شباهتهای دهنمکی و کیارستمی
مجتبا یوسفیپور - با پایان فصل بهار، جدول تولید و نمایش بهاری سینمای ایران نیز بسته میشود. در این میان بهار امسال هم از نظر تعداد تولید و هم از نظر آمار فروش برای سینمای ایران رکورددار و امیدوارکننده بود و سینماگران امیدوار هستند تا انتهای سال نیز به همین منوال ادامه یابد.
در هفتهی گذشته منتقدان سینما با برگزاری جشنی برگزیدگان خود از بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر را معرفی کردند، سه فیلم تازه نمایش عمومی خود را آغاز کرده و برخی از تولیدکنندگان فیلمهایی که پیش از این اکران شده بود، تلاش میکنند به هر شکلی که شده اکران فیلمشان را تمدید کرده و مردم را به تماشای آن وادار سازند.
جشن در جشن
این روزها اهالی سینما به مناسبتهای مختلف جشن برگزار میکنند.دوشنبهی هفتهی گذشته منتقدان سینمای ایران در جشنی برگزیدگان خود از بیست و نهمین جشنوارهی فیلم فجر را معرفی کردند. علاوه بر اهدای جایزه، این جشن شامل بخشهایی با هدف تقدیر از برخی منتقدان و دست اندرکاران سینما نیز بود. از «خسرو دهقان» منتقد قدیمی سینما تقدیر شد و در بخشی دیگر «عدنان عفراویان» بازیگر فیلم «باشو، غریبهای کوچک» بعد از سالها بر صحنه ظاهر شد و در کنار «پرویز پورحسینی» و «سیروس تسلیمی» خاطراتی از دوران ساخت فیلم را زنده کردند.
منتقدان سینمای ایران در انتخاب بهترینهای جشنواره گویا تنها در ارتباط با فیلم «جدایی نادر از سیمین» با داوران بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر همعقیده بودند و بر خلاف جشنواره، فیلم «جرم» ساختهی «مسعود کیمیایی» نتوانست از جوایز انجمن منتقدان نصیبی ببرد و از «مسعود کیمیایی» تنها به بهانهی بیست و دوسالگی فیلم «سرب» تقدیر شد. البته بیاعتنایی منتقدان به فیلم «جرم» با عکسالعملهایی نیز روبرو شد، از جمله واکنش «جواد طوسی» منتقد سینمایی و یار و همراه مسعود کیمیایی در سالهای اخیر که هنگام حضورش بر روی صحنه برای اهدای جایزه بخش فیلمبرداری به آن اشاره کرد.
اما این جشن حاشیههایی نیز داشت. «عبدالرضا کاهانی» کارگردان فیلم «اسب حیوان نجیبی است»، هنگام دریافت جایزهی ویژه منتقدان با طعنه به مشکلتراشیهای معاونت سینمایی برای او در اکران فیلمش و دریافت پروانه ساخت و تصویب فیلمنامههای تازهاش گفت: ««این جایزه را به طور مشترک به آقایان شمقدری و سجادپور که مدیریت سینمای جهان را بر عهده دارند و کار خیلی سختی انجام میدهند، اهدا میکنم. آنها نتوانستند آدم مزخرفی مثل من را مهار کرده و به راه راست هدایت کنند و اخیرا فون تریر را به راه راست هدایت کردند! خوشحالم این جایزه را به طور مشترک به آنها میدهم. آن را نصف کنند و جلوی چشمشان بگذارند و هر وقت چشمشان افتاد بدانند که من هستم و نمیتوانند من را حذف کنند.»
در بخش دیگری از این مراسم، «اصغر فرهادی» جایزهی بهترین کارگردانی را از دستان «مسعود کیمیایی» دریافت کرد. «فرهادی» در سخنانش بعد از دریافت این جایزه گفت: «همانطور که آقای شکیبا گفتند حال هیچکس خوب نیست. زمانی که نوجوان بودم کتابی که زیاد میخواندم کتاب زاون دربارهی کیمیایی بود و نسل ما علاقمندیاش به سینما را مدیون سینماگرانی چون کیمیایی است.»
