آیا بودجه جنگی در راه است؟

دوشنبه, 1391-01-21 21:34

حمید مافی

حمید مافی - تعدادی از نمایندگان مجلس، پیش از اینکه لایحه پیشنهادی دولت به مجلس برسد خواستار تدوین بودجه برای شرایط بحرانی شدند.

اگر چه این نمایندگان بیشتر دغدغه‌شان، تحریم‌های اقتصادی اعمال شده علیه ایران از سوی غرب و امریکا بود اما به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی نگران درگیری نظامی احتمالی در منطقه هم هست.

شاید برای همین است که رئیس دولت در هنگام ارائه لایحه پیشنهادی دولت به مجلس، اعلام کرد که بیشترین میزان افزایش در اعتبارات دفاعی و نظامی کشور صورت گرفته است.

به گفته محمود احمدی‌نژاد، اعتبار دفاعی و امنیتی کشور در مقایسه با سال گذشته بیش از ۱۲۷درصد رشد داشته است. البته این افزایش تنها در بودجه رسمی کشور است چرا که بخشی از بودجه نهادهای نظامی در ایران محرمانه است و هیچ کس اطلاع دقیقی از میزان اعتبار این نهاد‌ها ندارد.

کاهش درآمدهای دولت و افزایش بودجه دفاعی

دولت در شرایطی بودجه نهادهای نظامی و امنیتی را افزایش داده است که به نظر می‌رسد به خاطر اعمال تحریم‌های نفتی و بانکی با کاهش درآمد روبه‌رو شود. چنانچه تحریم‌های نفتی ایران تداوم پیدا کند دولت بیش از ۸۰ درصد از درآمدهای مستقیم خود را در معرض خطر خواهد دید.

با این حال تصمیم گرفته است تا به منظور تقویت بنیه دفاعی کشور در برابر تهدیدهای احتمالی، اعتبار فصل دفاعی و امنیتی کشور را ۱۲۷ درصد افزایش دهد.

چنانچه تحریم‌های نفتی ایران تداوم پیدا کند دولت بیش از ۸۰ درصد از درآمدهای مستقیم خود را در معرض خطر خواهد دید. با این حال تصمیم گرفته است تا به منظور تقویت بنیه دفاعی کشور در برابر تهدیدهای احتمالی، اعتبار فصل دفاعی و امنیتی کشور را ۱۲۷ درصد افزایش دهد

این افزایش اعتبار با استقبال کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس روبه‌رو شده است. به‌گونه‌ای که حشمت الله فلاحت پیشه، سخنگوی کمیته سیاست خارجی مجلس، گفته است: "افزایش اعتبار امنیتی کشور کاملا ضروری و یک تصمیم منطقی است."

حال چنانچه گفته‌های رئیس دولت صحت داشته باشد و اعتبار دفاعی کشور ۱۲۷ درصد افزایش یابد، اعتبار پیش‌بینی شده فصل امنیتی و دفاعی ایران در سال ۹۱ باید به ۴۳۸۳۹ میلیارد تومان رسیده باشد.

این اعتبار بر اساس سهمی که هر یک از نهادهای امنیتی و دفاعی کشور در بودجه سال ۹۰ برده‌اند، میان سپاه پاسدارن، نیروی انتظامی، ارتش، وزارت دفاع و وزارت اطلاعات کشور تقسیم خواهد شد.

در قانون بودجه سال گذشته، سپاه پاسداران بیشترین سهم را از اعتبار پیش‌بینی شده برای نهادهای امنیتی و دفاعی کشور برده است.

در قانون بودجه سال ۹۰ کشور مجموع اعتبار پیش بینی شده برای امور دفاعی و امنیتی کشور ۱۹۳۱۲ میلیارد و ۴۲۸ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده است که ۳۶۳۷ میلیارد و ۴۶۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان آن به فصل نظم و امنیت عمومی اختصاص یافته و مابقی در فصل دفاعی کشور هزینه شده است.

بر اساس قانون بودجه سال گذشته، وزارت دفاع بیشترین سهم را در بودجه امور دفاعی و امنیتی کشور داشته است. بودجه این وزارتخانه در سال گذشته ۳۲۴۰ میلیارد و ۱۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده است که ۱۴۲۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان آن به تقویت بنیه دفاعی کشور اختصاص یافته است.

همچنین از مجموع بودجه وزارت دفاع، ۲۰۰ میلیارد تومان نیز به حفظ توان تولید صنایع دفاعی کشور اختصاص یافته است. بودجه موسسه تحقیقات دفاعی این وزارت خانه هم ۶۹ میلیارد ۵۶۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده است.

