با تشکر از رادیو زمانه، باید اذعان داشت به همان اندازه که مقالۀ آقای افشاری فرار از روبرو شدن با واقعیت های اجتماعی و تاریخی ایران بود مقاله آقای دکلان بسیار دقیق طراحی شده است. از دو دعوت متضاد بی تردید یکی حق است و دیگری باطل و نمیتوان حد وسط را متصور بود البته منظورم در این گفتمان بطور اخص است. در این بحث نظرات آقای دکلان بر منطق استوار است و اینکه اگر در بعضی مواقع احساسات تجزیه طلبانه با اصرار بیش از اندازۀ فارسها بر تسلط زبان و فرهنگ خود بخصوص بزرگ نمایی شاهنامه تحریک میشود شکی در آن نیست ضمن آنکه تجزیه طلبی بالذاته حق است و اگر فکر کنیم که کسانی هستند از اقوام مختلف که تجزیه طلب نیستند فکری است کاملأ اشتباه، بلکه آنان نیز مثل آقای افشاری رفتارهای کجدار مریزانه و کدخدامنشی دارند و اگر فرصتی برایشان شناخته شود باز نمی ایستند. جسارت حق خواهی و مبارزه برای آن در افراد مختلف متفاوت است و میتوان به جرأت گفت که قریب به اتفاق افراد اقوام تمایل به جدایی دارند اما شدت و ضعف آن به افراد بر میگردد. برای برخی از افراد تفاوتی نمیکند که جدا باشند یا نه. اگر در میان آذربایجانی ها تمایل به جدایی کمتر از کردها باشد دلایل خاص خود را دارد از جمله وضعیت خوب اقتصادی آذری ها و مشارکت بیشتر آنها در حکومت بیشتر از کردها. اما اگر این حق است که هست باید پذیرفت که با شدت و ضعف در مطرح نمودن و ملاحظه های سیاسی و امنیتی همراه است نه اینکه اصلأ تمایلی به جدایی طلبی نباشد. من از جمله آذری هایی هستم که تمایلم به جدایی طلبی زمانی تحریک میشود که در محافل دوستان فارسم که قطعأ ادبیات فارسی را بهتر از آنان میدانم شرکت نموده و به سخنان افرادی گوش میدهم که بدون ذکر دلیل جدایی را فاجعه آمیز میخوانند و این را نوعی نگاه از بالا به چایین میبینم حال آنکه دلیلی وجود ندارد که این جدایی برای ملت جدایی طلب نیز فاجعه بار باشد. برای مثال بین دوستان کرد هنوز کسی را ندیده ام که تجزیه طلب نباشد اما در آذربایجان میتوان این نسبت را کمتر دید اما نمیتوان ادعا کرد که افرادی هرچند اندک وجود داشته باشند که تمایل نداشته باشند مگر کسانی که آبا و اجداد آنها در شهرهای فارسی زبان زندگی کرده باشند و میدانیم که این مسئله در مورد آذری ها که بیشتر با اقوام قاطی شده اند بغرنج است. بهر روی اگر مشکلات حکومتی نبود ممکن بود این حق خواهی بدون ترس مطرح میشد یا شاید به باد فراموشی سپرده میشد اما دلیل بر ناحق بودن تجزیه طلبی نیست.

آرش جان دست مریزاد!

