دست باز سپاه در وزارت نفت

یکشنبه, 1391-05-15 12:29

حمید مافی

حمید مافی − وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته است که واگذاری و اجرای پروژه‌های نفتی میدان‌های مشترک را با ترک مناقصه به پیمانکاران واگذار کرد.

این تصمیم تازه وزارت نفت ایران را محسن خجسته مهر، معاون برنامه ریزی و نظارت وزیراعلام کرده و گفته است: "براین اساس واگذاری و اجرای طرح‌های مربوط به اکتشاف، توسعه، تولید، تعمیر و نگهداشت میادین مشترک نفت و گاز تنها براساس آیین‌نامه معاملات شرکت ملی نفت ایران انجام می‌شود."

وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران در شرایطی این آئین نامه جدید را ابلاغ کرده که پیش از این وزیر نفت، عقب ماندگی ایران در برداشت از میدان‌های نفت و گاز مشترک را "فاحش" خوانده بود. به گفته او، "ایران تنها توانایی ۲۵ درصد برداشت از میدان‌های مشترک را دارد که از میانگین جهانی بسیار پائین‌تر است".

عقب ماندگی ایران در میدان‌های نفتی مشترک

ایران دارای ۲۸ میدان نفت و گاز مشترک با همسایگان خود در جنوب، شمال و غرب کشور است که بر اساس گزارش‌های سازمان بازرسی کشور، در تمامی این میدان‌ها، میزان برداشت همسایگان بیشتر از ایران است. سازمان بازرسی، سال گذشته در گزارشی اعلام کرد که قطر ۱۳ برابر ایران از میدان‌های مشترک پارس جنوبی برداشت می‌کند. بر اساس این گزارش در حالی که برداشت روزانه ایران از پارس جنوبی به ۳۵ هزار بشکه رسیده است، قطر روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت از این میدان برداشت می‌کند.

وزارت نفت ایران در سال‌های گذشته تلاش کرده است که شرکت‌های داخلی را جایگزین شرکت‌های بین المللی و خارجی کند. در همین راستا، رستم قاسمی، گفته است که "قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء جای غول‌های نفتی در پارس جنوبی را پر خواهد کرد". خاتم الانبیاء که یک قرار‌گاه سازندگی وابسته به سپاه پاسداران ایران به شمار می‌آید، هم اکنون نزدیک به ۵۰ پروژه نفت و گاز کشور را در اختیار دارد.

همچنین بنا بر گزارش‌های منتشر شده از سوی منابع خبری رسمی ایران، در حالی که برداشت امارات از میدان نفتی مشترک به ۱۳۶ هزار بشکه در روز رسیده است، ایران تنها ۵۶ بشکه نفت برداشت می‌کند. عقب ماندگی ایران در میدان مشترک با عربستان بسیار چشمگیر‌تر است. در شرایطی که برداشت روزانه ایران از میدان مشترک به ۴۲ هزار بشکه در روز، برداشت روزانه عربستان بالغ بر ۴۵۰ هزار بشکه است.

علاوه بر این، در غرب نیز عراق بیش از دو برابر ایران از میدان نفتی مشترک برداشت می‌کند. میزان برداشت ایران از میدان مشترک با عراق، روزانه حدود ۱۳۰ هزار بشکه اعلام شده است در حالی که سهم برداشت عراق ۲۹۵ هزار بشکه در روز است. ایران در برداشت گاز از پارس جنوبی هم روزانه ۱۵۰ میلیون متر مکعب از قطر عقب مانده است. برداشت قطر ۳۶۰ میلیون متر مکعب است در حالی که ایران روزانه ۲۱۰ میلیون متر مکعب برداشت می‌کند.

همین وضعیت سبب شده است که وزارت نفت ایران اعلام کند که میزان سرمایه گذاری در میدان‌های مشترک را افزایش می‌دهد. به گفته وزیر نفت، میزان سرمایه گذاری ایران در میدان‌های مشترک، امسال نزدیک به دو برابر سال گذشته شده و به ۵۰ میلیارد دلار رسیده است. رستم قاسمی وعده کرده است که تا پایان برنامه پنجم توسعه برداشت ایران از میدان‌های نفت مشترک چهار برابر و از میدان‌های گازی مشترک ۲,۵ برابر افزایش یابد.

