دفتر خاک - پبام فیلی، نویسنده‌ی رمان «من سبز می‌شوم، میوه می‌دهم؛ انجیر» در آغاز این گفت‌و‌گو می‌گوید پیش از هر چیز شاعر است. زبان و لحن شوریده و شاعرانه‌ای هم که در رمان اخیر او به چشم می‌خورد، در نوع خود از نوعی نگرش شاعرانه به هستی نشان دارد.

حسین نوش‌آذر - در نبود نقد ادبی، در روابط محفلی، در نبود ملاک‌های مطمئن زیباشناختی برای تشخیص اصالت از ابتذال، یکی از چالش‌های نویسندگان و شاعران ما از دیرباز نقد آثار یکدیگر بوده است. اصولاً نویسندگان و شاعرانی که از محیط رنج می‌برند، از ابتذال گریزان‌اند و آرزوی جهانی بهتر و عادلانه‌تر را دارند، همواره در کنار کار اصلی‌شان، به نقد آثار همکاران‌شان هم پرداخته‌اند.

مریم رییس‌دانا - من/ رضا هیوا/ همراه نوروز/ با بهار و عمو نوروز/ در جوادیه/ کرایه‌نشین یک خانواده‌ی آذری/ نقش‌بندی نام به‌دنیا آمدم.»

شنوندگان عزیز با سلام. این برنامه اختصاص دارد به رضا هیوای شاعر، ساکن یکی از روستاهای اطراف پاریس. قبلاً با نظرات او در دو گفت‌و‌گو آشنا شده بودیم. صحبت‌هایمان درباره‌ی زندگی، سرنوشت، آزادی، خداوند، وطن، تبعید و نژادپرستی بودند که در دفتر خاک منتشر شدند.

منیره برادران در گفت‌وگو با حسن درویش- در ادامه مجموعه نقدها و گفت و‌گوهایی پیرامون ادبیات زندان، این‌بار منیره برادران با حسن درویش، نویسنده کتاب: «و قصه هنوز بر یاد است» گفت و‌گو کرده است. یادآور می‌شویم که این مجموعه، هر هفته، روزهای شنبه در دفتر خاک منتشر می‌گردد. گفت و‌گو منیره برادران با حسن درویش را می‌خوانیم:

ناصر غیاثی ـ لوئی فردینان دتوش، نویسنده و پزشکی که اسم مستعار سلین را برگزیده بود، به سال ۱۸۹۴ در فرانسه به دنیا آمد و به سال ۱۹۶۱ مُرد. او که پس از پایان جنگ به دانمارک گریخته بود، به اتهام همکاری با فاشیست‌ها غیابی محاکمه و به اعدام محکوم شد. در سال ۱۹۵۱ پس از اینکه مورد عفو قرار گرفت و از او اعاده‌ی حیثیت ‌شد، بار دیگر به فرانسه برگشت و تا مرگ‌اش با سگ‌ها و گربه‌ها و طوطی‌هایش در انزوای کامل در نزدیکی پاریس زندگی کرد.

ملیحه تیره گل ـ پیش از آنکه به دوره‌ی تبعید برسیم، در رابطه با مطالبی که درباره‌ی رعایت دستورالعمل‌های سازمانی در شعرت، و گرایش «عامه‌پسندانه» یشعر آن دوره، بیان کردی، سال‌هاست که پرسش دیگری برایم مطرح است. شاید یک مثال بتواند به بیان منظورم کمک کند.

ملیحه تیره‌گل - پرسش و پاسخ زیر، بخش عمده‌ی گفت‌وگوئی است که از اکتبر ۲۰۰۴ تا آوریل ۲۰۰۵ بین من و منصور خاکسار به صورت کتبی انجام شد. منصور خاکسار پاسخ به هفت پرسش را به آینده موکول کرد، و در عین حال، در درازنای پنج سال گذشته چند بار پیشـنهاد کـرد که متن گفت‌وگو را به همـین شـکلی که هسـت، در جزوه‌ای منتشـر کند. اما من هر بار- در کمال خیره‌سری- انتشار آن را به پاسخ او به همه‌ی پرسش‌ها منوط می‌کردم؛ حتا اگر پاسخ این باشد که: «برای این پرسش پاسخی ندارم».

حسین نوش‌آذر - در گفت‌وگو با بهروز شیدا و اسد سیف - سال گذشته، وقتی که منصور خاکسار خودکشی کرد، جامعه‌‌ی ادبی در تبعید ما یکه خورد. هیچکس نمی‌توانست تصورش را کند که شاعر و منتقد و کوشنده‌ی آزادی و آزادی بیان به نام منصور خاکسار با آن همه عدالت‌جویی، استواری و امید چنین از پا افتاده باشد که مرگ را به زندگی ترجیح دهد. برنامه ادبی خاک، این‌بار در سالگرد منصور خاکسار به وجوه گوناگون فعالیت ادبی و اجتماعی او اختصاص دارد.