کسی دنبال تجزیه ایران نیست همانطور که هیچ کس به دنبال حتی حقوق اولیه خود در ایران نیز نیست چون طرف مقابل اصولأ چنین حقی را برای شما نمیشناسد. بحث بر سر حق بودن و مخالفت با آن است. بدیهی است که مخالفت با حق، عین ناحقی و خود خواهی است. و اینکه آقای علی عزیز نوشته اند که (هر فرد باید به عنوان یک کشور عمل کند) درست است به این معنی که هر فرد به عنوان یک کشور میتواند مطرح شود. در جوامع پیشرفته دغدغۀ روزانۀ مجالس و فرهیختگان فرهنگی تصویب قوانینی است که بتواند تقریبأ تمامی افراد یک ملت را راضی نگه دارد به این موضوع اما توجه باید کرد که در کشورهایی که تنوع اقوام ندارند تجزیه طلب نیز وجود ندارد بنابر این بطور موقت نیازی به توجه به خواست تک تک افراد یک جامعه حداقل در جوامع عقب مانده ای مانند ایران نیست. و بطوریکه آقای دکلان با مثال بجای سیگار کشیدن مطرح کرده اند باید دید آزادی خواهی، تجزیه طلبی و یا هر عمل دیگری تا چه حد حقوق دیگران را تحت الشعاع قرار میدهد و به آن لطمه میزند. اگر قومی بخاطر منافع خود استقلال قومی دیگر را برنمی تابد این ناحق است. مسایل را میتوان از طرق گونه گون مورد توجه قرار داد اما انتخاب نگاه بسیار مهم است. برای مثال یک مسلمان مؤمن زنا را گناه میداند به این دلیلکه اسلام آن را نهی کرده و تنبیهاتی متناسب با شدت و ضعف عمل مقرر نموده است اما همین عمل را یک غیر مسلمان به خاطر از هم پاشیدگی خانواده و فروپاشی جامعه متأثر از نشر آن غیر عقلانی میداند حال اگر بنده بخواهم یکی از این راه ها را برگزینم بی شک راه دوم را که پشتوانه عقلی دارد برمی گزینم. بر پایه استدلال عقلی است که نمیتوان به بهانه های مختلف حق را زیر سؤال برد. نمیتوان گفت اگر چند نفر فمنیست فلان مورد را حق خود بداند آنوقت ممکن است تمامی زنان این مورد را حق خود بدانند . اگر حق است که تمامی زنان باید آن را حق خود بدانند و در بیداری آنها مسئولیم و اگر حق نیست که آن فمنیست ها نیز نباید مطرح کنند. بهر روی هیچ قومی نمیتواند در انتخاب های اقوام دیگر دخالت داشته باشد برای درک بهتر باید خود را بجای قوم تجزیه طلب فرض کند و جناب دکلان مثال خوبی در این مورد زده اند. چرا فقط فارس ها هستند که اندیشه تجزیه طلبی ندارند و بقیه اقوام هستند که چنین اندیشه هایی را در سر می پرورانند؟ آیا میتوان به این سؤال جواب داد؟ بنابر این اگر امروز زبان کردی یا ترکی یا عربی زبان اصلی ایران بود فارسها نیز تجزیه طلب بودند چنان که تحمل لغات عربی را که غیر از زیبایی و قدرت کلام چیزی به فارسی نیافزوده است نداشته اند.