در پایان مراسم نیز انجمن منتقدان سینمای ایران فیلم «جدایی نادر از سیمین» را بهعنوان فیلم برگزیدهی خود اعلام کرد.
همچنین روز سهشنبه کانون برنامهریزان و دستیاران کارگردان سینمای ایران نیز با برگزاری پنجمین جشن از اعضایشان تقدیر کردند. «محمد مهدی عسگرپور» مدیر عامل خانهی سینما در بخشی از این جشن بر روی صحنه حاضر شد و سخن گفت. او در سخنانش به مشکلات ایجاد شده برای خانه سینما توسط معاونت سینمایی اشاره کرد و گفت: «علیرغم تلاشهایی روانی مختلفی که برای جلوگیری از برگزاری این جشنها صورت میگیرد و برخی در صدد انهدام خانه سینما هستند اما خوشبختانه این مراسم و بزرگداشتها به حیات خود ادامه میدهد.»
در نهایت این جشن با تقدیر از سه تن از اعضای انجمن برنامهریزان و دستیاران کارگردان و صرف شام خاتمه یافت.
اکران جهانی «جدایی نادر از سیمین»
در هفتههای گذشته خبرهایی از نمایش فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساختهی «اصغر فرهادی» در سینماهای مختلف اروپا در نشریات منتشر شد. در برخی از خبرها، اکران معدود و گاه تک سانس فیلم در برخی شهرهای اروپا را به مشابه اکران عمومی آن در اروپا معرفی کرده بودند که به نظر نادرست میآید.
اما بالاخره هفتهی گذشته این فیلم اکران جهانی خود را توسط کمپانی «ممنتو» با ۱۲۰ کپی از فیلم در سینماهای فرانسه آغاز کرد و در نخستین هفتهی اکران توانست با جذب حدود ۱۵۱ هزار تماشاگر ۹۳۸ هزار یورو فروش داشته باشد. بنا به گزارش «محمدحقیقت» منتقد قدیمی سینما از پاریس، این فیلم در نخستین روز توانست ۱۳۵۰۰ نفر را در کل فرانسه به سینماها بکشاند که این رقم برای یک فیلم ایرانی رکوردی تازه به حساب میآید. پخشکنندهی فیلم، تبلیغات گستردهای برای این فیلم تدارک دیده است و بنا به همان گزارش، در بیشتر مجلات معتبر فرانسوی تبلیغات این فیلم چاپ شده و حتی به روی جلد روزنامهی معتبر «لوموند» نیز راه یافته است.
اگر اکران جهانی این فیلم به همین شکل ادامه یابد شاید بتوان امید داشت که امسال این فیلم را در میان نامزدهای اسکار بهترین فیلم خارجی نیز ببینیم، به شرطی که مسئولان در هنگام انتخاب نمایندهی سینمای ایران چون همیشه روابط را جایگزین ضوابط نکنند.
شاید بد نباشد اشاره کنیم هفتهی گذشته این فیلم توانست در بخش رقابتی جشنوارهی فیلم سیدنی، فیلم «درخت زندگی» ساختهی «ترنس مالیک» و برندهی نخل طلای جشنواره کن امسال را پشت سر گذاشته و جایزه ۶۰ هزاردلاری بهترین فیلم این جشنواره را از آن خود کند. همچنین اشتیاق به دیدن این فیلم در فرانسه به حدی زیاد شده است که «نیکلای سارکوزی» رئیس جمهوری فرانسه نیز از پخشکنندهی فیلم تقاضا کرده تا نسخهای از فیلم را جهت نمایش در کاخ «الیزه» به طور ویژه در اختیار دفتر ریاست جمهوری قرار دهند.
ده نمکی و کیارستمی شبیه یکدیگر هستند!
