نسخه قابل چاپ

جامعه‌ باستان‌شناسی ایران با انتشار بیانیه‌ای نسبت به لزوم توجه به حفاظت از نقش‌برجسته‌ها وسنگ‌نگاره‌های باستانی، به‌ویژه در مجموعه تاق‌بستان هشدار داده است.

طی هفته‌های اخیر اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه در چارچوب ساماندهی مجموعه‌ باستانی تاق‌بستان اقدام به خاکبرداری در جلوی تاق‌ها و نقش‌برجسته‌های مجموعهٔ تاق‌بستان کرده است، اما براساس تصویر‌ها و گزارش‌های منتشرشده، این کار با استفاده از ماشین‌آلات سنگین و مته‌برقی و در فاصله بسیار نزدیک به تاق‌ها صورت گرفته که امری کاملاً غیر معمول است.

هم‌اکنون عملیات مرمتی در تاق بستان ادامه دارد و ماشین‌آلات سنگین و دستگاه‌های سنگ‌شکن، در فاصله‌ای نزدیک به آثار نقش‌برجسته در حال فعالیت هستند.

در بیانیه جامعه‌ باستان‌شناسی ایران آمده‌است: "در هفته‌های اخیر اخبار تخریب‌ها، آسیب‌ها و بی‌توجهی‌ها به آثار تاریخی فرهنگی بیش از پیش به گوش می‌رسد. از آن جمله می‌توان به مواردی چون آسیب به نقش‌برجسته‌های بَرمِ دِلَک و تنگ قندیل در استان فارس، نقش‌برجسته‌ خان‌تختی در استان آذربایجان غربی و مجموعهٔ باستانی تاق‌بستان در استان کرمانشاه اشاره کرد. این‌گونه رویداد‌ها در شرایطی اتفاق می‌افتد که هر سال بودجه‌های کلانی به حفاظت از آثار تاریخی فرهنگی اختصاص می‌یابد."

با وجود نگرانی‌ کار‌شناسان از روش مرمت این اثر باستانی، مسئولان پروژه واکنش مناسبی به این نگرانی‌ها نشان نداده‌اند و تنها اعلام کرده‌اند که این کار پس از مطالعات اولیه و کار‌شناسی انجام شده است.

 در بیانیه جامعه‌ باستان‌شناسی ایران آمده‌است: "در هفته‌های اخیر اخبار تخریب‌ها، آسیب‌ها و بی‌توجهی‌ها به آثار تاریخی فرهنگی بیش از پیش به گوش می‌رسد. از آن جمله می‌توان به مواردی چون آسیب به نقش‌برجسته‌های بَرمِ دِلَک و تنگ قندیل در استان فارس، نقش‌برجسته‌ خان‌تختی در استان آذربایجان غربی و مجموعهٔ باستانی تاق‌بستان در استان کرمانشاه اشاره کرد. این‌گونه رویداد‌ها در شرایطی اتفاق می‌افتد که هر سال بودجه‌های کلانی به حفاظت از آثار تاریخی فرهنگی اختصاص می‌یابد."

انجمن باستان‌شناسی ایران پرسیده است: "پرسش اساسی از مسئولان میراث فرهنگی استان کرمانشاه این است که تا چه حد از بی‌خطر بودن اینگونه عملیات پیش از استفاده از ماشین‌آلات سنگین اطمینان حاصل شده است؟ تا چه حد جوانب مختلف این امر مهم با استفاده از نظرات کار‌شناسان از جمله باستان‌شناسان و کار‌شناسان حفاظت و مرمت سنجیده شده و در میان گذاشته شده است؟ و کارشناسانی که این برنامه‌ها بر اساس نظر آن‌ها انجام گرفته چه کسانی هستند و آیا از دانش و تجربه کافی در این زمینه‌ها برخوردارند؟"

در ادامه‌ این بیانیه ضمن تقاضا از مسئولان سازمان میراث فرهنگی برای توجه به این آسیب‌ها آمده است: "انتظار می‌رود که اداره کل میراث فرهنگی استان کرمانشاه درباره‌ عملیات خاکبرداری و برنامه‌ حفاظتی در تاق‌بستان به نگرانی‌های اهالی میراث فرهنگی و به‌ویژه باستان‌شناسان پاسخ گوید و در این‌باره روشنگری کند. جامعه‌ ‌باستان‌شناسی ایران ضمن یادآوری مسئولیت‌ها و وظایف سازمان میراث فرهنگی در حفاظت از مواریث فرهنگی کشور، ضروری می‌داند که مسئولان محترم در اجرای برنامه‌هایی نظیر آنچه در تاق‌بستان اتفاق افتاده است، برای کاهش صدمات و آسیب‌های احتمالی برای آثار و سرمایه‌های فرهنگی، از متخصصان و کار‌شناسان صاحب‌نظر بهره کافی ببرند."

تخریب آثار باستانی و تاریخی ایران به بهانه ساخت وساز و نوسازی و ترمیم پیشینه‌ای طولانی دارد. هر سال خبرهایی درباره تخریب یا تهدید هویت تاریخی بناها و آثار در ایران منتشر می‌شود و کارشناسان دلیل آن را کمبود بودجه حفاظتی و بی‌توجهی مسئولان میراث فرهنگی می‌دانند.

 فعالان میراث فرهنگی در ایران معتقدند مجموعه آثار باستانی قبل از اسلام، در سال‌های اخیر به شکلی کم سابقه در خطر تخریب قرار گرفته است.

تخریب بخشی از نقش‌برجسته بهرام دوم در منطقه بیشاپور، تخریب کتیبه هخامنشی در جزیره خارک و تخریب سازه‌های آبی شوشتر از نمونه‌های این تخریب‌ها هستند.