نسخه قابل چاپ

مریم حسین‌خواه - در هفته گذشته، شورای نگهبان بار دیگر لایحه حمایت از خانواده را به مجلس بازگرداند و خواهان اصلاح مجدد ماده ۳۰ این لایحه شد. این شورا همچنین بر مواد ناظر بر سنگسار به عنوان مجازات زنای محصنه ایراد وارد کرد و از مجلس خواست تا در آن بازنگری کند.

نگرانی رسانه‌ها و دست‌اندرکاران دولتی حوزه زنان از سبک زندگی زنان٬ بررسی شوهرکشی در انجمن جامعه‌شناسی دانشگاهی تهران و کاهش نرخ مشارکت اقتصادی زنان از جمله مباحث حوزه زنان در روزهای گذشته است.

گفت‌وگوی مریم حسین‌خواه و سمیرا طلوعی را در این زمینه بشنوید:

نگرانی اصول‌گرایان از تغییر سبک زندگی زنان

سبک زندگی زنان و تغییر نقش‎های جنسیتی ازجمله موضوعاتی است که در هفته‌های اخیر مورد توجه رسانه‌های اصول‌گرا قرار گرفته و به عنوان مثال خبرگزاری فارس سلسله گزارش‌هایی را به بررسی سبک زندگی به ویژه در میان زنان اختصاص داده است.

مسئول دفتر مطالعات و تحقیقات زنان: "اگر الگوی مطلوب دینی را ساختار اقتدارگرا (سرپرستی مرد به منظور نخستین مصالح خانواده) بدانیم در جامعه مدرن این اقتدار شکسته و در میان والدین تقسیم می‌شود و در فضای پست مدرن الگوی دموکراسی در خانواده که ساختار افقی در خدمت شادکامی فردی است ترویج می‌شود."

در این میان اظهارنظرهای برخی افراد دست‌اندرکار نهادهای دولتی زنان در این زمینه حاکی از نگرانی از "تحولات هویتی" در میان زنان است.

خبرگزاری فارس به نقل از محمدرضا زیبایی‌نژاد، مسئول دفتر مطالعات و تحقیقات زنان نوشته است: "نظام تربیت رسمی و غیر رسمی سهم بسزایی در تحولات هویتی داشته‌اند و ارزش‌ها و مطالباتی برای دختران به وجود آورده‌اند که محصول تسلط گفتمان فردگرایانه و در تعارض با دین است."

وی در نشستی با دانشجویان دوره دکترای شورای تخصصی حوزوی تحول در نقش‌های خانوادگی را دارای ارتباط "تنگاتنگ" با تحول در اخلاق جنسی برشمرد و گفت: "اگر الگوی مطلوب دینی را ساختار اقتدارگرا (سرپرستی مرد به منظور نخستین مصالح خانواده) بدانیم در جامعه مدرن این اقتدار شکسته و در میان والدین تقسیم می‌شود و در فضای پست مدرن الگوی دموکراسی در خانواده که ساختار افقی در خدمت شادکامی فردی است ترویج می‌شود."

علی‌اکبر رشاد٬ رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نیز دهم بهمن‌جاری در همایش ملی اندیشه‌ راهبردی زن و خانواده با نگرانی از ترویج‌ سبک زندگی سکولار در ایران گفت: "خانواده یک واحد اجتماعی نیست و جنس خانواده با اجتماع تفاوت دارد."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) وی با تاکید بر اهمیت خانواده گفت که نقش افراد در عرصه خانواده معنی پیدا می‌کند.

تاکید بر نقش زنان در خانواده و پررنگ کردن نقش همسری و مادری زنان در سال‌های اخیر مورد توجه نهادهای رسمی ایران قرار گرفته است و بسیاری از مواد قانونی به ویژه در عرصه اشتغال زنان بر مبنای این تاکید تدوین و اجرا می‌شوند.

علاوه بر اشارات غیر مستقیم افرادی که در نهادهای پژوهشی مشغول هستند، یک عضو مجلس خبرگان نیز به طور شفاف و مستقیم از درخواست برابری حقوقی زن و مرد اظهار نگرانی کرده است.

به گزارش خبرگزاری مهر احمد علم‌الهدی، عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه مشهد در همایش بزرگداشت "بانو طاهایی" گفت: "برخی از مسئولین ناآگاه نظام با کمال وقاحت برابری زن و مرد را مطرح می‌سازند."

وی آنچه را که "در اختیارگذاشتن سمت‌های مردانه به زنان" عنوان کرد "یک نقطه انحراف" برشمرد و افزود: "امروز در جامعه ولایی از نظر رفتاری با یک اصل انحرافی فمینیسم روبرو هستیم."

امام جمعه مشهد همچنین عامل اصلی طلاق در خانواده‌ها را "تغییر نقش‌آفرینی زن و مرد در خانواده" دانست و گفت: "اینکه هرکاری که مرد انجام می‌دهد باید زن هم انجام دهد یک نقطه انحراف و سخن ناهنجار است چراکه زن در عرصه فضیلت زنانگی خود و مرد در عرصه مردانگی خود خلق شده است."

کاهش نرخ مشارکت اقتصادی زنان

مرکز آمار ایران اعلام کرده که نرخ مشارکت اقتصادی زنان که در سال ۱۳۸۴ به ۱۵.۵ درصد رسیده بود٬ در چندسال اخیر با کاهش مواجه شده و در سال ۱۳۹۰ به ۱۲.۶ درصد رسیده است.