این جمله از من نیست و قرار هم نیست که یک تیتر جنجالی باشد. این جمله یکی از آخرین اظهارنظرهای «جهانگیر الماسی»، بازیگر سینما است که در نشست نقد سینمای انقلاب در دانشگاه امام صادق، ظاهراً به طعنه بیان کرده است. در این نشست که با حضور «جهانگیر الماسی»، «مسعود دهنمکی» و «حبیبالله بهمنی» برگزار شد، این سه تن ضمن تقدیر و تعریف از یکدیگر، در ارتباط با سینمای انقلاب سخنانی گفتند.
«الماسی» در بخشی از سخنان خود بعد از تعریف و تمجید بسیار از «مسعود دهنمکی» و فیلمش با اشاره به شباهت «دهنمکی» به «کیارستمی» گفت: «این دو نفر مخاطبان خودشان را تعیین کردند، دهنمکی با حرفهایش مخاطب خود را از توده مردم و بچهجبههایها تعیین کرده (...) اما کیارستمی برای فیلمهای خود معتقد است توده عام را نمیخواهد، میگوید من با خواص که برای تفنن به سینما میروند و طرفداران جریان روشنفکری هستند، کار میکنم.»
البته متأسفانه معمولا جلساتی از این دست یکسویه هستند و متکلم وحدهی این جلسات هرگونه مغلطهای که بخواهد میکند و کمتر کسی خردهای بر این غلطاندازیها میگیرد. در همین گفتههای آقای «الماسی» مشکلی وجود دارد و آن هم این است که اتفاقاً فیلمهایی که به قول ایشان به جریان روشنفکری و هنری وابستهاند، برای «تفنن» ساخته نمیشوند و فیلمساز از «مخاطب خاص» خود انتظار «تفکر» دارد، در صورتی که در نقطهی مقابل، کمدیهایی از جنس «اخراجیها» هستند که با هدف سرگرمیسازی و خنداندن و «تفنن» صرف تماشاگر عام، او را از نیاز به «تفکر» فارغ کرده و صرفاً به سادهاندیشی و سطحینگری دعوت میکنند. در ادامهی این جلسه «مسعود دهنمکی» نیز پس از آنکه از فیلمش «اخراجیها» تعریف کرد، در ادامهی گفتههای «الماسی» ادعا کرد که ضعیفترین فیلمهایی که بچهمسلمانها میسازند، از نظر کیفی با قویترین آثار روشنفکران رقابت میکند. او در ادامهی این حرفها گفت: «آنها استاد، استاد میکنند ولی ما آثار آن افراد را میزنیم و بیحیثیتشان میکنیم. موضوع فیلم سینمایی [این است که] فردی داخل تاکسی مینشیند و ساعتها حرکت میکند، [آنگاه از او] تعریف و با پول بیتالمال [او را] تمجید میکنیم و این در حالی است که این فیلم چیزی ندارد.» او در ادامه با دستآویز قرار دادن فروش میلیاردی فیلمش گفت: «اگر به چاپ یک کتاب که با سه هزار نسخه توزیع میشود بیندیشیم میبینیم که فیلم ما ۱۰ میلیون نفر را در سینما جذب کرد و صحبت امروز خانههای ایرانیها کتاب قرآن و حافظ و اخراجیها است.»
گمان نمیکنم این جملهی آخر نیازی به توضیح بیشتر داشته باشد. فقط اگر بنا باشد دهنمکی به این شکل ادامه بدهد، تا چند وقت دیگر احتمالاً ادعا خواهد کرد که سی دی فیلم اخراجیها یکی از ملزومات سفرهی هفت سین هر ایرانی است!
تازههای اکران
از روز چهارشنبه، سه فیلم تازه اکران تابستانی امسال را آغاز کردند.
تا اینجا، به یمن فروش میلیاردی فیلمهای «جدایی نادر از سیمین» و «اخراجیها» سینمای ایران بهار خوبی را پشت سر گذاشته است و باید منتظر ماند و دید در ادامه آیا همچنان سالنهای سینما از تماشاگران پر خواهند شد یا نه.