در قانون بودجه سال گذشته، سپاه پاسداران بیشترین سهم را از اعتبار پیش‌بینی شده برای نهادهای امنیتی و دفاعی کشور برده و کمترین سهم هم در نهادهای نظامی کشور به ارتش ایران اختصاص یافته است

مجموع بودجه دفاعی وزارت دفاع بر اساس قانون بودجه کشور در سال گذشته، ۱۶۹۴۰ میلیارد و ۶۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده است.

کمترین سهم را هم در نهادهای نظامی کشور در سال گذشته به ارتش ایران اختصاص یافته است. بودجه سال گذشته ارتش ۲۶۸۲ میلیارد و ۵۸۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده است که سهم ستاد مشترک ارتش از این اعتبار، ۲۶۸۷ میلیارد و ۵۶۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده و مابقی بودجه ارتش به سازمان عقیدتی سیاسی و حفاظت اطلاعت این نهاد تخصیص یافته است.

سپاه سه برابر ارتش بودجه می‌گیرد

مجموع اعتبار سپاه پاسداران ایران در سال گذشته، ۹۴۸۱ میلیارد و ۱۴۵ میلیون تومان بوده است که معادل سه و نیم برابر بودجه ارتش است.

شش هزار میلیارد تومان از بودجه سپاه به قرار‌گاه سازندگی خاتم الانبیاء و ۵۳۴ میلیارد و ۵۰۲ میلیون و ۲۸ هزار تومان نیز به نیروی بسیج اختصاص یافته است. همچنین سهم نهاد نمایندگی ولی وفقیه در سپاه پاسدارن ۱۳ میلیارد و ۸۲۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بوده است.

دانشگاه افسری امام حسین و دانشگاه جامع امام حسین که به سپاه وابسته هستند در مجموع ۱۲ میلیارد و ۸۰۷ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان از اعتبار ستاد مشترک سپاه را به خود اختصاص داده‌اند. بودجه ستاد سپاه نیز ۲۶۵۲ میلیارد و ۴۹۹ میلیون تومان بوده است که رقمی معادل کل بودجه اختصاص یافته به ارتش جمهوری اسلامی ایران است.

همچنین ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح نیز از اعتبار ۹۵ میلیارد و ۵۲۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی برخوردار بوده که ۶۲۰ میلیارد تومان آن اعتبار مرکز تحقیقات راهبردی ستاد فرماندهی کل نیروهای مسلح بوده است.

اعتبار شورای امنیت ملی هم ۲۶ میلیارد و ۸۸۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و وزارت اطلاعات ۸۰۵ میلیارد و ۲۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده است.

نیروی انتظامی نیز سال گذشته از اعتبار ۲۷۳۵ میلیارد و ۲۰۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی برخوردار بوده که ۴۲ میلیارد تومان آن اعتبار خرید تجهیزات نظامی و ۲۶۸۰ میلیارد تومان آن اعتبار ستادی نیروی انتظامی بوده است.

اعتبار‌های پنهان برای سپاه

این تنها اطلاعات منتشر شده درباره بودجه دفاعی و نظامی ایران است در حالی‌ که به نظر می‌رسد باید اعتبار نهادهای نظامی در ایران بیش از این باشد. چرا که سپاه هم اکنون تنها یک نهاد نظامی نیست بلکه دارای فعالیت گسترده اقتصادی و بزرگ‌ترین پیمان‌کار طرف قرارداد با دولت است.

سپاه پاسداران در حال حاضر با ۸۱۲ شرکت ثبت شده و ۱۷۰۰ قرارداد داخلی به بزرگ‌ترین غول اقتصادی ایران تبدیل شده است. هم اکنون سپاه پاسداران ایران به فعالیت در حوزه‌های بانکداری، راه و ساختمان سازی، سد سازی، استخراج نفت و ساخت پالایشگاه، حمل و نقل داخلی و بین المللی و تجارت مشغول است.

اعتبار بودجه دفاعی و نظامی ایران باید بسیار بیشتر از رقم‌های اعلام شده باشد. چرا که سپاه هم اکنون تنها یک نهاد نظامی نیست بلکه دارای فعالیت گسترده اقتصادی و بزرگ‌ترین پیمان‌کار طرف قرارداد دولت با ۸۱۲ شرکت ثبت شده و ۱۷۰۰ قرارداد داخلی است

همچنین شرکت مخابرات ایران نیز پس از خصوصی‌سازی در اختیار شرکت‌های وابسته به سپاه پاسداران قرار گرفت. علاوه بر این وزارت نفت ایران هم تحت مدیریت رستم قاسمی از فرماندهان سپاه و رئیس پیشین قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء قرار دارد.

