افزایش نگرانیهای جامعه جهانی از برنامه اتمی ایران
پنجشنبه, 1390-06-17 18:42
نسخه قابل چاپ
سراجالدین میردامادی
يوکيا آمانو، مديرکل آژانس بينالمللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود که روز جمعه دوم سپتامبر (۱۱ شهريور ۱۳۹۰) در اختيار ۳۵ عضو شورای حکام این مرکز قرار داد، تاکید کرد آژانس بهطور «فزاينده»، نگران فعاليتهای احتمالی نظامی و پنهانی اتمی در ايران است که توسط نهادهای زيرمجموعه ارگانهای نظامی ايران صورت میگیرد.
در گفتوگو با رضا تقیزاده، کارشناس سیاسی در گلاسکو از او پرسیدهام: تحلیل و ارزیابی شما در زمینه موضعگیری اخیر مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در خصوص وضعیت پرونده هستهای ایران و نگرانیهای این نهاد بینالمللی در این زمینه چیست؟
رضا تقیزاده: گزارش تازه آقای آمانو، دبیر کل آژانس بینالمللی انرژی هستهای، یکبار دیگر نگرانیهای جامعه جهانی را از پیگیری هدفهای نظامی برنامه اتمی ایران منعکس میکند.
تفاوت این گزارش با گزارشهای قبلی، جدیتر شدن نگرانیهای آژانس بينالمللی انرژی اتمی و صحبت کردن با قاطعیت و روشنی بیشتر نسبت به پیگیری این برنامههاست.
در این گزارش اشاره میشود که ایران برای نصب کلاهک اتمی در دماغه موشکهای بالستیک، آزمایشهایی را انجام داده است. البته در مورد بهکارگیری و آزمایش چاشنی اتمی هم نشانههایی در این گزارش دیده میشود.
واکنشهای اولیه ایران نسبت به این گزارش، مانند گذشته، واکنشهای احتیاطآمیز و مثبتی بوده است. طبق معمول، آقای علیاصغر سلطانیه، سفیر ایران در آژانس، اولین واکنش ایران را منعکس و ادعا کرده که این گزارش حرکتی به جلو است. او ولی اشاره نکرده است که آیا این حرکت به جلو در جهت نزدیکتر کردن و یا نزدیکتر شدن به نقطهنظرهای ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی بوده، یا در جهت پیشبرد برنامههای اتمی ایران.
ایران همیشه متهم بوده به اینکه در گفتوگوهای احتمالی با آژانس بینالمللی اتمی یا جامعه جهانی، به دنبال خریدن وقت است و حالا بهنظر میرسد که این خرید وقت همچنان در جهت پیشبرد بخشی از برنامههای مشکوک اتمی ایران صورت میگیرد. جامعه جهانی هم در جهت رسیدن به توافق با ایران برای قطع این فعالیتها، به نتیجهای نمیرسد. چنانکه گزارش آمانو حاکی است که تا این لحظه به نتیجه مطلوب نرسیدهاند.
آیا در این گزارش مستندات و مشاهدات بازرسهای آژانس بینالمللی انرژِی اتمی از نزدیک شدن ایران به فعالیتهای نظامی هستهای هم ارائه شده است یا خیر؟
نه. این درست همان نکتهای است که آژانس در آن ابهام دارد. این گزارش تقریباً ششروز بعد از خاتمه بازدید یک گروه از نمایندگان آژانس، به ریاست هرمن ناکارتس که رئیس پادمانها و معاون آقای آمانو است، تهیه شده، ولی مراکزی که گروه اعزامی آژانس در ایران مورد بازدید قرار دادهاند، مراکز متعارف مربوط به فعالیتهای اتمی ایران است. یعنی مرکز فرآوری اورانیوم در اصفهان، تولید آب سنگین در اراک، کارخانه غنیسازی اورانیوم در نطنز و با قیدی که هنوز عملیاتی نشده و برای غنیسازی با غلظت بالاتر در نظر گرفته شده، در فُردو. حال آنکه آژانس بینالمللی انرژی اتمی میخواهد در مورد فعالیتهای مربوط به نصب کلاهک هستهای در دماغه موشک اطلاعاتی پیدا کند و اگر ایران واقعاً قصد مذاکره و ارائه اطلاعات در این مورد را داشت، میتوانست با نماینده آژانس به عنوان شخصی که مسئولیت پادمانها را به عنوان کار حرفهای در اختیار دارد، وارد گفتوگو شود. ولی همانطور که گفتم، گروه یادشده فقط با انجام یک تور اتمی و توریستی، از مراکزی بازدید کردهاند که پیش از این هم مورد بازدید قرار گرفته بودند و آژانس در مورد آنها نه سئوال و ابهامی داشت و نه خواستار ارائه اطلاعات بیشتر از سوی ایران بود.
