نسخه قابل چاپ

گروه فرهنگ - سال ۲۰۱۲ هم به پایان نزدیک می‌شود. در تقویم «مایا»، ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲ مصادف بود با آخرین روز جهان و آغاز یک زندگی تازه روی زمین. در باور مایاها در ۲۱ دسامبر که هم‌زمان است با آغاز زمستان، «بولون یوکته» خدای جنگ و آفرینش به زمین بازگشته و اکنون در کنار ما زندگی می‌کند.

در هر حال آنگونه که عده‌ای در آغاز سال  ۲۰۱۲ پیش‌بینی می‌کردند آخر‌ زمان حادث نشد، بلکه زندگی همچنان ادامه دارد با همه رویدادهای فرهنگی گوناگونی که به زندگی ما رنگی از امید می‌بخشد. مروری داریم بر این رویدادها در سالی که به روزهای پایانی‌اش نزدیک می‌شویم:

 

 

اصغر فرهادی، شخصیت بر‌تر سال ۲۰۱۲

 

 

در آغاز سال ۲۰۱۲ اصغر فرهادی نویسنده و کارگردان فیلم «جدایی نادر از سیمین» نخستین اسکار تاریخ سینمای ایران را برای این فیلم به دست آورد.

 

اصغر فرهادی سپس در سالن کداک تیاتر در لس‌آنجلس روی صحنه رفت و پس از دریافت جایزه اسکار گفت: «من با افتخار این جایزه را به مردم سرزمینم تقدیم می‌کنم، مردمی که به همه فرهنگ‌ها و تمدن‌ها احترام می‌گذارند و با خشونت سر سازگاری ندارند.»

 

در هشتاد و چهارمین دوره از جوایز اسکار، «هنرمند» ساخته میشل هازانویسیوس و «هوگو» ساخته مارتین اسکورسیزی با بردن پنج جایزه اسکار موفق‌ترین فیلم‌های سال بودند. «هنرمند» اسکارهای بخش‌های اصلی چون بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بازیگری مرد را از آن خود کرد و جوایز اسکار بخش‌های تکنیکی به فیلم «هوگو» تعلق گرفت.

 

مریل استریپ: «اصغر فرهادی با ساختن این فیلم دلپذیر، کاری کرد که هیئت‌های دیپلمات و اخبار روزنامه‌ها از آن عاجز بودند.»

پس از اقبال جهانی «جدایی نادر از سیمین»، ویکتوریا نولاند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در آغاز نشست خبری سه‌شنبه ۲۸ فوریه (نهم اسفند ۱۳۹۰) درباره ساخته اصغر فرهادی گفت: «این فیلمی است که به جهان تصویری ارزشمند از زندگی در ایران را نشان می‌دهد. ما این دستاورد را تبریک می‌گوییم و عظمت تاریخی و طراوت سینمای مستقل ایران را تحسین می‌کنیم.» 

 

مریل استریپ، بازیگر سرشناس که تاکنون ۱۷ بار نامزد جایزه اسکار شده، در نامه‌ای به اصغر فرهادی نوشت: «اصغر فرهادی با ساختن این فیلم دلپذیر کاری کرد که هیئت‌های دیپلمات و اخبار روزنامه‌ها از آن عاجز بودند. او اجازه داد خود را در آینه زندگی دیگران ببینیم و مخمصه‌های یکدیگر و مخمصه انسانیت مشترکمان را درک کنیم.»

 

مجله تایم همچنین اعلام کرد که اصغر فرهادی، کارگردان ایرانی برنده‌ اسکار در رتبه چهارم فهرست ۱۰۰ شخصیت بر‌تر سال ۲۰۱۲ جای گرفت.

 

در نظرسنجی نشریه تایم برای گزینش ۱۰۰ شخصیت برتر که ششم آوریل ۲۰۱۲ به پایان رسید، اصغر فرهادی با به‌دست آوردن ۱۱۹ هزار و ۸۵۵ رأی در جایگاه چهارم این فهرست قرار گرفت.

 

درگذشت آدریان ریچ و زویا پیرزاد در نمایشگاه کتاب پاریس

 

 

آدریان ریچ، شاعری که آثارش بیش از نیم قرن انگیزه‌بخش جنبش‌های زنان در سراسر جهان بود، شامگاه سه‌شنبه ۲۷ مارچ ۲۰۱۲ در هشتاد و دو سالگی در خانه‌اش در سانتاکروز درگذشت.

 

ریچ از نسل نخست شاعران فمینیست بود.