به گفته او، تحقق این مسئله نیازمند سرمایه گذاری ۲۵۰ میلیارد دلاری است. این در حالی است که حمیدرضا کاتوزیان، رئیس سابق کمیسیون انرژی مجلس، سال گذشته گفته بود، ایران چنانچه بخواهد تولید فعلی نفت را حفظ کند نیازمند سرمایه گذاری ۳۰۰ میلیارد دلاری در صنعت نفت است.

میدان‌های نفتی مشترک در اختیار سپاه و بسیج

پس از اجرای قانون تحریم‌های نفتی و بانکی ایران از سوی امریکا و اتحادیه اروپا، شرکت‌های بین المللی فعال در صنعت نفت و گاز ایران، به تدریج ایران را ترک کرده‌اند. به تازگی یک شرکت چینی هم اعلام کرده است که از ایران خارج خواهد شد.

شرکت CNPC چین که سه سال قبل جایگزین شرکت‌های پتروناس مالزی و توتال فرانسه در طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی شد، هفته گذشته کارکنان خود در این پروژه را فراخوانده و دفتر این شرکت در تهران تعطیل شده است. این شرکت بر اساس یک قرارداد پنج میلیارد دلاری، طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی را عهده دار شده اما از سه سال قبل هنوز کارگاه این پروژه را تجهیز نکرده است.

وزارت نفت در سال‌های گذشته چندین طرح توسعه این وزارت خانه را با ترک تشریفات به قرارگاه خاتم الانبیاء واگذار کرده است. علاوه بر خاتم الانبیاء، خاتم الاوصیاء و ساتا (شرکت سرمایه گذاری سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح ایران) هم از این امکان برخوردار بوده‌اند که قراردادهای نفتی ایران را با ترک تشریفات مناقصه در اختیار بگیرند. هم اکنون شرکت‌های وابسته به نهادهای نظامی، بیش از ۵۶ قرارداد توسعه میدان‌های نفت و گاز را به ارزش تقریبی ۱۷ میلیارد دلار در اختیار دارند.

مقام‌های ایرانی زیان ناشی از تاخیر در بهرهبرداری از این پروژه را ۱۱ میلیارد دلار برآورد کرده و پیش از این تهدید کرده بودند که قرار داد این شرکت را فسخ خواهند کرد و پروژه را در اختیار پیمانکاران داخلی قرار خواهند داد.

چاه‌های نفت در اختیار سپاه

وزارت نفت ایران در سال‌های گذشته تلاش کرده است که شرکت‌های داخلی را جایگزین شرکت‌های بین المللی و خارجی کند. در همین راستا، رستم قاسمی، گفته است که "قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء جای غول‌های نفتی در پارس جنوبی را پر خواهد کرد". خاتم الانبیاء که یک قرار‌گاه سازندگی وابسته به سپاه پاسداران ایران به شمار می‌آید، هم اکنون نزدیک به ۵۰ پروژه نفت و گاز کشور را در اختیار دارد.

وزارت نفت در سال‌های گذشته چندین طرح توسعه این وزارت خانه را با ترک تشریفات به قرارگاه خاتم الانبیاء واگذار کرده است. علاوه بر خاتم الانبیاء، خاتم الاوصیاء و ساتا (شرکت سرمایه گذاری سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح ایران) هم از این امکان برخوردار بوده‌اند که قراردادهای نفتی ایران را با ترک تشریفات مناقصه در اختیار بگیرند. هم اکنون شرکت‌های وابسته به نهادهای نظامی، بیش از ۵۶ قرارداد توسعه میدان‌های نفت و گاز را به ارزش تقریبی ۱۷ میلیارد دلار در اختیار دارند.