یکی از فیلمهایی که از روز چهارشنبه نمایش خود را آغاز کرد، فیلم «ورود آقایان ممنوع» ساختهی «رامبدجوان» بود. از زمان نمایش این فیلم در جشنواره فیلم فجر، منتقدان فروش خوبی را برای این فیلم کمدی پیشبینی میکردند. از چند روز مانده به آغاز نمایش فیلم، پخشکنندهی آن نیز دست به ابتکارهای جالبی برای تبلیغ فیلم زد. اول از همه این خبر در رسانهها منتشر شد که با توجه به نام فیلم، در هفتهی اول اکران ورود آقایان به سینماهای نمایشدهندهی فیلم ممنوع خواهد بود و تنها خانمها میتوانند فیلم را ببینند. البته بعد از مدتی این شایعه و یا کلک تبلیغاتی سازندگان فیلم تکذیب شد. در اقدام دیگری سازندگان اعلام کردند که در روزهای پنجشنبه و جمعه، «رضا عطاران» و «پگاه آهنگرانی» بازیگران فیلم در گیشهی سینما آزادی حاضر شده و اقدام به بلیط فروشی میکنند.
اما در اقدامی تازه، پخشکنندهی فیلم در طرحی با نام «سینما زنده است» این امکان را برای تماشاگران فیلم بهوجود آورده است که در صورت مراجعه به سینما آزادی و نبود بلیط، بتوانند بلیط این فیلم را برای سینما قدس تهیه کنند. به گفتهی پخشکنندهی فیلم، در روز جمعه در این طرح ۸۰۰ بلیط فیلم به این شکل به تماشاگران فروخته شد. در هرحال از این فیلم به عنوان یکی از امیدهای فروش بالای سال نام برده میشود.
البته بعد از دو روز از آغاز نمایش عمومی فیلم، «رامبد جوان» کارگردان فیلم اعلام کرد که برای نمایش عمومی فیلم با ۲۵ سالن سینما قرارداد بسته شده بوده، اما تنها ۱۶ سینما فیلم را نمایش میدهند و ۹ سینمای دیگر همچنان به نمایش فیلم دیگری ادامه میدهند.
«رضاعطاران»، «ویشکا آسایش»، «پگاه آهنگرانی» و «بهاره رهنما» بازیگران اصلی فیلم «ورود آقایان ممنوع» هستند. بنا به گفتهی «علی سرتیپی» تهیهکننده و پخشکنندهی فیلم، این فیلم توانسته تنها در سه روز ۱۳۷ میلیون تومان فروش داشته باشد و به علت استقبال تماشاگران، در جمعه شب مسئولان سینما آزادی مجبور شدهاند با افزودن سانس فوقالعادهای در ساعت ۲ تا ۴ نیمهشب فیلم را نمایش دهند.
«دختر شاه پریون» ساختهی «کامران قدکچیان»، فیلم دیگری است که از چهارشنبهی هفتهی قبل به نمایش درآمده است. این فیلم داستان مرد ثروتمندی است که بعد از یک تصادف به جای یک دزد و جیببر وارد خانهی دختر شاه پریون میشود. بازیگر اصلی این فیلم «رامبد جوان» است که همزمان فیلم «ورود آقایان ممنوع» را در مقام کارگردان بر پرده دارد و باید دید آیا تماشاگران او را در قالب بازیگر بیشتر میپسندند و یا در مقام کارگردان.
علاوه بر «رامبدجوان»، «نیوشا ضیغمی»، «علیرضا خمسه» و «مهران رجبی» از دیگر بازیگران این فیلم هستند.
اما آخرین فیلم فصل جدید اکران، «قصهی پریا» ساختهی «فریدون جیرانی» است که به تازگی از سد توقیف گذشته و با حذف و تغییراتی توانسته در جدول اکران جایی برای خود باز کند. این فیلم با بازی «مهناز افشار»، «مصطفی زمانی»، «باران کوثری» و «بیژن امکانیان» در بستر داستانی عاشقانه موضوع اعتیاد را روایت میکند.
پایان «پایاننامه»
هفتهی گذشته اشاره کردیم به بلیطهای نیمبهای فیلم «پایاننامه» و گفتهی پخشکنندهی فیلم مبنی بر «آغاز اکران حقیقی فیلم از هفتهای که گذشت.»