ریچ از نسل نخستین شاعرانی بود که به شعار مشهور فمینیست‌ها یعنی «امر شخصی سیاسی است» تجسم می‌بخشیدند. نخستین مجموعه شعر آدریان ریچ زمانی منتشر شد که او هنوز تحصیلاتش را در کالج به پایان نبرده بود. دبلیو اچ اودن، شاعر مشهور و فقید انگلیسی، از نخستین مجموعه شعر ریچ به‌عنوان «اثری پاکیزه و محجوب» یاد کرده بود.

 

ریچ سال ۱۹۲۹ در بالتیمور به دنیا آمد. پدرش پزشکی یهودی و مادرش پروتستان بود. پدرش که پروفسور دانشکده پزشکی دانشگاه جان هاپکینز بود، نخستین مشوق او در سرودن شعر به‌شمار می‌آمد.

 

سی‌ودومین دوره نمایشگاه کتاب پاریس (از ۱۶ تا ۱۹ مارچ ۲۰۱۲) در حالی به کار خود پایان داد که فقط زویا پیرزاد که آثارش را کریستف بالایی به فرانسه ترجمه کرده و انتشار زولا انتشار داده، تنها نماینده ادبیات معاصر ایران در این نمایشگاه بود. در آستانه برگزاری بیست‌وهشتمین دوره این نمایشگاه به‌دستور معاون فرهنگی وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، نمایشگاه کتاب پاریس که از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی در فرانسه است، تحریم شد.

 

 

یک عکاس افغان، برنده جایزه پولیتزر

 

 

جشنواره جهانی عکس فرانسه، یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای هنر عکاسی در جهان و از مسابقه‌های مطرح اروپایی، دو عکاس ایرانی به نام‌های بهار بیشه و فرناز جراح را به عنوان برترین‌های جشنواره جهانی عکس فرانسه ۲۰۱۲ اعلام کرد. این دو عکاس جوان اصفهانی هر کدام با چهار عکس در یک بخش از جشنواره جهانی عکس فرانسه شرکت کردند.

 

در بخش آزاد این جشنواره، عکس‎های سیاه و سفید و رنگی و در بخش مجموعه عکس نیز موضوع آزاد، عکاسی خبری و وضعیت زنان و در مجموع پنج موضوع حضور داشتند. داوری آثار این جشنواره هر سال زیر نظر فدراسیون جهانی عکاسی و بسیاری از نهادهای هنری اروپا انجام می‌شود. 

 

افزون بر این برندگان نودوششمين دوره از جوايز پوليتزر هم اعلام شد و در ميان برندگان اين دوره، نام مسعود حسينی، عکاس افغان خبرگزاری فرانسه نيز به چشم می‌خورد. جایزه پوليتزر در شامگاه دوشنبه، ۱۶ آوريل به مسعود حسينی به‌خاطر عکسی که از کودکی افغانی پس از يک بمب‌گذاری انتحاری در مراسم عاشورای سال گذشته کابل گرفته بود، اهداء شد. اين عکس دختربچه‌ای را نشان می‌داد با لباس سبز رنگ که کنار جنازه نزديکان خود ايستاده ‌بود و جيغ می‌کشید. 

 

عکسی از بهار بیشه، از برترین‌های جشنواره جهانی عکس فرانسه ۲۰۱۲

همچنین بهروز مهری، عکاس ایرانی خبرگزاری فرانسه، با ارائه دو مجموعه عکس از کودکان خیابانی و معتادان به هروئین در شهر کراچی پاکستان، جایزه نخست بخش عکاسی فیچر شانزدهمین دوره جوایز حقوق بشر در رسانه‌ها را از آن خود کرد.

 

نخستین مجموعه‌ او با عنوان «بچه‌هایی که در خیابان‌های کراچی بزرگ می‌شوند» روایتی تصویری از کودکان خیابانی در کراچی است. دومین مجموعه‌ این عکاس ایرانی نیز دربرگیرنده‌ تصاویری از شرایط افراد معتاد به هروئین در این شهر است.

 

این دوره از جوایز حقوق بشر در رسانه‌ها با موضوع حقوق بشر و جامعه انسانی برای شانزدهمین بار از سوی باشگاه خبرنگاران خارجی هنگ‌کنگ، انجمن روزنامه‌نگاران هنگ‌کنگ و دفتر محلی سازمان عفو بین‌الملل در هنگ‌کنگ برپا شد. 

 

و همچنین جایزه عکاسی خبری سال ۲۰۱۲ از بنیاد عدالت و حقوق بشر «رابرت اف. کندی» به مجید سعیدی، عکاس باسابقه ایرانی رسید. در مراسمی که در مرکز اروپایی بنیاد عدالت و حقوق بشر «رابرت اف. کندی» در شهر فلورانس ایتالیا برگزار شد، مجید سعیدی، عکاس ایرانی به خاطر مجموعه عکس‌هایش از مردم افغانستان جایزه این بنیاد در رشته عکاسی خبری را دریافت کرد.

