تجربهگرایی
ایستایی فلسفه در ایران
دوشنبه, 1390-07-11 11:28
احمد علوی*
احمد علوی − جنبش مشروطه را محصول عوامل گوناگونی از جمله شکست قشون ایران از روس، آگاهی ایرانیان از پیشرفت اجتماعی در جهان غرب و همچنین واکنش به چیره شدن بیگانگان بر امور داخلی کشور دانستهاند. بررسیکنندهی این عوامل میتواند خلاء یک عامل مهم را در میان عوامل جنبش مشروطه احساس کند. اگر مقایسهی ایران و اروپا مبداء بررسی باشد به نظر میرسد این خلاء، نبود نوعی جنبش نیرومند فلسفی همشأن و همشانهی سایر مؤلفههای جنبش مشروطه باشد. |
امکان طبیعتگرایی
جمعه, 1390-07-01 00:28
خوزه لوپز و گَری پاتر
برگردان:
شهناز مسمیپرست
خوزه لوپز و گَری پاتر – "اصلاحی" که رئالیسم انتقادی در روایت پوزیتیویستیِ تبیین علوم طبیعی کرده است، تأثیر ژرفی بر مسئلهی امکان علم اجتماعی میگذارد. در حقیقت مرزهای طبیعت و واقعیت اجتماعی دگرگون میشوند. به رسمیت شناختن عقل به عنوان نیرویی علّی از برخی از سرحدات میان علم طبیعی و اجتماعی که پوزیتیویسم و سنت هرمنوتیکی تأسیس کرده بودند گذر میکند. آدمیان شئ یا چیز خاصی با انواع خاصی از نیروهای علّی هستند. اصحاب هرمنوتیک در تأکید بر سرشت معنادار واقعیت اجتماعی، گشودگی آن و امکان رویدادهای نوظهورِ مطابق با آن کاملاً بر حقاند. آنان در تأکید بر اهمیت زبان و سرشت ساختیافتهی شناخت برحقاند. با این همه، آنان تا آنجا برخطایند که اینها را سدی برای تبیین علمیِ بالقوهی واقعیت اجتماعی میدانند. |
نقد رئالیستی از پوزیتیویسم و تجربهگرایی
جمعه, 1390-06-25 09:23
خوزه لوپز و گَری پاتر
برگردان:
شهناز مسمیپرست
خوزه لوپز و گَری پاتر − پوزیتیویسم به منزلهی نوعی فلسفهی علم چندین مشخصه دارد که به طور خاص ورود آن را به حوزهی واقعیت اجتماعی نامطلوب میسازند. سنت تفسیرگرایانه در فلسفهی علم اجتماعی کاملاً به حق به شماری از ویژگیهای آدمیان و واقعیت اجتماعی اشاره میکند که موجب میشود چنین دیدگاه انعطافناپذیر محدودی از علم در حوزه بررسی آنها ناکارآمد جلوه کند. با این همه، بحث تاریخی دربارهی «طبیعتگرایی» تا بدانجا راه را غلط پیموده است که فهم پوزیتیویسم از علم طبیعی نیز کاملاً اشتباه شده است. آنچه در مورد این روایت از تبیین در علم طبیعی نادرست است آن جنبههایی از آن نیست که پست مدرنیستها غالباً به آنها اشاره میکنند: خامی آن در مورد رابطهی علائق انسانی با فعالیت علمی. |