تحریمها اقتصاد ایران را فلج خواهد کرد
شنبه, 1390-09-12 18:04
نسخه قابل چاپ
مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا
حمید مافی
اتحادیه اروپا دور تازه ای از تحریمها علیه ایران را از دهم آذرماه بهاجرا میگذارد. تحریمهایی که پس از انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نظام بانکی ایران را به صورت کامل نشانه گرفت تا همزمان مانع معاملات خارجی بانکهای ایرانی در خارج از کشور و پولشویی سیستم بانکی در داخل کشور شود.
آن گونه که کارشناسان اقتصادی پیش بینی میکنند این تحریمها بیش از گذشته اقتصاد نفتی و دولتی ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد و آثار آن نه تنها بر پیکره اقتصاد دولتی نمایان خواهد شد، بلکه زندگی روزمره و معاش شهروندان هم از پیامدهای آن در امان نخواهد بود.
در باره چرایی این تحریمها و آثار و پیامدهای آن با مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا، گفت و کردهام. او معتقد است که آثار این تحریمها به شدت بیشتر از تحریمهای اعمال شده در نه ماه گذشته است و چنانچه حاکمیت جمهوری اسلامی تن به قواعد بین المللی ندهد، ادامه تحریمها اقتصاد ایران را زمینگیر و فلج خواهد کرد و جامعه با موج تورم و بیکاری روبهرو خواهد شد.
دور تازه تحریمها علیه ایران بسیار شدید تر از تحریم های قبلی است. چه شد که اتحادیه اروپا چنین تحریمهایی را اعمال کرد؟
گزارشی که آژانس [بینالمللی انرژی اتمی] منتشر کرد نکاتی داشت؛ برای اولینبار نگرانیهای جدی درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی و همچنین موشکهای دوربرد کنارهم قرار گرفت که نشانمیداد ایران یک برنامه تهاجمی را دنبال میکند.
این موضوع، ادعایی را که عنوان میکرد ایران در سیودو سال گذشته تمایلی برای نفوذ نظامی نداشتهاست، تقریبا باطل کرد و این نگرانی را تشدید کرد که ایران به سمت تهاجم نظامی حرکت میکند. همچنین این گزارش نشان داد که بانکهای ایرانی در تامین سخت افزارهایی که برای این دو پروژه به کار گرفته شدهاست، نقش اساسی داشته اند و با توجه به این که بانکها در معاملات خارجی نیازمند ضمانت بانک مرکزی برای گشایش اعتبار ارزی هستند، غرب و بهویژه اتحادیه اروپا به این نتیجه رسید که گام اول برای کم کردن سرعت معاملات مالی و تجاری بانکهای ایرانی، کنترل بانک مرکزی است که بانکهای دولتی و خصوصی را در معاملات خارجی ضمانت میکند.
علاوهبراین، باید برای اولینباراشاره کنم که از دو سال پیش گزارشهایی از آسیای مرکزی دریافت شد که بیانگر فعالیتهای ایران در قاچاق مواد مخدر در کشورهایی چون آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان و ترکیه بود. درهمینرابطه بعد از دو سال ثابت شد که سه نفر از اعضای یک گروه قاچاق مواد مخدر در آذربایجان که دستگیرشدند وابسته امنیتی سفارتخانه جمهوری اسلامی بودند.
گزارشی که آژانس بینالمللی انرژی اتمی منتشر کرد ادعایی را که عنوان میکرد ایران در سیودو سال گذشته تمایلی برای نفوذ نظامی نداشتهاست، تقریبا باطل کرد زیرا تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی و همچنین موشکهای نشانمیداد ایران یک برنامه تهاجمی را دنبال میکند
اینموضوع در واقع نشان میدهد که سپاه برای کسب درآمدهای بیشتر فعالیتهای غیرقانونی میکند و از طریق نظام بانکی ایران این درآمدها را پولشویی میکند. این گزارشها وقتی کنار هم قرار گرفتند نمیشد آثار منفی آن را نادیدهگرفت.
مجموعه این گزارشها درکنارهم یک توافق فکری روانی درغرب ایجاد کرد مبنی بر این که مساله ایران به طور مستقیم امنیت اقتصادی و ملی کشورهای اروپایی و همچنین متحدان امریکا در منطقه را با خطر روبهرو میکند. برای همین تصمیم گرفتهشد که در دور تازه تحریمها تمام بانکهای دولتی و خصوصی و همچنین تمام نهادها و شرکتهای وابسته به این بانکها که شامل شرکتهای سرمایهگذاری، بیمهای وتجاری هم میشود تحت تحریم قرار بگیرند.
