آرامش دوستدار
راز امتناع
جمعه, 1390-01-26 09:59
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر − هم دوستدار و هم طباطبایی با نادیده گرفتن وجه فردی و تجربی آگاهی انسانهای ایرانی فقط وابستگی آنان را به سنت دیده و آزادیشان را از سنت نمیبینند.
دوستدار و طباطبایی حال را با گذشته توضیح میدهند و چشم بر نقش تزیینی و ابزاری سنت بر روی صحنهی بازی قدرت میبندند.
در طرح هر دو نقد قدرت غایب است، چون آزادی غایب است، و این از آن روست که آنان وجود فردی و تجربی انسانها را نادیده میگیرند و دانستگی انسانها را از مغزهای خودشان و موقعیتهای مشخص زیستیشان جدا کرده و اختیار آن را در دست پدیدهی مرموزی به نام تاریخ میگذارند. |
رهایی از تاریخ
شنبه, 1390-01-20 00:57
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر – با الهام از نیچه در گفتارش "اندر سود و زیان تاریخ برای زندگی" میتوانیم بگوییم که تاریخ از دید دوستدار به باری گران میماند که چنان بر دوش اکنونیان سنگینی میکند که توان تعیین جهت را از آنها میگیرد.
|
نقد معنا در روایتهای تاریخی
جمعه, 1390-01-12 01:26
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر – داستان "کامل" را داستانی خواندیم که هم گذشته را در برمیگیرد، هم حال را و هم به نوعی آینده را، به این اعتبار که فردا را پیشبینی میکند. داستانی که آرامش دوستدار تعریف میکند از این نوع است. این داستان پیشبینیای است بر پایهی ذات دینخوی ایرانی: نیندیشیدهایم، نمیاندیشیم و در آینده نیز نخواهیم توانست بیندیشیم.
|
داستان بلند روح ایرانی
جمعه, 1390-01-05 23:50
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر – آیا موجه است داستان بلندی در نظر گیریم که شخصیت محوری آن "ایران"، "مردم ایران" یا "روح ایرانی" باشد؟ مشکل، داستان تعریف کردن نیست، مشکل بر سر نتایجی است که از روایت گرفته میشود.
|
"خود"سازی
جمعه, 1389-12-27 12:02
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر – وقتی از "ما ایرانیان" سخن میگوییم و روایت میکنیم ما در طول تاریخ چنین و چنان کردهایم، آن "ما" را دارای "خود"ی تصور کنیم، "خود"ی که ثابت است. "خود" در روایت ساخته میشود. این موضوعی است که اندیشهی انتقادی بایستی بر آن آگاهی داشته باشد.
|
اندیشیدن همچون فعالیتی اجتماعی
جمعه, 1389-11-22 11:46
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر – هرگاه بخواهیم نقش فلسفه، شکلهای دیگری از دانش و کلاً اندیشیدن در تاریخ یک جامعه را بررسی کنیم، بایستی آنها را همچون فعالیتهای اجتماعی در نظر گیریم. اندیشهی ناب مفهومی انتزاعی است که نقشی در تاریخ ندارد. آنچه نقشی ایفا میکند فعالیت انضمامی اندیشیدن است که زمینهی اجتماعی خود را دارد و از کانالهای اجتماعی تأثیر خود را به جا میگذارد. انتقادی که در این بخش به آرامش دوستدار میشود، این است که او اندیشه را جدا از بستر اجتماعی آن در نظر میگیرد. |
مقایسهی دو روش
جمعه, 1389-11-08 11:49
محمدرضا نیکفر
محمدرضا نیکفر – یکی از پرنفوذترین توضیحها در مورد آغاز عصر جدید و شکلگیری عقلانیت مدرن در غرب از آن ماکس وبر است. با بخش پیشین، فصل سوم این نوشته را آغاز کردیم که در آن شیوهی کار این چهرهی کلاسیک جامعهشناسی را با شیوهی کار دوستدار مقایسه میکنیم. در بخش پیش به امتیازهایی که ماکس وبر برای غرب برمیشمرد اشاره کردیم و سپس این موضوع را طرح کردیم که ماکس وبر، بسی امتیاز برای غرب برمیشمرد، اما در هیچ موردی نمیگوید که امتیاز غرب اندیشیدن است. |