نسخه قابل چاپ

عنوان «کنسرتو پیانو» عموماً یک فضای کلاسیک را پدید می‌آورد؛ مانند کنسرتو پیانوهایی که از موتسارت یا بتهوون شنیده شده و همواره در سراسر دنیا به اجرا درمی‌آید. اما آهنگسازان در کشورهای گوناگون، در این فرم جهانی، نواهای بومی خود را هم به کار برده‌اند که شناخت کمتری نسبت به آنها وجود دارد؛ مانند «کنسرتو پیانوی رودخانه زرد» از چین.

این کنسرتو پیانو، نتیجه همکاری دو آهنگساز چینی بر پایهء اثری برای آواز و ارکستر به همین نام است، ساختهء شیان شینگهای. این کار که در سه بخش آفریده شده، برای نخستین‌بار در سال ۱۹۶۹ در جریان انقلاب فرهنگی در چین اجرا شد و در داخل و خارج از این کشور به محبوبیت زیادی دست پیدا کرد. کنسرتو پیانوی «رودخانه زرد» از بابت توانایی زیادی که از تکنواز پیانو طلب می‌کند هم در بین پیانو نوازان مطرح است.

«رودخانه زرد» با نغمه‌هایی که فضای سوسیالیستی چین را تداعی می‌کند آغاز می‌شود و در دیگر بخش‌های اثر نیز به وفور از موسیقی بومی چین الهام گرفته شده است.

اصل اثر در سال ۱۹۳۹ در جریان جنگ‌ چین و ژاپن ساخته شده است. آهنگساز از نمای برانگیزانندهء رودخانه زرد به عنوان نماد مبارزه چینی‌ها علیه مهاجمان ژاپنی بهره برده و فضایی حماسی - مهین‌پرستانه پدید آورده است.

شینگهای بعدها به روسیه رفت و در آنجا این اثر را دوباره تنظیم و ویرایش کرد. همین نسخه است که مبنای تنظیم کنونی این کار برای پیانو و ارکستر شده است.

از زمان شکل‌گیری جمهوری خلق چین در ۱۹۴۹، شیان شینگهای از سوی مائو تسه‌تونگ، بنیانگذار چین کمونیست، «آهنگساز خلق» لقب گرفت و در زمره آهنگسازان طراز اول این کشور قرار گرفت.

کنسرتو پیانوی «رودخانه زرد» تاکنون بارها در کشورهای گوناگون اجرا شده و ضبط های گوناگونی هم از آن موجود است؛ اثری که در گسترش ادبیات پیانو در خارج از محدوده موسیقی کلاسیک اروپایی نقش قابل توجهی داشته است.

- ایمیل تهیه‌کننده برنامه: pejman@radiozamaneh.com

اجرای بخشی از کنسرتو پیانوی «رودخانه زرد» در سنگاپور