آثار این تحریم ها بر اقتصاد ایران در بعد کلان و اقتصاد خانوار شهروندان چگونه خواهد بود؟
بدون شک این تحریمها برخلاف تحریمهای اعمال شده در گذشته، آثار شدیدتری بهجا خواهد گذاشت. این بار تحریمها فقط متمرکز بر روی سپاه و چهارتا شش بانک ایرانی و نهادها و شرکت های مرتبط با فعالیت انرژی اتمی نخواهد بود. بلکه متاسفانه تمام سیستم بانکی ایران در این تور خواهد افتاد. وقتی که سیستم بانکی یک کشور به طور کامل تحت تحریم قرار بگیرد، این کشور راهکاری برای تامین منابع مالی در تجارت خارجی ندارد.
پرداختهای هند و قرارداد انرژی پاکستان که نتوانستهایم طلبهابمان را دریافت کنیم نشان میدهد که چه مقدار درآمدهای نفتی ما آسیبپذیر است
شاید راههای فراری برای این مساله وجود داشته باشد، مثل معاملات تهاتری و پایاپای که در برابر فروش نفت، به ایران کالا بدهند اما این کالاها بیکیفیت خواهد بود. همانطور که تکنولوژی که به ایران میرسد، تکنولوژی دستاول و باکیفیت نخواهد بود.
این تحریمها علاوه براین که درآمد ارزی ایران را بهشدت کاهش خواهد داد، ورود کالای سرمایهای به ایران را محدود و حتی ممکن است مسدود کند. این عدم ورود کالای سرمایهای بسیاری از واحدهای صنعتی ایران را در قطبهای صنعتی دچار مشکل خواهد کرد و تعداد زیادی از کارگران شاغل در این شرکت ها شغل خود را ازدست خواهند داد.
همچنین در آغاز این تحریم ها شاهد یک شوک اولیه خواهیم بود که درنهایت، مردم خود را با آن تطبیق خواهند داد. در چهار ماه تا شش ماه بعد از این تحریمها ، شاید شاهد کمبود کالای اساسی در کشور شویم و ذخیره سازیهایی که دولت انجام داده، به پایان میرسد و جامعه دچار یک تورم در مورد کالاهای مصرفی خواهد شد.
هزینه بسیار فوری فوری این تحریمها این است که دریافتهای ارزیمان کاهش ناگهانی و بیسابقهای خواهد داشت. تردید ندارم شوک پولی ودرآمد ارزی این تحریمها اقتصاد ما را به شدت فلج خواهد کرد
همچنین کاهش درآمدهای ارزی موجب افزایش شدید قیمت ارز و کمبود آن در داخل خواهد شد و بدون شک یک اثر تورمی شدید در کشور به وجود خواهد آمد که تمامی طبقات اجتماعی را تحت فشار قرار خواهد داد. منتها متاسفانه بیش از همه طبقه حقوق بگیر و ضعیفتر جامعه را تحت فشار قرار خواهد داد.
آیا چشم اندازی وجود دارد که این تحریمها سرانجام حاکمیت ایران را مجبور به نشستن بر سرمیز مذاکره در داخل و خارج کند؟
این که حاکمیت ایران تن به مذاکره بدهد یا خیر بستگی به شرایط روز داخلی ایران دارد. من تصورم این است که در ایران یک طیف یکدست وجود ندارد که تصمیمهای سیاسی را میگیرد. درست است که آقای خامنه ای در راس هرم است و بر همه تصمیمگیریها نفوذ و دخالت دارد و به همه ارکان دستور میدهد که چه تصمیمی بگیرند، اما پائینتر از آقای خامنهای تعبیر این پیامها و تفسیرها میتواند خیلی متفاوت باشد.
میدانیم که در ایران طیفی وجود دارد که به دنبال افزایش بحران در داخل ایران و حتی ایجاد بحران نظامی مدیریت شده است که این موارد را به کانال هدایت از کشور بیاندازد، من معتقدم که در این حالت نه تنها ایران هیچ تمایلی به حل مشکل ازراه زبان دیپلماتیک و کانال سیاسی نخواهد داشت بلکه سعی میکند بحران را در منطقه و از مرزهای ایران به بیرون گسترش دهد. برخلاف ادعایی که ممکن است در تهران این بحران را برای کشور خوب بداند، من این سناریو را یک فاجعه و بدترین سناریو برای امنیت ملی و بقای کشور ایران است.