از قضا حرف پخشکنندهی فیلم درست از آب درآمد و فیلم «پایاننامه» توانست فروش بهتری داشته باشد. اما همزمان اخباری منتشر شد مبنی بر تخلف این فیلم در اکران. بنا به قانون نمایش عمومی، فیلمهایی که در اکران کف فروش آنها از حد مشخصی پائینتر بیاید و تماشاگر نداشته باشند، مجبور هستند تا به نمایش عمومی خود پایان داده و جای خود را به فیلمهای تازهتر بدهند. از آنجا که «پایاننامه» در سه هفتهی اول اکران خود نتوانسته بود به موفقیتی در نمایش عمومی دست پیدا کند، به نظر میآمد که مجبور باشد بنا به این قانون از جدول نمایش عمومی خارج شود. اما هفتهی گذشته با رشد چشمگیر برخی از سانسهای نمایش این فیلم اعلام شد که تهیهکننده و پخشکنندهی فیلم برای حفظ امکان نمایش، دست به آوردن گروهی تماشاگران به سینمای سرگروه این فیلم زدهاند، به شکلی که میزان فروش سانس آخر روز شنبهی این فیلم، بسیار بیشتر از چهار سانس دیگر در همان روز بوده است.
به هر حال با مطرح شدن این بحث، جلسهای در شورای صنفی برگزار شد و قرار شد نمایش فیلم یک هفتهی دیگر ادامه یابد. تمدید اکران «پایاننامه» ظاهراً با تصاحب تعدادی از سینماهای نمایشدهندهی فیلم «ورود آقایان ممنوع» ممکن شده است. «منیژه حکمت» مجری طرح این فیلم در اینباره به وبسایت کافه سینما گفت: «مشکل ما این است که چند تا از سینماهامان را ارشاد به مدت یک هفته برای فیلم «پایاننامه» گرفته است و بسیار متأسفم از این رفتارها. با این همه جایزه و ماشین و.... امیدواریم که فیلم «پایاننامه» بهزودی اکرانش تمام شود تا همه بتوانیم یک اکران متعادل و خوب داشته باشیم.»
از سوی دیگر «محسن صادقی» پخشکنندهی فیلم «پایاننامه» با اشاره به ماجرای تخلف این فیلم در اکران گفت: «تاکنون گزارشی از تخلف به دست ما نرسیده و بهنظر میرسد عدهای دوست دارند فروش فیلم را مخدوش جلوه دهند.»
«حامد کلاهداری» کارگردان فیلم نیز گفت: «همه دست به دست هم دادهاند تا به فیلم ضربه بزنند. حال در مورد فیلم «پایاننامه» همه عدالتمحور شدهاند و به نوعی دوست دارند عدالت را به گونهای خاص رعایت کنند.»
او همچنین با اشاره به همزمانی نمایش این فیلم با فصل امتحانات گفت: «این فیلم در بدترین زمان ممکن به نمایش درآمد (...) با این حال اگر در اکران نوروز به نمایش درمیآمد، فکر میکنم با استقبال بهتری روبرو میشد.»
شاید بد نباشد که به ایشان یادآوری کنیم که فیلم «جرم» نیز همزمان با این فیلم بر پردهی سینماها رفت و توانست بدون بلیط نیمبها و وعدهی سکه و ماشین بسیار بهتر از این فیلم فروش کند. بنا به آمار، فیلم «جرم» تاکنون توانسته از مرز ۶۰۰ میلیون تومان فروش نیز بگذرد. در تأثیر زمان اکران بر فروش فیلمها شکی نیست، اما فیلم خوب در هر زمانی فروش خود را خواهد داشت و فیلم بد، حتی اگر در بهترین فصل نیز اکران شود در جلب تماشاگر ناکام خواهد بود. به هرحال در تازهترین اقدام تبلیغاتی، پخشکنندهی این فیلم با ارسال یکصدهزار پیامک با مضمون «آقازادهها نمیخواهند مردم فیلم «پایاننامه» را ببینند» سعی در کشاندن تماشاگران به سینما و تماشای این فیلم کرده است، اما به نظر میرسد در این کار چندان موفق نبوده است و در مجموع مضمون فیلم باعث پسزدگی تماشاگران شده است.
