale supérieure شد، اما با فراخوانده ‌شدن به خدمت سربازی به‌ ناچار دانشگاه را رها کرد.

آلتوسر، در دوره‌ی اشغال فرانسه به دست آلمان، دستگیر شد و به یکی از اردوگاه‌های آلمانی فرستاده شد. تا پایان جنگ، در همان اردوگاه باقی ماند. وقتی آزاد شد، تحصیلاتش را از سر گرفت. در ۱۹۸۴ با نوشتن رساله‌ای درباره‌ی هگل تحصیلاتش را تمام کرد، فوق‌دکتراش را نیز دریافت کرد و به مقام استادی رسید.

محمدرفیع محمودیان − آنچه سوسیال‌دموکرات‌ها و اساساً رادیکال‌های چپ به طور کلی از توجه بدان فرو مانده‌اند حوزه‌‌های اصلی تر و مهمتر زندگی روزمره هستند. توده‌های مردم روشنفکرانِ علاقه‌مند به گفت‌وگو و بحث یا سیاسی‌کاران شیفتۀ انتخابات و صندوق رأی نیستند. آنها در هر دو فرایند شرکت می‌جویند ولی نه شیفتگی خاصی بدان دارند و نه مهارت خاصی در ایفای نقش در آنها. حوزۀ فعالیت‌های اقتصادی نیز برای آنها بیشتر حوزۀ کسب درآمد برای پیشبرد زندگی است تا حوزۀ احساس شور و سرزندگی. 

محمدرفیع محمودیان – در درک ارسطو از شکوفایی سرزندگی دارای اهمیتی خاص است، ولی در دوران مدرن سرزندگی از یکسو اهمیت مقوله‌هایی مانند کوشندگی و آزادی فردی را ندارد و از سوی دیگر درکی محدود از آن بر اذهان حاکم است. سرزندگی امروز بیشتر به معنای تلاش خودانگیخته برای رسیدن به اهدافی معین و قابل دستیابی است. به این دلیل کوشندگی مداوم، آزادی انتخاب و رهایی از قید و بند برای متححق ساختن تصمیم‌های خود مهمتر از آن به شمار می‌آیند.

 محمدرفیع محمودیان − پروندۀ چپ‌ها فقط کارنامۀ شکست و بحران نیست. در کارنامۀ آنها دستاورد و اعتبار نیز به چشم می‌خورد. سوسیال‌دموکرات‌ها در دهه‌های اخیر در یک زمینۀ مهم اجتماعی و سیاسی دستاوردهای مشخصی داشته‌اند. احزاب نئولیبرال با فرا گیری از آنها ولی محدود ساختن خود به یک حوزۀ معین، حوزۀ اقتصاد، توانسته‌اند موفقیتی شگرف در پهنۀ سیاست به دست آورند. ولی نه خود سوسیال‌دموکرات‌ها و نه سوسیالیست‌ها و مارکسیستها از این موفقیت درس چندانی گرفته‌اند.