پیش درآمد انتخابات

دوشنبه, 1390-11-03 16:26

نبض سیاست؛

اشکان پارسا

ایران در هفته‌ای که گذشت یکی از رسانه‌های مهم خبری‌اش را از دست داد و به فاصله اندکی از تعطیلی سفارت‌اش در انگلستان، ناگزیر به تعطیلی فعالیت‌های شبکه خبری انگلیسی زبان پرس.‌تی.‌وی در این کشور شد.

در این هفته همچنین گزارش‌هایی از سوی برخی رسانه‌های بین‌المللی منتشر شد که نشان می‌داد اسراییل در ترور معاون بازرگانی تاسیسات هسته‌ای نطنز دست داشته است.

این گزارشها به نگرانی درباره یک رویارویی تمام عیار نظامی دامن زد و همزمان بسیج جهانی برای تشدید تحریم‌ها علیه برنامه هسته ای باعث شد که مقام‌های جمهوری اسلامی برای بازگشت به میز گفتگو از خود تمایل نشان دهند. در فضای سیاسی داخل نیز اختلاف میان طیف‌های حکومت با یکدیگر ادامه داشت و گسترش تدابیر امنیتی در آستانه انتخابات مجلس نهم، گریبان گروهی از روزنامه نگاران را گرفت.رادیو زمانه در " نبض سیاست" نگاهی خبری-تحلیلی به این تحولات داشته است.

بهای پخش اعتراف

شبکه تلویزیونی پرس.‌تی.‌وی مهم‌ترین ابزار رسانه‌ای جمهوری اسلامی در اروپا محسوب می‌شد اما هفته گذشته این شبکه از ادامه فعالیت در انگلستان محروم شد. سازمان "آفکام" که یک نهاد ناظر بر رسانه‌های انگلیس است روز جمعه (30 دی) در بیانیه‌ای اعلام کرد که پرس.‌تی.‌وی بر برنامه‌هایی که پخش می‌کند کنترل ندارد و در نتیجه باید به فعالیت در انگلستان خاتمه دهد. تصمیم این نهاد پیرو شکایت مازیار بهاری خبرنگار ایرانی مجله نیوزویک اخذ شد.

مقام‌های ایرانی درصدد برآمده‌اند که منع فعالیت پرس.‌تی.‌وی در انگلیس را نشانه‌ای از وجود سانسور رسانه‌ای در این کشور معرفی کنند و به نظر می رسد که یکی از انگیزه‌های اصلی‌شان در عدم پرداخت جریمه هم ایجاد زمینه لازم برای طرح چنین ادعایی بوده است

مازیار بهاری پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 مدتی در ایران بازداشت بود و شبکه پرس.‌تی.‌وی در این زمان یک برنامه اعتراف تلویزیونی از او به نمایش گذاشت.

او پس از آزادی علیه پرس.‌تی.‌وی شکایت کرد و آفکام نیز پرس.‌تی.‌وی را به دلیل پخش مصاحبه تحت فشار به پرداخت صد هزار پوند محکوم کرد اما مسوولان شبکه از پرداخت این بدهی سرباز زدند تا این که در نهایت فعالیتشان در انگلستان منع شد.

مقام‌های ایرانی درصدد برآمده‌اند که منع فعالیت پرس.‌تی.‌وی در انگلیس را نشانه‌ای از وجود سانسور رسانه‌ای در این کشور معرفی کنند و به نظر می رسد که یکی از انگیزه‌های اصلی‌شان در عدم پرداخت جریمه هم ایجاد زمینه لازم برای طرح چنین ادعایی بوده است.

باز هم بازداشت روزنامه نگاران

روزنامه نگاران ایران هفته گذشته را با خبر بازداشت گروهی دیگر از همکارانشان به پایان رساندند.. بازداشتهایی که احتمالا پیش درآمد فشارهای امنیتی بیشتر در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی است. در این هفته نام پرستو دوکوهکی،مرضیه رسولی و سهام‌الدین بورقانی به لیست روزنامه‌نگاران زندانی اضافه شد و در کنار ۳۱ روزنامه نگار زندانی دیگر قرار گرفت تا جایگاه جمهوری اسلامی به عنوان بزرگ‌ترین زندان روزنامه نگاران جهان تثبیت شود.