حاشیههای سینمایی هفته
هفتهی گذشته اشارهای کردیم به گلایهی «فریبرز عربنیا» از برخی مطبوعات و نقش آنها در جنجالآفرینیهای کاذب.
این هفته، «پرویز پرستویی» بازیگر سینما در مصاحبهای با وبسایت «دویچه وله» اشارهای داشته به ماجرای تلاش برخی از سینماگران در لغو حکم اعدام «بهنود شجاعی» و حاشیههای بهوجود آمده در پیرامون آن. او در این گفتوگو با گلایه از عملکرد برخی مطبوعات و نقش جنجالسازیهای آنها در بیاثر کردن تلاش این سینماگران در نجات «بهنود شجاعی» گفت: «خیلی تلاش کردیم. (خانواده مقتول) یکجورایی هم مجاب شده بودند. منتهی کمی این شیطنتهای مطبوعاتی باعث شد جریحهدار شوند (...) ما بدون اینکه آنها بفهمند به توصیه آقای پوراحمد و انتظامی گفتیم حسابی باز کنیم که مردم پول بریزند و خانوادهی مقتول را با پول راضی کنیم رضایت بدهند. اما موضوع درز پیدا کرد و مطبوعاتی شد. آن خانواده هم بالاخره تعصب داشتند (...) این شد که رفتند و از ما شکایت کردند و بازپرسی هم که آنجا بود خواست خودی نشان دهد و بدون زمینهی قانونی یک حکم جلب برای ما نوشت.»
حاشیهی دوم مربوط میشود به خبری که هفتهی گذشته مبنی بر نمایش یادگارهای «فرهاد مهراد» خوانندهی معروف در موزهی سینما منتشر شد. بنا به این خبر از اول تیرماه یادگارهای «فرهاد مهراد» شامل سازها و دستنوشتهها و وسایل شخصی او در غرفهای در موزهی سینما به نمایش عمومی درمیآید. این خبر با واکنش مدیر موزهی موسیقی روبرو شد. «علی مرادخانی» مدیر موزه از موقتی بودن نمایش یادگارهای این خواننده در خانهی سینما خبر داد و گفت: «این وسایل با به نمایش درآمدن در موزه موسیقی و تأسیس خانه فرهاد، به حوزه موسیقی بازخواهد گشت.»
به هر حال هنوز تکلیف این وسایل مشخص نشده است و باید صبر کرد و دید که آیا این وسایل شخصی، مهمان موقت موزه سینما خواهند بود یا اینکه یادگارهای «فرهاد» همچون صدای ماندگارش در فیلم «رضاموتوری» برای همیشه بخشی از تاریخ سینمای ایران باقی خواهند ماند.
عکسها (از بالا به پایین)
مسعود کیمیایی و اصغر فرهادی در جشن منتقدان سینمای ایران
مسعود کیمیایی، هوشنگ گلمکانی و سیروس الوند در جشن منتقدان سینمای ایران
حضور «عدنان عفراویان» در کنار «پرویز پورحسینی» بر روی صحنه ی جشن منتقدان
تصویر «لیلا حاتمی» بازیگر فیلم «جدایی نادر از سیمین» بر روی روزنامه «لوموند»
جهانگیر الماسی و مسعود دهنمکی در نشست نقد سینمای انقلاب
ویشکا آسایش و رضا عطاران در صحنهای از فیلم «ورود آقایان ممنوع»
مهناز افشار و باران کوثری در صحنه ای از فیلم «قصهی پریا»
پوستر فیلم «پایاننامه»
فرهاد مهراد
در همین زمینه:
::سینما به حکم ساندیس، مجتبا یوسفیپور، گزارش هفتگی سینمای ایران در رادیو زمانه::
تیتر واقعا مسخره است و غیر حرفه ای است
ارسال کردن دیدگاه جدید