گزارشهایی از آسیای مرکزی دریافت شد که بیانگر فعالیتهای ایران در قاچاق مواد مخدر در کشورهایی چون آذربایجان، ترکمنستان، ازبکستان و ترکیه بود. بعد از دو سال ثابت شد که سه نفر از اعضای یک گروه قاچاق مواد مخدر در آذربایجان وابسته امنیتی سفارتخانه جمهوری اسلامی بودند
طیف دیگری هم وجود دارد که آگاه بوده و یا در این سالها از عمق بحرانی که ایران را نهفقط تهدید کرده، که در حال بلیعدن ایران است، آگاه شده. به اعتقاد اینها ایران باید بهسرعت تغییر مسیر بدهد و به کانال دیپلماتیک بازگردد. درها را برای داد و ستد پیامهای سیاسی و یافتن راهحلها برای مساله انرژی اتمی وبرنامه موشکی و پولشویی بازکند. به گمان من همه اینها قابل حل است. هرگاه سیستم رهبری ایران و بازهم تاکید میکنم در راس آن، آقای خامنه ای، متوجه شوند که این گروه نگرانیهایشان مبتنی بر واقعیت است که در پشت در ایران اتفاق میافتد، شاید یک مقدار باعث شود ما به سمت یافتن راه حل غیرنظامی برای ایران باشیم.
اگر چنین شود ما شاهد کمرنگشدن نفوذ گروههای جنگ طلب در حاکمیت ایران خواهیم بود و در آن چارچوب ایران رفتار خودش را در چارچوب آژانس بینالمللی انرژی اتمی تغییر بدهد، در را بهروی دوربینهای آژانس باز کند و به نگرانی های بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول در باره شفافیت سیستم بانکی و نظام پولی خود پاسخ بدهد، همانند آن چه که در دولت پیشین اتفاق افتاده بود و ایران به نگرانیهای بینالمللی پاسخ داده بود.
من معتقدم اگر این سه مساله حل شود 70 درصد سوخت این فاجعهای که ما به سمت آن حرکت میکنیم کم خواهد شد و ما از مرحله بحرانی و نظامی بیرون خواهیم آمد و به سمت گفتوگو و مذاکره خواهیم رفت. در این چارچوب من میتوانم بگویم مانند آن چه که پیش از این هم بر آن تاکید شده، اتحادیه اروپا و غرب هم گام متقابلی برخواهد داشت و بخش زیادی از این تحریمها ممکن است برداشته شود تا غرب و اتحادیه اروپا نشان دهندکه خواستار چالش نظامی و فلج کردن اقتصاد ایران نیست.
بلکه غرب نگرانیهایی دارد که اگر ایران حسننیت، صداقت، شفافیت و راستی نشان دهد، نه اینکه مانند چهار سال گذشته زمان بخرد، باز هم درها باز خواهد شد. چرا که غرب همواره به ایران بهعنوان یک شریک استراتژیک درمدیریت مسائل و منابع منطقه نگاه میکند و این ایران است که به دنبال حاد شدن مسائل میان خود و اتحادیه اروپا است.
در ایران طیفی به دنبال افزایش بحران در داخل ایران و حتی ایجاد بحران نظامی مدیریت شده است و سعی میکند بهجای راهحل دیپلماتییک، بحران را در منطقه و از مرزهای ایران به بیرون گسترش دهد. من این سناریو را یک فاجعه برای امنیت ملی و بقای کشور ایران میدانم
من معتقدم که ما هنوز به بن بست صددرصد کشیده نشده ایم. اما متاسفانه باهمکاری غیرسازنده گروههای جنگطلب و بحرانساز ایرانی، به سرعت در حال حرکت به این سمت هستیم.
آیا این تحریمها در نهایت به تحریم نفتی منتهی خواهد شد؟
طبیعتا، وقتی داد و ستد های بانکی ایران تحت تحریم قرار بگیرد، اولین اثر این تحریمها این خواهد بود که فروش نفت و گاز ما به جز در چارچوب قرارداد پایاپای و تهاتری، فلج خواهد شد. حتی آن کشورهایی هم که از ایران نفت و گاز و حتی محصولات پتروشیمی میخرند، امکان پرداخت پول به ایران را ندارند و به جای بدهیهای نفتی به شما کالا خواهند داد.
بهعنوان نمونه پرداختهای هند و قرارداد انرژی پاکستان که نتوانستهایم طلبهابمان را دریافت کنیم نشان میدهد که چه مقدار درآمدهای نفتی ما آسیبپذیر است. هزینه بسیار فوری فوری این تحریمها این است که دریافتهای ارزیمان کاهش ناگهانی و بیسابقهای خواهد داشت. با توجه به این که 80 درصد درآمدهای ارزی ایران از محل فروش نفت و گاز است، چهار پنجم درآمدهای ارزی کشور از دست خواهد رفت.