بازداشتهای تازه واکنش فدراسیون بین المللی روزنامه نگاران را نیز به همراه داشت و این سازمان روز جمعه (۳۰ دی) با انتشار اطلاعیه ای، وضعیت آزادی مطبوعاتی در ایران را "تحمل‌ناپذیر" توصیف و تأکید کرد که به بسیج روزنامه‌نگاران جهان برای همبستگی با روزنامه‌نگاران ایرانی ادامه خواهد داد.

در این بیانه آمده بود که "در پی سال‌ها کارزار بی‌امان ارعاب و آزار رسانه‌های مستقل از سوی حکومت، وضعیت آزادی مطبوعاتی در ایران هم‌اینک در بدترین حالت خود قرار گرفته است." مقام‌های امنیتی و قضایی ایران هنوز هیچ توضیحی درباره انگیزه و دلایل فشارهای تازه علیه روزنامه نگاران نداده‌اند اما به نظر می‌رسد که یکی از اهداف آنان، زهرچشم گرفتن از فعالان رسانه‌ای در آستانه انتخابات مجلس باشد.

انتخاباتی که با تهدیدهای مکرر مقام‌های امنیتی به معترضان همراه بوده و به گفته احمدرضا رادان جانشین فرمانده نیروی انتظامی ایران، هیچ گونه ناامنی در روند آن تحمل نخواهد شد.

روز شمار یک تخلف

گوشه سمت چپ پایگاه خبری-اینترنتی مجلس شورای اسلامی، بنری نصب شده که روزشمار تاخیر دولت در ارایه بودجه سال ۱۳۹۱ را نشان می‌دهد. بنری که حکایت از تاخیر بیش از ۴۰ روزه دولت در ارایه بودجه دارد و همزمان نارضایتی اعضای پارلمان از این تخلف قوه مجریه را را بازتاب می‌دهد. مقام‌های دولتی خلاف این تاخیر هنوز هیچ توضیحی درباره زمان ارسال لایحه بودجه به مجلس نداده‌اند و اعتراضهای اهالی مجلس را بی‌جواب گذاشته‌اند.

تاخیر در ارایه لایحه بودجه دو دلیل عمده دارد؛ یک دلیل آن نوسان‌های بی‌سابقه در بازار ارز و طلا و تحریم‌های تعیین کننده علیه نفت و بانک مرکزی است که دولت را برای بودجه‌بندی سردرگم کرده و دلیل دیگر آن به انتظار دولت برای مشخص شدن تکلیف انتخابات مجلس نهم برمی گردد

با توجه به اینکه مجلس از ۲۵ بهمن ماه تا روز ۱۲ اسفند یعنی زمان برگزاری انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی تعطیل است، زمان کافی برای بررسی لایحه بودجه در سال جاری وجود نخواهد داشت. بررسی این لایحه به طور میانگین ۴۵ روز زمان می‌برد و بنابراین می‌توان با قطعیت گفت که رسیدگی به بودجه سال ۱۳۹۱ تا پایان سال جاری انجام نخواهد شد.

این تخلف قوه مجریه که در تمام سالهای ریاست محمود احمدی نژاد سابقه داشته، با انتقاد علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی در هفته گذشته همراه شد. انتقاد او در پیامد اخطار قانون اساسی نادر قاضی پور، نماینده ارومیه نسبت به تاخیر دولت در ارائه بودجه سال آینده صورت گرفت.

این نماینده مجلس شورای اسلامی با بیان این که " قانون بودجه سال ۹۱ باید قبل از ۱۵ آذر تحویل مجلس می‌شد اما دولت هنوز این کار را انجام نداده است،" پرسیده بود:" آیا این کار رئیس جمهور قابل رسیدگی نیست؟" لاریجانی در پاسخ به اخطار این نماینده گفت که "قبلا هم در این مورد تذکر داده شده و این (تاخیر) برای بررسی بودجه در مجلس مشکل به‌وجود می‌آورد."

خلاف این اعتراض صریح هنوز هیچ نشانه‌ای از توجه دولت به خواست مجلس مشاهده نمی‌شود. از دید ناظران تاخیر در ارایه لایحه بودجه دو دلیل عمده دارد؛ یک دلیل آن نوسان‌های بی‌سابقه در بازار ارز و طلا و تحریم‌های تعیین کننده علیه نفت و بانک مرکزی است که دولت را برای بودجه‌بندی سردرگم کرده و دلیل دیگر آن به انتظار دولت برای مشخص شدن تکلیف انتخابات مجلس نهم برمی گردد.

