امین قضایی – همانطور که در بخش‌های پیشین از نظر گذراندیم، روشنگری در حیطه علم دو گام اساسی را پیمود:

۱. یافتن روش برای شناخت

۲. رهایی موضوع شناخت از خرافات و مذهب.

همچنین در بخش سوم نشان دادیم که چگونه روشنگری با توسعه مفهوم حق (همچنان که هگل در فلسفه حق خود تشریح می‌کند) از اخلاق مسیحی به سوی حق طبیعی گذر کرد.

به تعبیر دیگر، علم می بایست روشمند و در جهت منافع انسانها باشد. جامعه وظیفه ارشاد اخلاقی یا هر هدف دیگری ورای منافع فردی انسانها را ندارد، برعکس قانون یک حکومت تنها زمانی مشروع است که تجلی حق انسانها باشد و اگر این قانون با حقوق مردم در تضاد قرار گیرد، پس آنان حق دارند که قانون و در صورت لزوم حکومت را براندازند.