نسخه قابل چاپ

بیژن روحانی-کارشناسان محیط زیست می‌گویند تالاب گاوخونی کاملاً خشک شده و دریاچه ارومیه به نصف کاهش یافته است. علاوه بر این دریای خزر نیز روزانه با حجم بزرگی از آلاینده ها انباشته می‌شود.

خبر خشک شدن تالاب گاوخونی توسط یکی از مشاوران سازمان محیط زیست ایران اعلام شد.

مسعود باقرزاده کریمی، عوامل انسانی از جمله برداشت بی‌رویه آب را دلیل از بین رفتن تالاب گاوخونی ذکر کرده است.

او همچنین به خبرگزاری فارس گفته است علی‌رغم خشک شدن این تالاب هیچ برنامه‌ای برای نجات آن وجود ندارد و لازم است وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان محیط زیست و سازمان جنگل‌ها کمیته‌ای برای هماهنگی در این خصوص تشکیل دهند.

به گفته آقای باقرزاده کریمی، کاشت بدون نظارت برنج در در زمین‌های اصفهان سبب مصرف بیش از حد آب شده است، زیرا شالیزارها به آب فراوان نیاز دارند. او از وزارت کشاورزی به دلیل نظارت نکردن بر کاشت برنج انتقاد کرده و گفته است کاشت برنج در مناطق کویری چنین تبعاتی در پی دارد.

به گفته او مصرف آب در استان اصفهان در بخش کشاورزی بیشتر از آب آشامیدنی و صنعت است به طوری که ۸۰درصد آب به مصرف کشاورزی می‌رسد.

در حالی که پس از خشک شدن گاوخونی، مناطق مرکزی ایران یکی از مهم‌ترین تالاب‌های خود را از دست داده، از آذربایجان غربی نیز خبر شوره‌زار شدن نیمی از دریاچه ارومیه منتشر شده است.

حسن عباس‌نژاد، مدیرکل محیط زیست استان آذربایجان غربی به رسانه‌ها اعلام کرد بیش از سه هزار کیلومتر مربع از مساحت این دریاچه، برابر با ۵۳ درصد آن، به شوره‌زار تبدیل شده است.

به گفته او اینک غلظت نمک در بخش‌های باقیمانده به بیش از چهارصدگرم در لیتر رسیده است. بحران زیست‌محیطی در دریاچه ارومیه چندسالی است که آغاز شده است. به جز خشکسالی‌های پی‌در‌پی عوامل انسانی نیز در خشک شدن و برهم خوردن تعادل زیستی در این تالاب ارزشمند دخیل بوده‌اند. سد ساختن روی رودخانه‌هایی که به دریاچه می‌ریزند، استفاده بی‌رویه از منابع آبی و همچنین ساختن بزرگراه در میان آن از جمله عوامل انسانی هستند که در به وجود آمدن بحران زیست محیطی در این تالاب موثر بوده‌اند. مدیرکل محیط زیست آذربایجان غربی از شرایط اقلیمی و تبخیر شدید آب نیز به عنوان دیگر عوامل طبیعی دخیل در این بحران نام برده است.

به گفته آقای عباس نژاد خشک شدن دریاچه ارومیه نه تنها محیط زیست آذربایجان غربی را از بین می‌برد، بلکه استان‌های همجوار از جمله آذربایجان شرقی و مجموع کشور را تهدید می‌کند. از این رو حل این مشکل به عقیده او نیازمند یک تلاش ملی است.

وضعیت بحرانی دریاچه‌های ایران تنها به خشک شدن گاوخونی و ارومیه محدود نمی‌شود. دریای خزر نیز اکنون با بحران گسترده زیست‌محیطی روبه‌رو است. کارشناسان «پژوهشکده اکولوژی دریای خزر» تایید کرده‌اند سالانه بیش از ۱۲۲ هزار و ۳۰۰ تن مواد نفتی به بزرگ‌ترین دریاچه جهان وارد می‌شود.

رضا پورغلام، رئیس این پژوهشکده در شهر ساری وضعیت دریای خزر را بحرانی توصیف کرده و گفته است بخشی از این مشتقات نفتی که وارد آب‌های خزر می‌شوند سرطان‌زا هستند.

با این حال او گفته است بیش از ۹۵ درصد این آلودگی‌ها توسط همسایگان شمالی و شمال غربی ایران تولید می‌شوند. آلودگی‌های وسیع نفتی در ساحل باکو از راه‌های مختلف از جمله نفتکش‌ها، چاه‌های اکتشافی و همچنین مبادی ورودی و خروجی نفت وارد دریا می‌شوند.

به جز آلودگی‌های نفتی اما، آلودگی‌های صنعتی، خانگی و کشاورزی نیز دریای خزر را تهدید می‌کنند. به گفته رئیس پژوهشکده اکولوژی خزر اکنون ده‌ها رودخانه که به این دریا وارد می‌شوند به فاضلاب‌های خانگی آلوده‌اند که در این میان ورود مواد شوینده از همه خطرناک‌تر است. همچنین فاضلاب‌های صنعتی نیز دارای فلزات سنگین هستند که سرطان‌زاست.

با این حال به گفته این پژوهشگر، طی ده‌سال گذشته ایران توانسته است ورود سموم کشاورزی را به دریای خزر تا حد زیادی کاهش و آن را به کمتر از نصف یعنی چهارهزارتن در سال برساند.