نویسنده در این مقاله کم از روش مرضیه پیچیده کردن موضوع استفاده نکرده اند و حق را هم مفهومی سیاه و سفید جلوه داده اند که لابد یک طرف سفید است و دیگری سیاه.
دوست گرامی واحد حق مورد نظر شما چیست؟ ایا تمامی مردم کردستان یا اذربایجان یا یزد و اصفهان هستند؟ خوب اگر این وسط یک جامعه کوچکتر در میان واحد صاحب حق مورد نظر شما خواسته دیگری داشت چه میشود؟ مثلا یکی از شهرهای کردستان بخواهد به سوییس ملحق شود. یا اگر جماعت افراد دارای سبیل در شهر اصفهان بخواهند حکومت سبیلوها را تشکیل دهند. ایا حکومت ایران و در پی ان مردم اصفهان و یا محله چهارباغ بالا حق دارند حق تشکیل حکومت توسط افراد سبیلو در چارباغ را نادیده بگیرند یا نه؟ مشکل این است که شما یک واحد صاحب حق به نام قومیت را میتراشید و مبنای استدلال خود را بر ان قرار میدهید. اگر فردا حکومت کردستان ازاد تشکیل شد و بنده در یکی از محلات سنندج تصمیم بگیرم حکومت مستقل تشکیل دهم همان حکومت کردستان با من چگونه رفتار میکند؟ به گفته شما افراد ساکن در داخل کوچه حق ندارند و ناحقند اگر با حق تشکیل حکومت من مخالفت کنند. دوست گرامی مفهوم دولت ملت هم یک مفهوم بشری است و از اسمان نیامده است که شما استاندارد حقتان را بر ان بنا میکنید. کی گفته است که مردم هم زبان باید برای جدا شدن از حکومت مرکزی رای گیری کنند؟ ایا تشکیل حکومت توسط بقیه گروههای اجتماعی ممنوع است؟ اگر تریاکی های تهران بخواهند برای تشکیل یک حکومت خود مختار در یک گوشه از کشور رای گیری کنند ایا با ان مخلفید یا موافق؟ شما در بنیان سازی برای جدایی طلبی واحدهای قومی را به صورت مجزا فرض میکنید و نه در مجموعه ایران. این حق جدا بودن و جدا شدن تا کجا ادامه دارد. اصلا ایا رای دادن یا ندادن یک گروه برای انجام کاری مبین ایجاد حق است یا خیر؟ به گفته شما اکثریت نمیتواند بر اساس رای حق اقلیت را نادیده گیرد پس با این حساب اگر در استان فرضی مورد نظر شما اگر 90 درصد از ساکنان در پی جدایی طلبی باشند و ان را اجرا کنند حق ده درصد دیگر را پایمال کرده اند.

من انتقادی را که علی مطرح کرده است خیلی جدی می دانم و به نظر من بحث بسیار دقیقی میطلبد. در واقع مقاله ای که نوشتمه بودم بسیار طولانی تر بود و در بخشی به بررسی همین جمله از همین زوایه پرداخته بودم که حق بودن داشتن عقایدی بر خلاف یک حق، به چه معناست. مثلاً اگر زنان حقوق مساوی با مردان دارند، و داشتن عقایدی برخلاف آن هم یک حق است، این عقاید می توانند در نهایت به بنیانگذاری سیستمهایی منجر شوند که حقوق نصفه نیمه ای را هم که زنان امروزه دارند از آنها سلب کند. من روی هوا هم حرف نمی زنم. نمونه تاریخی این امر در خود ایران روی داد. رژیم گذشته علی رغم همه بدیهایی که داشت جایی برای زنان هم داشت. زنان می توانستند قاضی هم باشند؛ شیرین عبادی یک نمونه بود که بعد از انقلاب این حق را از دست داد. خمینی هم داشت از حق خود برای ابراز عقیده استفاده می کرد. نتیجه این شد که می بینیم.

من بعد از اینکه دیدم صفحات نوشته ام دائماً طولانی تر و طولانی تر می شوند، و از طرفی هرچه بیشتر مسئله را می کاویدم، پیچیده تر هم می شد، تصمیم گرفتم که در متنی دیگر، که شاید چندان هم کوتاه نباشد، مسئله را از نو به صورتی مطرح کنم که شامل بررسی این موارد پارادوکسیکال هم باشد.

در نهایت به زعم من پرسشی که علی مطرح کرده است بسیار جدی است و من به چنین تفکراتی که پارادوکسهای موجود در متن ایده های من را نشان می دهند بینهایت احترام می گذارم.
اما مسئله ای را که در مورد تقسیم قدرت تا آن حد مطرح کرده اند، نیز یک مسئله بسیار مهم می دانم. این پرسش اصلاً به ذهن من خطور نکرده بود، چون اصولاً بحثی که مطرح کرده ام قطعه ای است از میانه تفکراتم که ابتدا و انتهای آن در این بحث نسامده است. در پاردایمی که من می اندیشم پرسشهایی این چنینی که اگر مردمان سیبیلوی اصفحان نصمیم بگیرند دولت خود را داشته باشند، تکلیف چیست، هرگز پیش نمی آید. به پرسشهایی نظیر این سعی می کنم در متنی جداگانه پاسخ بدهم.

