نسخه قابل چاپ

ونداد زمانی- هیپی‌های دهه ۶۰ میلادی در قرن بیستم، بزرگ‌ترین ضربه حیثیتی را بر «کت و شلوار» وارد آوردند و بعد آز آن‌ها میلیاردرهای «سیلیکان ولی» نظیر روسای آپل، گوگل، و فیسبوک نیز به تقلید از آن‌ها روی خوشی به کت و شلوار نشان ندادند. ولی بی‌تردید کسی نمی‌تواند منکر شود که این مدل لباس از جمله دستاوردهای است که توسط بریتانیای کبیر! به پدیده‌ای جهانی و ماندگار تبدیل شده است.

۱۵۰ سال پیش، «جورج – بیو- برامل» اشراف‌زاده‌ی قمارباز و دوست صمیمی شاهزاده انگلیسی «ریجنت» توانسته بود با تلفیق لباس نظانی بریتانیایی و لباس اشراف‌زاده‌های کشورش، طرح لباس سه تکه‌ی «کت و شلوار و کراوات» را برای اقشار وسیع و رو به گسترش طبقه‌ی متوسط (کارمندان، دانشمندان، متخصصین، مهندسین هنرمندان و به‌ویژه بازرگانان) انگلیس و اروپا به ارمغان آورد.

«جورج –بیو- برامل» اشراف‌زاده‌ی خوش‌سلیقه‌ای بود که هم برای اولین بار صحبت از «حمام روزانه با آب گرم» و «مسواک روزانه» را بر سر زبان‌ها انداخت و هم به مُد جدیدی از ابراز وجود مردانه با عنوان «دندی» دامن زد که تأکید بیش از حدی بر نظافت، زیبایی و شیکی مردان دارد.

اعمال و رفتارهای فرا‌تر از عرف و سنتی که به این شاهزاده‌ی خوشگذران نسبت می‌دهند آغازگر اسطوره‌های است که در شهر‌ها شکل می‌گرفت؛ اسطوره‌ها و ضرب‌المثل‌هایی که در نوع خود تازگی داشت. گفته می‌شود که «براملِ خوشتیپ» اعلام کرده بود که باید با شامپاین چکمه‌ها را شست و برق انداخت. روایت دیگری نیز از او به جای مانده است که از قول او نقل می‌کنند که: «روزی پنج ساعت صرف تزیین خودم می‌کنم.»

ناگفته نماند که ماجرای ساده‌تر شدن و محدودیت قطعات و لایه‌های لباسِ نجبای بریتانیا، قدمتی طولانی‌تر از افزایش و گسترش طبقه متوسط اروپا در اواخر قرن ۱۸ میلادی و اوایل قرن ۱۹ دارد. بعد از سرکوب اولین انقلاب ضد سلطنتی اروپا در اوایل قرن ۱۷ میلادی (که با خود، بریده شدن سر چارلز اول و برقراری اولین جمهوری پارلمانی اروپا را آورده بود) و به دستور چارلز دوم قرار بر آن نهاده شد تا اشراف و زمین‌داران بزرگ ساده‌تر لباس بپوشند و از تجملِ بیش از حد غلو شده‌ی خویش بکاهند.

ساده‌تر شدن و کاسته شدن زوائد بی‌شماری از تزیین‌های دست و پاگیر لباس‌ها، شکل جدی‌تری به خود گرفت چون بریتانیای قرن ۱۷ میلادی در کنار بقیه‌ی اروپا در گرداب هلاک‌کننده‌ی طاعون‌های پیاپی از رمق افتاده بود. مزید بر همه‌ آنها، آتش‌سوزی بزرگ لندن بود که چهره‌ی مرگ‌زده‌ی بزرگ‌ترین شهر اروپا را با ویرانی ناشی از سوخته شدن بخش اصلی شهر، فقرزده نیز ساخت.

اما بلافاصله، انتقالِ ثروت بادآورده‌ی بازرگانان برده‌دار به مرکز امپراطوری و گسترش نیروی دریایی بریتانیا (و فعالیت‌های بسیار سودآور استعماری ناشی از آن) به دور جدید و بی‌همتایی از تجمع ثروت دامن زد. تمول و قدرت بی‌حد و حصری که به برپایی شرکت‌های خصوصی منجر گشت (کمپانی هند شرقی و غربی) که توانایی اداره‌ی مستعمرات بزرگی چون هند و کانادا را به‌تنهایی بر عهده داشتند.

نتیجه‌ی طبیعی بازگشت ثروت و قدرت به دست طبقه‌ی اشراف انگلیس، بازگشت بریز و بپاش‌های تجملی بود که مدت‌ها خود را به ناچار محدود نگه داشته بود. از سر گرفته شدن ادا، پُز و فخرفروشی ظاهری به دلیل حضور قشر جدید متمول و نوکیسه‌ی طبقه متوسط این‌بار فرق اساسی پیدا کرد. ذکر این نکته نیز ضروری است که نجبای همیشگی نیز کم کم به لباس راحت‌تر و سبک‌تر تمایل بیشتری نشان داده بودند.

دو دلیل اساسی فوق و حضور جمعیت بزرگی از استادان فرانسوی در رشته‌های تزیینی که بعد از انقلاب کبیر فرانسه به لندن پناه آورده بودند، دست به دست هم دادند تا مسیر جدیدی از زیبایی‌شناسی مدرن شکل بگیرد. زیبایی‌شناسی‌های مصرفی که با هوشمندی و فراست تمام در «برامِل خوش‌تیپ» نماد پیدا کرد. جرج برامل در بحبوحه‌ی شرایط اقتصادی و اجتماعی جدید که به گفته‌ی خودش: «در موقعیت مناسب اقتصادی ما، مردانی در سطح من می‌توانند ۸۰۰ پوند خرج لباس‌ و ظاهر خویش نمایند» به گسترش توقعاتی پرداخت که نتیجه‌ی آن شکل‌گیری لباس سه تکه «کت و شلوار و کراوات» شد.

به پادشاهی رسیدن شاهزاده انگلیسی و تبدیل شدنش به چارلز چهارم، جرج برامل و جمع دوستان خوشگذران و قمارباز سابق را از نفوذ ارزشمند رابطه با دربار بازداشت. پس از آن، جرج برامل سال‌های آخر عمرش را در فرانسه (بعد از بالا آوردن بدهکاری ناشی از قمار بازی‌ها و تجملات خارج از وسعت خویش) و در فقر و گمنامی سپری کرد.

کت و شلوار وکراوات در ۱۵۰ سال گذشته در میدان تحولات تاریخی (جنگ‌ها، انقلابات و بحران‌های اقتصادی جهان) با فراز و نشیب‌های بی‌شماری روبرو گشته است و اتهامات بی‌شماری در همین دوران به پوشندگان این نوع لباس در سراسر جهان وارد شده است. با این همه، لباس فوق در تمام جهان، به دلایل و موقعیت‌های بسیار متنوع، مهرِ سلیقه‌ای را در جهان مدرن ثبت کرده است که ضرورتاً آن را ماندگار ساخته است. جاذبه و شیکی لباس سه‌تکه‌ی فوق این اواخرتوانسته است حتی در موج جدید زنان مستقل و متخصص نیز محبوبیت‌هایی کسب کند.

منابع:

اینجا کلیک کنید

اینجا کلیک کنید

اینجا کلیک کنید