در آن زمینههایی که آژانس خواستار گرفتن اطلاعات بیشتر است، ایران همچنان سکوت کرده و طی سفر اخیر هیئت نمایندگی آژانس، از مراکزی که مورد درخواست آژانس است، بازدیدی صورت نگرفته است.
در روزها و هفتههای اخیر طرح «گام بهگام» روسیه مطرح شده و ایران هم به نوعی با آن موافقت کرده است. جایگاه این طرح در بحران هستهای ایران چیست؟ آیا میتواند بخشی از این بحران را حل کند؟
از سال ۲۰۱۰ به این طرف که گفتوگوهای مربوط به مبادله سوخت با اورانیوم غنیسازی شده ایران معوق ماند، تماس جدیای بین ایران و جامعه جهانی، گروه ۵+۱ و آژانس بینالمللی انرژی اتمی صورت نگرفته است.
روسها با پیشنهاد طرح گفتوگوهای «گام بهگام»، تلاش میکردند پیش از انتشار گزارش فصلی آقای آمانو، مقدماتی را برای انجام گفتوگوهای تازه با ایران فراهم کنند. رفتن آقای پاترشف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه به تهران و همینطور سفر علیاکبر صالحی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی به مسکو در میانه ماه اوت، قرار بود زمینه این گفتوگوها را فراهم کند.
ایران نسبت به انجام این گفتوگوها هم ابراز خوشحالی و آمادگی برای همکاری کرد و هم بعد از انجام گفتوگوها، نسبت به آن نظر مثبت ارائه کرد، ولی هیچکدام از دو طرف اعلام نکردند در این گفتوگوهایی که در تهران و مسکو انجام شده، چه توافقی بین آنها صورت گرفته است. محتوای گزارش آقای آمانو اما نشان میدهد که گفتوگوهای گام به گام، مانند بقیه گقتوگوهایی که جامعه جهانی طی شش سال گذشته با ایران داشتند، در عمل به شکست انجامیده است.
آیا امکان دارد گزارش اخیر آقای آمانو زمینهساز موج جدیدی از تحریمها علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل بشود؟
انتظار میرود در جلسه نمایندگان آژانس که در روزهای آینده پیرامون بررسی گزارش آمانو تشکیل میشود، امکان رسیدن به این نتیجه باشد که آیا زمینه تصویب یک قطعنامه تنبیهی تازه یا توبیخی علیه ایران فراهم خواهد شد یا خیر؟ حداقل بیانیه تندی در آژانس، در پاسخ به گزارش آقای آمانو تهیه شود. اگر این بیانیه به صورت قطعنامه دربیاید، شاید بتوانیم این انتظار را داشته باشیم که در جلسه آینده شورای امنیت، در این مورد مذاکرهای به عمل بیاید.
البته با توجه به متلاطم بودن جو سیاسی منطقه و ناآمادگی روسیه و چین برای همکاری بیشتر، به نظر نمیرسد که قطعنامه تازهای از طرف شورای امنیت، ارزش تلاشهای غرب را برای فراهم کردن مقدمات آن داشته باشد. اما حتی اگر این گزارش به تصویب قطعنامه تازهای در شورای امنیت هم منتهی نشود، به نظر میرسد که غرب و جامعه اروپا، به صورت یکجانبه، تضییقات مالی بیشتری را متوجه ایران کنند. ایران در وضعیت فعلی، در خطر این است که بانک مرکزیاش مورد تحریم مراکز مالی دنیا قرار بگیرد.