از بابت تمام آن پرسشهای اساسی که مطرح می شود، از همه کسانی که آنها را مطرح می کنند بینهایت سپاسگذاری می کنم. دوست دارم تمام پارادوکسهایی که در نگرش موجود در این متن وجود دارند برایم روشن شود.

سرور گرامی جناب علی آقا. با تشکر از اینکه نوشته بنده را نقد کرده اید. باید خاطر نشان کنم که بحث در اینجا خاص حق تجزیه طلبی برای اقوام مختلف با زبانهای مختلف و با فرهنگ های متفاوت است اینکه در تهران معتادان تصمیم به تشکیل حکومتی بگیرند موضوع بحث مقاله نیست و مثل سبیلوها خنده دار است. پرواضح است که این نوع بحث ها زمانهایی پیش میاید که عملکرد حاکمان مردم آن سرزمین را جان به لب میکند و در این راستاست که هر قومی میتواند فکر کند که شاید اگر تنها بود میتوانست راحت تر به آرزوهای آزادی خواهانه خود دست یابد و با توجه به تجربه بسیاری از کشورهایی که دستخوش چنین تغییراتی بوده اند مانند فروپاشی شوروی و اتحاد آلمانها، این انگیزه در اقوامی که خود را بزرگ میدانند ایجاد میشود و به هیچ وجه نمیتوان به قومی که دوست دارد سرنوشت خود را از قومی دیگر جدا کند اعتراض کرد. اما در مورد جمله ای که نوشته ام منظورم این است که :در کشورهایی که دارای یک ملت یک پارچه از نظر قومی و زبانی هستند جدایی طلبی مطرح نیست بلکه در آن کشورها بحث بر سر ایدئولوژی ها و تئوری هاست اما کشورهایی مثل ایران که دارای اقوام و زبانهای متفاوتی هست هم تجزیه طلبی (حق یا ناحق) و مخالفت با آن تقریبأ بطور دائم موقت است. شما اگر آذربایجان را در نظر بگیرید که تاریخش پر از چنین فراز و نشیب هایی است زمانی مشروطه خواهان با اینکه دولت مرکزی را با مقاومت خود شکست میدهند فکر تجزیه طلبی ندارند در حالی که بهترین شرایط را داشتند اما زمانی دیگر چنین شرایطی را نداشتند اما فکر جدایی به سرشان زده بود مانند دوران سید جعفر خان. بنابراین تجزیه طلبی حداقل در ایران تابعی از شرایط بوده است. من مطمئن هستم اگر این کشور بخواهد به همین روال پیش برود حس تجزیه طلبی را تقویت میکند. عنایت بفرمایید که میگویم حس تجزیه طلبی. یعنی اینکه تمامی اقوام و ملل دارای این حس هستند و این استثنا ندارد و فقط شرایط است که این حس را قویتر یا ضعیف تر میکند. شاید بتوان این حس را پسر عموی ناسیونالیست دانست گذشته از آنکه احساسات ناسیونالیستی تا چه اندازه مورد قبول فلسفه اخلاقی انسان باشد. بهر روی نمیتوان این حس را از او گرفت. بعضی مواقع تجربه ها تئوری های بسیار محکم را باطل میکند. جالب است بدانید کشور ترکیه بخشی به نام کارس دارد که اکثرأ آذری هستند و اگر مطمئن باشند با هزینه ای کمتر میتوانند جدا شوند این کار را میکنند اما این کردها هستند که تجزیه طلبند نه ترکها، یا دعوای فارسها با پشتونهای افغانستان نیز شرایط مشابهی دارد. در هر صورت این برای مثال فقط کردها در ایران نیستند که چنین احساساتی دارند در بعضی کشورها فارسها این حس را دارند. اما از آنجاییکه هر وقت وضعیت خوب اقتصادی و اجتماعی و اجرای عدالت بالسویه بین تمامی اقشار ملت تقسیم میشود معمولأ آن حس تضعیف میگردد بنابر این بود که عرض کردم موقت و در واقع نسبی هست. بالاتر از آن امروزه در ایران حتی میتوان احساس نیاز به حرف زدن را موقتأ سرکوب کرد و به امید روزی بود که چنین احساسات هرچند حقی تاریخ عظیم این سرزمین را تکه پاره نکند. با تشکر از توجه شما

