استقلال مفهومی مهم در سیاست سده‌های اخیر دنیا است، اما سیر تحولات جهانی، تغییرات در ساختار نظم بین‌الملل و اشکال جدید حکمرانی سیاسی، تعریف از استقلال و خودمختاری را نیز دستخوش دگرگونی کرده است.

 

استقلال به مانند دیگر برساخته‌ها و نرم‌افزار‌ها چون ملت و دولت حالت ایستا و صلب ندارد، بلکه از ماهیت تحول‌یابنده و دگرگونی‌پذیر برخوردار است. استقلال در ایران یکی از مصالح مهم شکل دادن به فضای سیاسی کشور، اهداف قانون اساسی، ساختار قدرت و تنظیم روابط بین ملت و دولت و تعامل بین گروه‌های سیاسی بوده است. این مفهوم اگرچه در ظاهر بی‌ابهام به نظر می‌رسد ولی تفاوت در نگرش‌های پیرامون آن، چالش‌های متعددی را در سپهر سیاسی به وجود آورده، در برخی موارد منجر به جدایی شده و در مواردی دیگر به‌سان عاملی وحدت‌بخش عمل کرده است.