همچنین با توجه به این که تجارت بخش خصوصی هم بهشدت متکی به این ارز دولتی است بعد از مدت کوتاهی، بازرگانان ما هم دچار شوک شدیدی میشوند که به شدت فلج کننده خواهد بود. با این شرایط من تردید ندارم شوک پولی ودرآمد ارزی این تحریمها اقتصاد ما را به شدت فلج خواهد کرد.
hاميدوارم گرفتاريهاي سياسي به مسولان كمي اجازه دهد مطالب اينچنيني را بخوانند.و بفهمند كه رابطه تركيه و چين وروسيه به مراتب با كشورهاي ليبي و سوريه بيشتر از ما بوده و خواهد بود واينها در مراحل اخر پشت ايران را خالي ميكنند و به ورطه اي خواهند افتاد كه ديگر مانند جنگ ايران و عراق نخواهد بود كه بتوانند از ان فرار كنند
حتی یک سوال کوچک از نقش آسیا ( ژاپن و کره از یکسو، چین و حتی کشورهای آسیای مرکزی و تایلند و ...) و همچنین نقش روسیه نکردید
بايد درصدهاي سهم برداشت برادران از درآمد نفت مثل پنج درصد بسيج و حزب الله و دفتر .وو..مثل سه بيليون دلار راهم از کل در آمد فروش نفت را کم کرد...د.يگر چيزي ميماند؟!
کل مبادلات پولی که شامل صدور 450 هزارتن نفت ومواد پتروشیمی وکالاهای دیگر و واردات کالاهای ساخته شده وماشین الات از اروپا میباشد24 ملیارد دلار است
حجم مبادلات چین با ایران 30 ملیار دلار است
مبادلات نفت وکالا با هند 20 ملیارد دلار است
مقدار مبادلات با عراق و ترکیه و افغانستان وپاکستان22 ملیارد دلار است
حجم ترانزیتی کالا بقصد امارات و یا از امارات با ایران 14 ملیارد دلار است
برزیل 6 ملیارد تبادل کالائی با ایران دارد
روسیه مجموعا 3 ملیار داد و ستد سالانه با ایران دارد
در ارزیابی اقتصادی حجم مبادلات جها ن با ایران سهم
ارو پا و امریکا چندان چشم گیر نیست ولی چالش با انها بسیار است
ایا واقعا مشکل غرب با ایران در در مساله اتمی است واگر ان باشد چرا د ر سال 2003 که فعالیت اتمی ایران متوقف شد ایران همچنان محور شرارت باقی ماند وقهر وتخاصم ادامه یافت
جمهوری اسلامی براین باور است که با رهنمود اسلامی نقشی تازه در مدیریت جهان دارد و بنا ندارد سیاست های خود را در امتداد غرب قرار دهد و در این راستا حساب فروش نفت را هم نه در اختیار منابع داخلی میگذارد که مبنای سیاست اقتصادی باشد ونه در پروژه های مورد تائید غرب سرمایه گزاری میکند
در دهه 1350 که کالاهای ژاپنی کم کیفیت بود بیشترین واردات بازار ایران را تشکیل میداد وحالا ایران خریدار کالاهای چینی است و شاید هم این بیماری واردات کالاهای چینی منحصر به ایران نباشد که بازار اروپا و امریکا را هم شامل میشود چنانکه از 800 ملیارد صادرات چین به جهان سهم ایران فقط 10 ملیارد دلار است منتها همین بازار خریدار 80 هزار تن پسته ایران هم هست که سالیان دراز است ورودش به اروپا و امریکا تحریم شده است
15 درصد صادرات نفتی ایران بر اساس تک محموله ایست که مسلما در سیستم بانکی وارد نمیشود وحد اقل نشان داده شده است که که در سستم خزانه ایرا وارد نشده است
اگر سپاه پاسداران قاچاق مواد مخدر کند میتواند وجوهش را به طلا تبدیل کند و نیازمندیهای خود ش را بپوشاند واگر پول شوئی شود در کشور های مقصد است ونه توسط بانک مرکزی
مصاحبه شونده محترم میدانند که گشایش اعتبار خارجی درکشور هائی نظیر ایران فقط از طریق بانک مرکزی امکان پذیر است و کلیه بانکهای دولتی و خصوصی مبلغ های بدهی خارجی خود را با ضمانت بانک مرکزی میپردازند زیرا بانکهای ایرانی حتی انها که شعب خارجی دارند از این رویه مستثنی نیستند بنا برین تحریم بانک مرکزی بدلیل ضمانت واردات بی وجه جلوه میکند