تفسیر نویسنده از مفهوم حق در این مقاله کاملا ایدئولوژیک است، آن هم از نوع نقابدارش. حالا خودش هم متوجه این موضوع هست یا نه، نمی دانم. این مهم نیست؛ مهم اینست که وضعیتی در مقاله اش پدیدار شده که مخاطب را وادارد به پذیرش تجزیه طلبی به مثابه یک امر مقدس! به پاسخ آن دسته از افرادی که در حمایت از مقاله نظر داده اند، توجه کنید. انگار همگی مجبور شده اند دفاعی ایدئولوژیک از یک امر مقدس بکنند.
با نقد علی کاملا موافقم که اگر طبق توصیه نویسنده عمل کنیم، در آن صورت دست کم به تعداد هر خانواده یک کشور در جهان خواهیم داشت! تازه اگر در درون خانواده اختلاف و کشمکش بر سر توزیع قدرت بوجود نیاید!
همچنین با این نظر علی موافقم که نویسنده در فهم مقاله علی افشاری دچار خلط شده است و مطلب او را نگرفته است. البته اگر به عمد آن را نفهمیده باشد. اگر مقاله افشاری ایراد هم داشته باشد، به مراتب کمتر از مقاله آرش دکلان است.
در پاسخ احتمالی نویسنده همین قدر بگویم که هر کسی آزاد و مختار است که ایدئولوژی داشته باشد، اما مجاز نیست فقط ایدئولوژی خود را حق بداند. کاری که آرش دکلان در این مقاله کرده است. خود را سپید دیده است و مابقی را سیاه.

در پاسخ به نظر هفتم بانام میهمان:ایشان می گویند واحد حق چیست؟ در جواب باید بگویم می تواند هر چیزی باشد حتی تریاکی تهران یا سبیلوهای اصفهان یا شما که بعد از تشکیل کشور کردستان در یکی از کوچه های سنندج اعلام استقلال کنید!!! بله از نظر حق بودن تمام این موارد حقند این موارد نمی تواند تجزیه طلبی را به عنوان یک حق نفی کند به این دلیل: در این مثالهایی که شما بیان کردید تجزیه طلبی را عملی احمقانه نشان میدهد که در این سه مثال من نیز کاملا با شماموافقم!! اینکه تریاکیهای تهران بخواهند منطقه ای بخرند و اعلام خودمختاری کنند حق آنهاست اما آنها هیچ چنین کاری نمی کنند چون بضررشان است آدم معتاد که نمیاد خودشو تابلو کنه !!!!برای سبیلوهای اصفهان همینطور آنها حق دارن اما چون این هیچ نفعی برای آنها نداره اینها هم چنین کاری نمی کنند. اما اگر شما بعد از اعلام تشکیل کشور کردستان بیایید ودر یکی از کوچه های سنندج اعلام استقلال کنید این هم حق شماست وهمه کردها از حق شما دفاع می کنند اما باید توجه داشته باشید که ایا این کار به نفع شماست یا نه؟ شما پایتان از در خانه تان بیرون بگذارید وارد کشور دیگری شده اید و میتوانند به شما اجازه ورود ندهند !! حالا ایا باز هم در یکی از کوچه های سنندج اعلام استقلال میکنند!!