در تازه‌ترین اقدام، وزارت نفت، بهره برداری از میدان نفتی «سومار» در غرب کشور را به قرارگاه خاتم الاوصیاء واگذار کرده است. مبلغ این قرارداد ۲۵ میلیون دلار در بخش ارزی و ۵۱ میلیارد تومان در بخش ریالی اعلام شده است. قرارگاه سازندگی خاتم الاوصیاء پیش از این قرار داد توسعه و بهره برداری از فاز‌های ۱۳ و ۱۴ میدان پارس جنوبی را با ترک تشریفات مناقصه در اختیار گرفته و جایگزین دو شرکت بین المللی شل و ریپسول در پروژه پارس جنوبی شده است. ارزش قرارداد خاتم الاوصیاء در پارس جنوبی، پنج میلیارد دلار برآورد شده است. خرداد ماه امسال هم، قرارداد طرح توسعه دو میدان نفتی «توسن» و «آلفا» به صورت ترک تشریفات مناقصه به قرارگاه سازندگی خاتم الاوصیا واگذار شد.

زیان۱۳۳ میلیون دلاری ایران

بلومبرگ گزارش کرده است که زیان ایران از تحریم‌های نفتی، به ۱۳۳ میلیون دلار در روز رسیده است. بر اساس این گزارش، ایران ۵۲ درصد از نفت صادراتی خود را از طریق نفتکش‌ها منتقل می‌کند که پس از اجرای قانون تحریم‌ها، این امکان را ندارد و در ماه ژوئن نتوانسته است که ۱,۲ میلیون بشکه نفت خود را به فروش برساند. بلومبرگ، زیان ناشی از عدم فروش نفت ایران در ماه ژوئن را ۱۳۳ میلیون دلار برآورد کرده است.

پیش از این آژانس بین المللی انرژی نیز اعلام کرده بود که صادرات نفت ایران بیش از چهل درصد کاهش یافته است. علاوه بر این، نهادهای بین المللی پیش بینی کرده‌اند که صادرات نفت ایران تا پایان سال میلادی ۵۲۰ هزار بشکه دیگر کاهش یابد. ایران پیش بینی کرده است که روزانه دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت به بازار جهانی صادر کند. این در حالی است که بر امریکا، اعلام کرده است که مبادله غلات با نفت ایران را هم مشمول قانون تحریم‌ها خواهد کرد.

تحریم‌های نفتی در ماه‌های گذشته فشار زیادی را به اقتصاد ایران وارد کرده است. علیرغم تلاش مسئولان دولتی در ماه‌های نخست اجرای این قانون، برای انکار اثرگذاری تحریم‌ها، در یک ماه گذشته، همه مسئولان دولتی، از سخت بودن تحریم‌های نفتی سخن گفته‌اند. رستم قاسمی وزیر نفت ایران هم اعلام کرده است که این وزارتخانه راهکار اقتصاد مقاومتی را در پیش خواهد گرفت. اقتصاد مقاومتی، راهکاری است که مسئولان سپاه ایران برای مقابله با تحریم‌ها مطرح کرده‌اند.

به نظر می‌رسد که پس از تفاهم‌نامه بسیج و وزارت نفت به منظور همکاری در خودکفایی صنایع نفت و پتروشیمی ایران، آئین نامه جدید وزارت نفت برای ترک تشریفات مناقصه پروژه‌های نفتی در میدان‌های مشترک برای واگذاری این پروژه‌ها به صورت رسمی به سه شرکت وابسته به نهادهای نظامی ایران است. این در شرایطی است که چندی پیش، برخی از مسئولان شرکت‌های پیمانکاری، از وروود دلالان به پروژه‌های نفتی ایران انتقاد کرده بودند. به گفته مدیر شرکت حفاری شمال، وروود دلال‌ها سبب شده است که قیمت دکل‌های حفاری در ایران به شدت افزایش یابد. او گفته است که پیش از این دکل‌های حفاری درجه یک را به قیمت ۱۵۰ هزار دلار خریداری می‌کردیم اما هم اکنون، دکل‌های درجه سه را به همین قیمت خریداری می‌کنیم.

عکس:

رستم قاسمی، وزیر نفت سپاهی، در جمع سپاهیان