فراموش نکنیم که منظور حقوقی از تحریم بانک مرکزی به معنی توقیف دارائیهای این بانک است یعنی اگر نفتی فروخته شود وجوه ان کلا به ایران تعلق نمیگیرد وبصندوق کشور های تحریم کننده منتقل میگردد
در همین راستا خریدی هم از طرف ایران صورت نخواهد گرفت ومعنی پر معنی تحریم تعطیلی اقتصاد کشور است
البته تجربه ثابت کرده است که اگر تحریم هم برداشته شود مبالغ تحریمی به کشور های تحریم شده باز نخواهد شد
در تحریم ایران توسط کارتر بقیه موجودی حساب بانک چیس منهاتان به ایران داده نشد
در تحریم صدام توسط بوش پدر مبلغ 17 ملیارد دلار موجودی عراق با اینکه زیر نظر سازمان ملل بود به این کشور باز نگشت
درتحریم لیبی 32 ملیارد دلار ذخیره ارزی این کشور همچنان در امریکا جا خوش کرده است و165 ملیارد در بانکها اروپائی مانده است و قرار نیست به این کشور بازگردانده شود
مدتی پیش روزانه تناژ اورانیوم غنی شده ایران سبب نگرانی غرب شده بود ولی مشکل تازه برد موشکهاست که قدرت و دقت ان هم از طرف غرب و هم از طرف روسیه مورد تشکیک است وایرانیها هم با انها تشریک مساعی دارند وموشک فتوشاپی به هوا میفرستند که سند برای هیاهو و احتمالا تحریم بدست داده باشند
ما بیماری ایران را میدانیم چون باید بر طبل جنگ بکوبد تا بتواند تورم را دستکاری کند و ضریب جینی را بجای میزان رشد قالب کند و لی در مقابل غرب متحیریم که از ایران چه میخواهد ایا واقعا ازسرکشی اتمی است که غرب نگران است و یا پشتیبان حقوق بشر است ومیخواهد خشونت های قانونی و اجرائی راکاهش دهد ویا میخواهد مازاد ذخیره ارزی را بدلیل اینکه ایران از بحران اقتصادی غرب صدمه ای ندیده است برای تقویت صندوق بین المللی بکار گیرد
مصاحبه شونده های محترم جهت و سوی گفتارهای خودرا برای خوانندگانشان تعیین نمیکنند وما همچنان سر گردانیم
کاش اقایان مشاوران بین المللی شفاف تر مقصود غرب را عنوان میکردند تا حد اقل مبنای شعار مخالفان در روزها ی رای گیری میشد وکرنه تکرار بیانات تیموتی گاینر که اعلام پولشوئی را در بانک مرکزی میکند چندان چشمگیر نیست وحمایت از مصرف کننده ایرانی که در چالش اقتصادی حکومت امام زمانی دست و پا میزند بی کیفیتی کالاهای پاکستانی و هندی و چینی مساله تازه نیست
شخصا باور دارم جمهوری اسلامی بچه خوبی نخواهد شد و باین نصایح هم وقعی نخواهد گذاشت واگر نفت تحریم شود باندازه نیاز های نظامی کالا پایا پا میکند والبته همان روز اول هم بورس نفت اتش خواهد شد وایران با نصف صادرات کنونی همین حجم پولی را از فرو ش نصف صادرات بدست خواهد اورد
در جواب کاربر مهمان در تاریخ دوشنبه, 09/14/1390 - 03:01.:که نوشته "اگر نفت تحریم شود ... دراثر همان روز اول هم بورس نفت اتش خواهد شد...".
مطمين باش که کشورهاي غربي هم در فکر جايگزين هستند که ميتواند افزايش صادرات عراق يا عربستان باشد.....
ضمنا فکر ميکني مردم نيز همچنان ساکت ناظر دزدي و جنايات و ندانم کاري برادران خواهند بود و براي آنها هورا هم خواهند کشيد؟!
بنده محمد شريف از افغانستان براي ملت مسلمان ايران نظر ميدهم كه تمام دنيا هم اگر شما را تحريم كند بالاي شما تاثير نخواهد داشت چرا كه حمايه گر شما خداوند (ج) است هيچ تحريم
بر حمايت الله كار نميكند
ارسال کردن دیدگاه جدید