این در حالی است که نهادهای وابسته به این نیروی نظامی، از دیگر ردیف‌های اعتباری بودجه نیز سهم می‌برند.

در سال گذشته، بسیج دانشجویی، بسیج دانش آموزی و گروه‌های جهادی جوانان در مجموع ۱۸ میلیارد تومان از اعتبار بخش کمک به شخصیت‌های کمک‌بگیر حقیقی و حقوقی را به خود اختصاص داده‌اند.

همچنین نمایندگان مجلس در نیمه‌های سال گذشته تصویب کردند که نیم درصد از مازاد درآمدهای نفتی کشور به بسیج اختصاص یابد. دولت ایران در سال گذشته هر بشکه نفت را ۵. ۲۱ دلار بیشتر از قیمت پیش بینی شده در قانون بودجه کشور عرضه کرد.

با این حال سپاه هیچ‌گاه در برابر بودجه اختصاص یافته به مجلس و نهادهای نظارتی کشور پاسخگو نیست. شورای نگهبان در سال‌های گذشته نهاد‌های زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی را از تحقیق و تفحص مصون کرده است.

افزایش ۱۲۷ درصدی نشانه چیست؟

بودجه دفاعی ایران از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۷ کاهش یافته است. اما از سال ۱۳۸۸ دولت اقدام به افزایش بودجه دفاعی کشور کرده است.

بودجه دفاعی ایران در سال گذشته از افزایش دو درصدی برخوردار بوده در حالی که در سال ۸۹ به نسبت سال قبل، ۳۱ درصد افزایش یافته است. میزان افزایش بودجه نظامی کشور در سال ۱۳۸۸ به نسبت سال ۱۳۸۷ نیز یک درصد اعلام شده است.

در‌‌ همان سال نمایندگان مجلس در نامه‌ای به رئیس دولت خواستار افزایش بودجه نظامی کشور شدند. علاء الدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس، بودجه نظامی کشور در سال ۸۷ را ناچیز خواند و از رئیس دولت خواست تا بنیه دفاعی کشور را تقویت کند.

افزایش ۱۲۷ درصدی بودجه ایران در حالی که تحریم‌های اقتصادی، وضعیت درآمدهای نفتی دولت را با ابهام روبه‌رو کرده است، بر اساس کدام منابع اعتباری صورت گرفته سوالی است که نمایندگان مجلس در بررسی لایحه پیشنهادی دولت باید به آن پاسخ دهند

یک سال پس از آن، بودجه دفاعی کشور رشد ۳۱ درصدی را تجربه کرد و در سال گذشته مجددا از رشد بودجه دفاعی کشور کاسته شد.

اما امسال پیش از اینکه نمایندگان تصمیم به افزایش بودجه نظامی کشور بگیرند، دولت اعتبار اختصاص یافته به نهادهای نظامی و امنیتی در بودجه پیشنهادی را به میزان ۱۲۷ درصد افزایش داده است.

چنان چه اظهارات رئیس دولت درست باشد، بودجه دفاعی ایران در سال جاری ۲۴۵۲۶ میلیارد تومان افزایش خواهد یافت و به ۴۳۸۳۹ میلیارد تومان خواهد رسید. افزایشی که به نظر می‌رسد همه کاستی‌های مورد اشاره نمایندگان در سال‌های گذشته نسبت به کسری بودجه امنیتی و نظامی کشور را جبران کرده است.

افزایش بودجه نظامی ایران در شرایطی صورت گرفته است که در ماه‌های گذشته، تهدیدهای روانی و لفظی حمله نظامی به ایران شدت گرفته است.

مقام‌های رسمی اسرائیل بار‌ها تهدید کرده‌اند که به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله خواهند کرد. همچنین ایران هم در پی تهدید کشورهای غربی به تحریم نفتی و حمله نظامی، گفته است که به حملات و تهدیدهای صورت گرفته پاسخ خواهد داد.

فرمانده سپاه پاسدارن ایران و فرمانده کل ستاد نیروهای مسلح نیز پیش این کشورهای غربی و عربی منطقه را به بستن تنگه هرمز تهدید کرده بودند.

حال افزایش ۱۲۷ درصدی بودجه ایران در حالی که تحریم‌های اقتصادی، وضعیت درآمدهای نفتی دولت را با ابهام روبه‌رو کرده است، بر اساس کدام منابع اعتباری صورت گرفته سوالی است که نمایندگان مجلس در بررسی لایحه پیشنهادی دولت باید به آن پاسخ دهند.

نمایندگی که از افزایش اعتبار دفاعی کشور در لایحه بودجه استقبال کرده و آن را ضرورت پاسخگویی به تهدیدهای صورت گرفته از سوی دشمنان دانسته اند.