حسن یوسفی اشکوری − آنچه در این سلسله گفتار مورد بحث قرار می‌گیرد در آغاز طرح نگارش یک مقاله بوده اما در عمل چنان بسط یافت و به تفصیل گرایید که در نهایت به شش قسمت رسید. با این همه بسیاری از مطالب و نکاتی که در آغاز در ذهنم بود و در نظر داشتم متذکر آنها بشوم یا به کلی مجال طرح و تحریر پیدا نکردند و یا به طور ابتر و مبهم و به اشاره برگزار شدند. در مقابل شماری از مطالبی که در نظر نبود ناگزیر و از باب «الکلام یجرّالکلام» مطرح شده و وارد متن شدند.

صالح نظری − باورمندان به پیامبران، باور خود را متکی به دلائلی می‌دانند و معتقدند باور آنان مستدل به دلائل عقلانی قابل اثبات می‌باشد، در این مقاله دلائل آنان به نقد کشیده شده است و راز باور به پیامبران تشریح گردیده است.

صالح نظری − پیروان ادیان توحیدی, پیامبران الهی را دارای ویژگی داشتن معجزه و دانستن علم غیب می‌دانند و راه شناختن پیامبران راستین و دروغین را همین دو خصوصیت معرفی می‌کنند، عوام از پیروان انبیاء علاقه‌مندند که پیامبرشان دارای ویژگی‌های خاصی باشد به طوری که دیگران در مقابل آنان ناتوان باشند و متولیان دین هم که می‌خواهند سوار بر گرده آنان شوند به این جهالت عوامانه دامن می‌زنند، قرآن که هدفش هدایت است با صراحت به متولیان ادیان الهی اعلام می‌دارد، درباره دینتان غلو نکنید " لا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ وَ لا تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ" در دين خود غلو مكنيد و در باره خداى تعالى جز حق چيزى مگوييد.(سوره نساء, آيه ۱۷۱) اما افسوس که متولیان منافع دارند و مایل نخواهند بود حقیقت دین خدا بر مردم آشکار شود.

احمد علوی - گفت‌وگو در مورد سرشت زبان دین و همچنین زبان متن دین از دیرباز مورد علاقه فیلسوفان، حکیمان، عارفان، متکلمان و مفسران متون دینی بوده است، چه استفاده از ذهن و زبان محدود و ناقص انسان برای فهم جهان برتر، خداوند و صفات او ـ که مطلق و بی‌منتها تلقی می‌شدند ـ با پرسش‌های دشوار و جدی روبرو بود. گروه‌های یادشده، باوجود محدودیت‌هایشان برخی از پرسش‌های مربوط به زبان دین را در چارچوب متعارف زمان خود به بحث گذاشته‌اند.

صالح نظری − در قسمت اول و دوم مقاله آیات مربوط به ولایت مورد بررسی قرار گرفت، در این قسمت به موضوع "ولایت تکوینی و ولایت تشریعی" خواهیم پرداخت، برای بررسی موضوع نظرات آیت الله صافی گلپایگانی را، که در کتابی به همین نام منتشر شده است، آورده و آن را نقد خواهیم کرد.

صالح نظری − در قسمت اول مقاله گفته شد، نظر به اینکه حکومت جمهوری اسلامی مدعی است یک حکومت دینی مبتنی بر ولایت است و این ولایت الله از ناحیه خدا به رسول گرامی انتقال یافته و ولایت رسول اکرم به ائمه شیعه رسیده و در زمان غیبت امام غایب این ولایت به فقیه می‌رسد ونام آن را ولایت فقیه به نیابت از امام غایب می‌نامد و بر اساس این نظریه، باورمندان به تشیع را به اطاعت محض از آن ولی فقیه فرا می‌خواند و منکران این ولایت را منکر ائمه و رسول و در نهایت خدا می‌داند، لذا لازم است پیشینه این باور را در قرآن کریم جستجو کرده تا صحت مورد ادعا مورد کنکاش قرار گرفته و انطباق یا عدم انطباق این ادعا مورد سنجش قرار گیرد.

صالح نظری − نظر به اینکه حکومت جمهوری اسلامی مدعی است یک حکومت دینی مبتنی بر ولایت است و این ولایت الله از ناحیه خدا به رسول گرامی انتقال یافته و ولایت رسول اکرم به ائمه شیعه رسیده و در زمان غیبت امام غایب این ولایت به فقیه می‌رسد ونام آن را ولایت فقیه به نیابت از امام غایب می‌نامد و بر اساس این نظریه، باورمندان به تشیع را به اطاعت محض از آن ولی فقیه فرا می‌خواند و منکران این ولایت را منکر ائمه و رسول و در نهایت خدا می‌داند، لذا لازم است پیشینه این باور را در قرآن کریم جستجو کرد ه تا صحت مورد ادعا مورد کنکاش قرار گرفته و انطباق یا عدم انطباق این ادعا مورد

آرش سلیم − پرسش این است که چرا به نظر می‌آید بین برخی آیات قرآن پیرامون ازدواج و طلاق و مسائل خانوادگی، با آیاتی که به فطرت و خلقت انسان مربوط می‌شود، سازگاری وجود ندارد. به طور مشخص اگر براساس فطرت و خلقت، رابطه زن و مرد «زوجیت» است، پس چند همسری و یا چندهمسری+چند کنیزی صدر اسلام از کجا می‌آید؟