نشانه های نگرانی از تحریم‌ها

حالا ظاهرا نوبت ایران است که از طرفهای گفتگو درباره پرونده هسته ای بخواهد به میز مذاکره برگردند. تا پیش از این معمولا قدرت‌های غربی از ایران برای دنبال کردن مذاکره دعوت می‌کردند اما با شدت یافتن تحریم‌ها طی ماه های گذشته، موضع تهران برای گفتگو تغییر کرده است.

تکاپوی تهران برای گفتگو را می‌توان در نامه سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی به کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و اظهارات علی اکبر صالحی وزیر امورخارجه درباره برگزاری مذاکرات هسته ای در ترکیه مشاهده کرد.

اشتون در پاسخ به نامه جلیلی ضمن استقبال از پیشنهاد او،خواستار معنا دار بودن گفت‌وگوها شده و نسبت به تکرار مذاکرات نافرجام سال گذشته در استانبول هشدار داده است.در نامه او زمان و مکانی برای انجام گفت‌وگوها پیشنهاد نشده است اما اهمیت نامه مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیشتر از این جهت است که وزیران امورخارجه این اتحادیه قرار است در نشست روز دوشنبه (۳ بهمن) درباره تحریم خرید نفت از ایران تصمیم گیری کنند.

انتظار می‌رود که تصویب این تحریم‌ها بر التهاب بازار ارز در تهران بیفزاید و ناامنی روانی فعالان اقتصادی ایران را افزایش دهد. مقام‌های تهران البته هنوز می‌کوشند که تحریم‌ها را بر اقتصاد کشور بی‌اثر معرفی کنند اما تمایل آنها به انجام گفت‌وگوهای هسته‌ای نشان از نگرانی‌شان نسبت به ادامه یافتن تحریم‌ها دارد.

پیامدهای یک ترور

مقام‌های اسراییلی درباره ترور مصطفی احمدی روشن معاون بازرگانی تاسیسات هسته ای نطنز سکوت کرده‌اند و این سکوت به شائبه دست‌داشتن آن‌ها در ترور این دانشمند هسته‎ای ایران دامن زده است.

روزنامه انگلیسی ساندی تایمز هفته گذشته در گزارشی آورده بود که ترور دانشمند هسته‌ای ایران دارای مراحل گام به گام بوده و ماموران موساد، سازمان جاسوسی اسرائیل، در آن دست داشته‌اند

ترور مصطفی احمدی روشن درست مشابه ترور سه نفر دیگر از دانشمندان هسته‌ای ایران طی نزدیک به دو سال گذشته بود. او صبح روز چهارشنبه، (۲۱ دی‌ماه)، در نزدیکی میدان کتابی تهران در حالی که در کنار محافظ و راننده خود در اتومبیل نشسته بود، بر اثر انفجار بمبی که به پژوی او چسبانده شد به قتل رسید.

علاوه بر مقام‌های تهران که انگشت اتهام را متوجه سرویس‌های امنیتی آمریکا و اسراییل کرده‌اند، برخی رسانه های بین المللی نیز گزارشهایی درباره طراحی این عملیات توسط اسراییل به چاپ رسانده‌اند. روزنامه انگلیسی ساندی تایمز هفته گذشته در گزارشی آورده بود که ترور دانشمند هسته‌ای ایران دارای مراحل "گام به گام" بوده و "ماموران موساد"، سازمان جاسوسی اسرائیل، در آن دست داشته‌اند.

ساندی تایمز ضمن نقل قول از یک "منبع اسرائیلی" گفته بود که "ماه‌ها برنامه‌ریزی" پشت این ترور بوده است. نشریه آمریکایی "تایم" نیز شنبه گذشته در گزارشی "با یقین" این سوء‌قصد را به اسرائیل نسبت داد و به نقل از "منابع اطلاعاتی غربی" گفت که موساد عامل اجرای قتل اخیر در تهران بوده است.

این گزارش‌ها در شرایطی منتشر شده‌اند که علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی هم روز دوشنبه (۲۷ دی) از بازدشت چند مظنون در ارتباط با این ترور خبر داد اما هنوز مقام‌های اطلاعاتی جزیی تر در این باره منتشر نکرده اند. ترور دانشمند هسته ایران در بطن تنش‌های فزاینده میان تهران و جامعه جهانی می‌تواند یک علامت هشدار جدی تلقی شود.

هفته‌هاست که رسانه های بین المللی از امکان حمله یکجانبه اسراییل به تاسیسات هسته ای ایران گزارشهایی را منتشر می‌کنند و ترور اخیر نیز به فرضیه اقدام نظامی اسراییل علیه برنامه هسته ای دامن زده است.