دبیر علمی نهمین همایش کارآفرینی زنان: "دورکاری زنان، طرح شکست‌خورده‌ای است و این طرح چندان نمی‌تواند مفید باشد. ماهیت چنین طرح‌هایی، امکان حضور زنان در فعالیت‌های اقتصادی را کمتر می‌کند، چرا که کارفرما ترجیح می‌دهد مردان را استخدام کند تا زنان را."

در پرونده‌ای که هفته‌نامه تجارت فردا برای بررسی وضعیت بازار کار برای زنان منتشر کرده٬ آمده است٬ کاهش نرخ مشارکت اقتصادی زنان در سمت‌های مدیریتی نیز به چشم می‌خورد.

در خلاصه‌ای از مطالب این پرونده که در تارنمای مردمک منتشر شده آمده که در سال ۱۳۹۱ عضویت زنان در اتاق بازرگانی تهران نسبت به سال ۱۳۸۹ با کاهش ۷۴ درصدی مواجه بوده است. به گونه‌ای که در سال جاری فقط هزار و  ۳۴۵ نفر از مجموع ۱۵ هزار نفر عضو اتاق بازرگانی تهران زن هستند.

براساس آمار سال ۱۳۹۰ نرخ بیکاری زنان ۱۵ تا ۲۴ سال و زنانی که می‌خواهند کار کنند و کار به دست نمی‌آورند ۴۲.۷ درصد است.

این آمار در حالی است که فاطمه دانشور٬ دبیر علمی نهمین همایش کارآفرینی زنان عمده‌ترین موانع زنان عرصه اقتصادی را "فرهنگ و عرف" می‌داند و می‌گوید: "تجارت زن و مرد نمی‌شناسد و قوانین هم حضور زنان را در این عرصه منع نکرده است، اما عمده‌ترین موانع زنان در این عرصه، فرهنگی و عرفی بوده است، علاوه بر آن توانمندسازی زنان، روند کندی داشته و تعاملات با دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد ضعیف بوده است."

به گزارش ایسنا وی ۱۶ بهمن‌ماه جاری در جمع خبرنگاران گفت با اشاره به حضور حداقلی زنان در عرصه‌های اقتصادی عواملی همچون ممنوعیت حضور زنان در برخی رشته‌های دانشگاهی و دورکاری زنان را در این زمینه موثر دانست.

به گفته وی، "دورکاری زنان، طرح شکست‌خورده‌ای است و این طرح چندان نمی‌تواند مفید باشد. ماهیت چنین طرح‌هایی، امکان حضور زنان در فعالیت‌های اقتصادی را کمتر می‌کند، چرا که کارفرما ترجیح می‌دهد مردان را استخدام کند تا زنان را".

تشویق زنان به دورکاری و اشتغال نیمه‌وقت، تدوین قوانینی مبنی بر مرخصی و امتیازات ویژه برای مادران شاغل و محدود کردن سهم پذیرش زنان در استخدام‌های دولتی تمام وقت ازجمله مواردی هستند که در سال‌های اخیر بر کاهش مشارکت اقتصادی زنان موثر بوده‌اند.

دادن حق طلاق به زن، راهی برای توقف شوهرکشی

برگزاری نشست‌هایی با موضوع زنان در انجمن جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ازجمله اتفاقات خجسته‌ای است که در حوزه زنان به صورت جدی پیگیری می‌شود.

چون زن ایرانی امکان طلاق ندارد و فرآیند طلاق طولانی است، گزینه دیگر خلاصی یافتن از همسر است که منجر به کشتن مرد، از طریق همراهی شخص ثالث، می‌شود.

در آخرین نشست "کارگروه زنان و مناسبات خانواده" این انجمن که روز ۱۶ بهمن ماه جاری برگزار شد حسن محدثی، جامعه‌شناس به تحلیل نظری موضوع "شوهرکشی" پرداخت.

 
به گزارش تارنمای مهرخانه، حسن محدثی، کارشناس جامعه‌شناسی دین سخت و طولانی بودن مراحل طلاق برای زنان را یکی از مهم ترین عوامل موثر در بالا رفتن آمار شوهرکشی دانست و گفت در شرایط سردی روابط زناشویی و ارتباط عاطفی زن با مردی دیگر، تنها راه حل طلاق زن از همسر خود است و چون زن ایرانی امکان طلاق ندارد و فرآیند طلاق طولانی است، گزینه دیگر خلاصی یافتن از همسر است که منجر به کشتن مرد، از طریق همراهی شخص ثالث می‌شود.
 

از دیدگاه وی، "شوهرکشی محصول فردگرایی، کوتاه‌مدت بودن خانواده و تعلق عاطفی زن به یک مرد بیگانه است و این زن واکنش نشان نمی‌دهد، بلکه کاملاً کنش دارد و راه حل این است که زنان بهتر است حق طلاق داشته باشند".

با وجود اینکه در شماری از موارد شوهرکشی زن درگیر ارتباط عاطفی با مردی دیگر بوده اما در بسیاری دیگر از موارد نیز زن بدون ارتباط با مردی دیگر و در اثر شدت خشونت‌های اعمال شده از سوی مرد اقدام به شوهرکشی کرده است.

وی با بیان اینکه در یکی دو دهه اخیر آمار شوهرکشی در ایران افزایش پیدا کرده است، می‌گوید که بسیاری از پژوهش‌های انجام شده در این حوزه به نفع زنان سوگیری کرده است و معمولاً "زنان، قربانی و مردان، خشن" تلقی می‌شوند.

به گفته وی ما نیازمند نظریاتی هستیم که زنجیره علل را تعیین کرده است و بتواند مشخص کند با دستکاری تغییر کدام علل، مسئله از بین می‌رود.