گروهك تروريستي پژاك در محاصره كامل قرار گرفت

سرويس سياسي-
مسعود بارزاني از گروهك تروريستي پژاك و پ ك ك خواست از اقدامات شورشي خود عليه ايران و تركيه دست بردارند.
رئيس منطقه خودمختار كردستان عراق كه پيش از اين با در اختيار گذاشتن قسمتهايي از خاك عراق در جوار مرز ايران گروهك تروريستي پژاك را فعال كرده بود پس از شكست هاي سنگين اين گروهك در بيانيه اي به انتقاد از اقدامات اين گروه شورشي پرداخت،. بنابر گزارش آسوشيتدپرس، بارزاني در بيانيه خود آورده است: حضور مسلح پژاك و پ ك ك در مناطق كوهستاني كردستان عراق براي دو كشور همسايه بهانه اي براي حمله به كردستان عراق فراهم مي كند!
وي گفت: اگر اين دو گروه با توسل به خشونت و استفاده از خاك عراق به عنوان پايگاهي براي حمله به ايران و تركيه ادامه دهند اين موضوع باعث گسترش خشونت در منطقه كردستان عراق خواهد شد و به هيچ وجه به مشروعيت منطقه كردستان عراق كمكي نمي كند.
نيچر فان بارزاني معاون رئيس حزب دموكرات كردستان عراق هم از نيروهاي پژاك خواست تا از مبارزه مسلحانه دست بردارند.
وي در گفت وگو با هفته نامه كردي «روداو» گفت: اين ضروري است كه گروه پژاك از مبارزه مسلحانه دست بردارد چرا كه آن چه اين گروه انجام مي دهد در درجه اول به ساكنان منطقه كردستان ايران و بعد از آن به ساكنان كردستان عراق ضرر مي رساند.
بارزاني گفت: همچنين اين گونه اقدامات چيزي جز اعمال فشارها و ايجاد مشكلات بيش تر براي كردستان عراق به همراه ندارد و مشكلي را تغيير نخواهد داد.
او ادامه داد: گروه پژاك و پ.ك.ك كردستان تركيه منافع كردستان عراق را در نظر نمي گيرند و نوار مرزي با ايران و تركيه را به عنوان خاستگاهي براي آغاز حملات به اين كشور (ايران و تركيه) در نظر گرفته اند.
به گزارش روزنامه دارالخليج-چاپ امارات-بارزاني در ادامه از دولت تركيه خواست تا در قبال اين شورشيان گشايش سياسي داشته باشد. وي بيان كرد: حملات پژاك و پ.ك.ك به تركيه و ايران مخالف قوانين بين المللي است كه به هيچ گروهي اجازه نمي دهد از خاك كشوري عليه كشور ديگري استفاده كند. سفير عراق در تركيه هم گفت: مقام هاي عراقي تمايلي به انتقاد شديد از تركيه و ايران نداشته اند.
وي با اشاره به اينكه عراق در زمينه محافظت از مرزهاي خود توانايي زيادي ندارد گفت: اين عمليات براساس توافقنامه هاي دوجانبه است. روز جمعه رئيس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران اعلام كرد كه سپاه پاسداران با اقتدار انهدام كامل گروهك تروريستي پژاك را در دستور كار خود قرار داده است.

من حق دارم به تنهایی اعلام استقلال کنم
اما در هر زمانی که بخواهم این حق را رسماً اعلام خواهم کرد.
داشتن یک حق، لزوماً مرا به اعلام آن وا نمی دارد
/////
من حق نفس کسیدن دارم؛ اما اگر بخواهم، به عنوان صاحب حق، می توانم برای لحظاتی، نفسم را خودم حبس کنم.
اما دیگری هرگز نمی تواند نفس مرا حبس کند.
تصمیم نهایی با خودم است.