اگر بانک مرکزی ایران در شمول تحریمهای حتی یکجانبه اروپا و آمریکا قرار بگیرد، مبادلات خارجی ایران، فروش نفت و واردات، بسیار بسیار مشکلساز خواهد شد و دشواریهایی که ایران در حال حاضر با آن درگیر است را چندین برابر خواهد کرد.
شایعاتی در روزهای اخیر وجود دارد مبنی بر این که نقش سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، در پرونده هستهای کمرنگ شده است. آیا این اخبار را تایید میکنید؟
نمیتوان گفت کمرنگ شده، ولی با توجه به احاطه بیشتری که علیاکبر صالحی در زمینه برنامههای اتمی ایران دارد و پیش از این بهعنوان سفیر ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی مسئولیت داشته و همچنین به مدت چهارسال ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را بر عهده داشته است و اکنون در منصب وزیر خارجه جمهوری اسلامی قرار دارد، انتظار انجام گفتوگوهای دیپلماتیک با سرپرستی صالحی، بیشتر از سابق شده است. در گفتوگوهایی که به صورت موازی در تهران و مسکو صورت گرفت، بخش بااهمیتتر آن را که آقای صالحی اداره میکرد، در مسکو انجام گرفت و همزمان آقای سعید جلیلی با پاترشف، همتای روسی خود در تهران مذاکره کرد. البته این به عنوان کوچک کردن نقش سعید جلیلی نیست. شاید انتقال بخشی از این مسئولیتها، به شکل تکنیکی، از شورای امنیت ملی ایران به وزارت خارجه است.
واقعیت این است که در ایران هم مردم از کش پیدا کردن مسئله هسته ای خسته شده اند و این امر باعث نگرانی دست اندرکاران نیز گردیده است این خستگی حتا به دایره خودی ها نیز تسری پیدا کرده است.
از طرفی غرب هم نمی خواهد این چماق را مفت و مجانی زمین بگذارد. اگر غرب مدرک محکمه پسندی در باب سلاح هسته ای از ایران در دست داشت تا کنون یکی از بزرگترین شو ها و تهدید های تاریخ را به راه انداخته بود.
حالا هر دو مانده اند که این زنگوله را چه طوری به گردن گربه ببندند؟
«جامعه جهانی» یک اصطلاح غلط انداز و بی معنی ای است. به جایش بگویید آمریکا، انگلیس و اعضای ناتو.
نگرانی های فزاینده آژانس بین المللی انرژی اتمی و جامعه جهانی از فعالیت های هسته ای ایران نشان دهنده تلاش های گسترده و پنهانی این کشور در راه ساخت جنگ افزارهای هسته ای است. با افزایش دائمی و پیوسته تحریم ها علیه ایران در زمینه های انرژی، بانکی، مؤسسات تجاری و بازرگانی، کشتیرانی، حمل و نقل کالا و خدمات بیمه می توان از دستیابی این کشور به تسلیحات هسته ای جلوگیری کرد.
روز دوشنبه (21 شهریور) اجلاس شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به منظور پرداختن به برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران برگزار می شود و این در حالیست که طبق جدیدترین گزارش آژانس، فعالیت های پنهانی ایران در زمینه ساخت کلاهک هسته ای و استقرار آن روی موشک های بالستیک و همچنین ادامه غنی سازی اورانیوم توسط این کشور باعث نگرانی فزاینده جامعه بین المللی شده است.
عرض کنم که .... بن کیمون امامزاده ای نیست که ازو بشود انتظار معجزه داشت. مردک در این دوسه ساله که مردم ایران سرکوب میشوند گویی مرده است یا ...! کشورهای بزرگ هم مشغول بازی خودشان هستند و تا اینجا روس و چین هم از آخور خوردند و هم از توبره ( لغنت بهردوتاشان ). بقیه اگر راست بگویند که نگرانند، همین جوری کش بدهند و در خماری باشند تا بمب اتمی صدا کند و از خواب بیدارشان کند. شهروند درجه سه از تهران پایمنبر جمهوری اسلامی
ارسال کردن دیدگاه جدید