نسخه قابل چاپ

نانسی نیل‌ جونز - این روزها متخصصین تأسیسات فضایی لاکید مارتین در حالی پروسه ساخت فضاپیمای «تحولات جو و گازهای فرار مریخ» (MAVEN) را به اتمام رسانده‌اند که هم‌اینک سه مدارگرد و دو سطح‌نشین در این سیاره مشغول به کاوش‌اند و هر روزه خبرهای تازه‌ای از گوشه‌گوشه این همسایه سرد و سرخ‌فام‌مان هم به گوش می‌رسد. MAVEN اولین مأموریتی‌ست که به بررسی جو فوقانی مریخ خواهد پرداخت.

گرچه پروسه ساخت فضاپیمای MAVEN تکمیل شده، اما این تازه نخستین خان سفر به سیاره سرخ است و این ماهواره آزمون‌های متعددی از جمله تحمل‌سنجی دماهای فوق‌العاده بالا، خلأ و ارتعاشات سنگین را پیش رو دارد. MAVEN هم‌اینک در «آزمایشگاه صوتی ِ پرانعکاس» ِ تأسیسات لاکید مارتین به سر می‌برد تا به مصاف بلندترین صداها و امواج تکانشی ِ ممکن حین پرتاب برود. خان بعدی، تست شوک لحظه جداسازی از پوشش محافظ موشک، ارتعاشات محلی، تداخل‌سنجی امواج الکترومغناطیس و تست مغناطیسی‌ست. این خان، با تست خلأ گرمایی، که شامل قرارگیری ماهواره در خلأ و دماهای فوق‌العاده سرد و گرم محیط فضاست، به پایان خواهد رسید.

گای بتلشیس (Guy Beutelschies)، مدیر پروژه MAVEN در شرکت سامانه‌های فضایی لاکید مارتین، با اشاره به پروسه تکمیل این ماهواره می‌گوید: "مونتاژ و راه‌اندازی MAVEN خیلی آهسته پیش رفت و بی‌صبرانه منتظر شش ماه تست محصول‌مان هستیم. آزمایشات محیطی، مجموعه‌عملیات تعیین‌کننده‌ای‌ست که تضمین می‌کند کاوشگرْ اوضاع سخت فضا را تاب خواهد آورد".

تیم علمی کاوشگر MAVEN مستقر در آزمایشگاه فیزیک اتمسفری و فضایی دانشگاه کلرادو-بولد

بروس جاکوسکی (Bruce Jakosky)، پژوهش‌گر ارشد MAVEN از آزمایشگاه فیزیک اتمسفری و فضایی دانشگاه کلرادو-بولدر نیز می‌گوید: "از اینکه گروه‌مان اقدام به طراحی و ساخت این فضاپیما و ادوات علمی‌ای کرده که بناست محاسبات‌مان را به ثمر برسانند، بسیار خوشحالم. هم‌اینک مأموریت فضایی مهیجی که طراحی شده بود، پیش ماست و آزمایشات محیطی هم تضمین خواهد کرد که دیگر آماده پرتاب و شروع مأموریت‌ایم".

قرار است فضاپیمای MAVEN در اوت سال میلادی جاری از تأسیسات لاکید مارتین به مرکز فضایی کندی ناسا منتقل شود و آخرین مراحل پیش از پرتاب را بگذراند. نوامبر ۲۰۱۳ تاریخی‌ست که برای پرتابش درنظرگرفته شده. این ماهواره قرار است به بررسی تأثیر فقدان تدریجی جو مریخ بر اقلیم بلندمدت این سیاره بپردازد. MAVEN با محاسبه آهنگ فعلی فرار گاز از این سیاره و جمع‌آوری داده در خصوص فرآیندهای مربوطه، قرار است از گذشته مریخ خبر بگیرد.

دیوید میچل (David Mitchell) مدیر پروژه MAVEN در مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا واقع در شهر گرین‌بلت مریلند، می‌گوید: "این فاز برنامه، بالاخص از بابت اینکه ارزیابی مناسبی از قابلیت‌های ماهواره تحت شرایط شبیه‌سازی‌شده محیط فضا صورت می‌دهد، اهمیت خاصی دارد. مهم این است که گرچه فضاپیما درست سر وقت به آزمایشات رسیده، ولی حفظ بودجه هنگفت و برنامه‌های بعدی‌اش همچنان خبر از مواجهه با شگفتی‌های فنی و راهبردی‌ای می‌دهد که ممکن است حین پروسه آزمایش، یا قبل از پرتاب پیش‌آمد کنند. برای آماده‌سازی فضاپیما جهت پرتابی که اواخر سال جاری پیش رو دارد و همچنین دریافت اطلاعاتی که یک سال بعدش خواهد فرستاد، خیلی مهم است که مطابق نقشه پیش برویم".

پژوهش‌گاه ارشد MAVEN، آزمایشگاه فیزیک اتمسفری و فضایی دانشگاه کلرادو-بولدر است. این دانشگاه، متولی عملیات علمی، نظارت بر کارکرد ادوات علمی ماهواره، و همچنین پیشبرد امور ترویجی ِ مرتبط به این مأموریت است. مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا مدیریت پروژه را به عهده دارد و دو ابزار علمی آن را هم فراهم آورده. شرکت لاکین مارتین، سازنده فضاپیما و همچنین مسئول عملیات میدانی MAVEN است. آزمایشگاه علوم فضایی دانشگاه کالیفرنیا-برکلی، ادوات علمی ماهواره را طراحی کرده. آزمایشگاه JPL ناسا مسئول امور ناوبری ماهواره است و شبکه‌آنتن‌های DSN و شرکت مخابراتی الکترا نیز امور سخت‌افرازی MAVEN را به عهده دارند.

منبع: NASA

توضیح تصویر:

۱ - طرحی از کاوشگر MAVEN / منبع: NASA

۲ - تیم علمی کاوشگر MAVEN مستقر در آزمایشگاه فیزیک اتمسفری و فضایی دانشگاه کلرادو-بولدر / منبع: دانشگاه کلرادو