 

جایزه «رابرت اف. کندی» هر سال به خبرنگاران و عکاسان فعال، شجاع و خلاق برگزیده در حوزه حقوق بشر و اجرای عدالت اجتماعی اهداء می‌شود.

 

رناتا رادیک دراجیک در بخش «رسانه‌های جمعی» از سارایوو، کارمل دلشاد و کیرستی ایتامری در بخش «دانشگاهی» از نیویورک و دنیا بوساتی در بخش «دبیرستان‌های ایتالیایی» از دیگر برندگان این جایزه بودند.

 

نویسنده «مرگ آرتیمو کروز» و «گرینگوی پیر» درگذشت

 

 

کارلوس فوئنتس نویسنده سر‌شناس مکزیک و آمریکای لاتین ۱۵ ماه مه در هشتاد و سه‌سالگی در مکزیکوسیتی درگذشت. او که برای درمان عارضه قلبی در بیمارستانی در شهر مکزیکوسیتی بستری شده بود، بر اثر خون‌ریزی داخلی از دنیا رفت.

 

فیلیپ کالدرون، رئیس جمهوری مکزیک با ابراز اندوه عمیق از درگذشت وی از فوئنتس به‌عنوان نویسنده‌ای مکزیکی و در عین حال جهانی یاد کرد. در پی اعلام این خبر، چهره‌های سر‌شناس سیاسی و فرهنگی جهان پیام‌های تسلیت جداگانه‌ای منتشر کردند.

 

مرگ آرتیمو کروز، کارلوس فوئنتس، مهدی سحابی

کارلوس فوئنتس از سرشناس‌ترین نویسندگان آمریکای لاتین به شمار می‌رفت و آثارش به زبان‌های بسیاری برگردانده شده. به زبان فارسی دو رمان شاخص او، «مرگ آرتیمو کروز» به ترجمه مهدی سحابی و «گرینگوی پیر» به ترجمه عبدالله کوثری منتشر شده است.

 

فوئنتس جایزه سروانتس در سال ۱۹۸۷ را به‌دست آورد. او نخستین رمانش را در بیست‌و‌نه‌سالگی به‌نام «منطقه‌ بسیار آزاد» منتشر کرد. «خویشاوندان دور» یکی دیگر از آثار مهم فوئنتس است. از دیگر آثار این نویسنده می‌توان از «روزهای دلتنگی» (۱۹۵۴)، «وقتی هوا صاف است» (۱۹۵۹)، «آئورا» (۱۹۶۱)، «پوست انداختن» (۱۹۶۷)، «مکان مقدس» (۱۹۶۷)، «آب سوخته» (۱۹۸۰)، «درخت پرتقال» (۱۹۹۳) و «لائور آدیاس» (۱۹۹۹) یاد کرد. 

 

برلین ، کن و ونیز و جای خالی سینمای ایران

 

 

شصت‌ودومین جشنواره فیلم برلین (برلیناله) نهم فوریه در سایه دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی در جهان عرب، در مراسمی در میدان پوتسدام برلین گشایش یافت و تا نوزدهم فوریه با به نمایش گذاشتن ۳۹۵ فیلم ادامه پیدا کرد. هیچ‌یک از فیلم‌های ایرانی در این جشنواره پذیرفته نشدند.
 

شصت‌ودومین جشنواره فیلم برلین با فیلم «وداع با ملکه» به کارگردانی بنوا ژاکو فرانسوی گشایش پیدا  کرد. در پایان این جشنواره سینمایی، «سزار باید بمیرد» ساخته برادران تاویانی جایزه خرس طلایی جشنواره برلین را به‌دست آورد.

 

جشنواره فیلم کن هم که همراه با جشنواره برلین از جشنواره‌های سینمایی رده نخست به‌شمار می‌آید از ۱۶ ماه مه ‌با نمایش فیلم «قلمرو طلوع ماه» ساخته وس اندرسون، فیلمساز آمریکایی آغاز به کار کرد. 

 

در جشنواره کن در سال ۲۰۱۲، ۲۲ فیلم از کشورهای مختلف برای بردن نخل طلایی با یکدیگر رقابت کردند و در میان فیلمسازان حاضر در بخش مسابقه اصلی نام کارگردان‌های نام‌آشنایی چون دیوید کروننبرگ با فیلم «کاسموپولیس»، ژاک اودیار با فیلم «زنگار و استخوان»، میشائیل هانکه با فیلم «عشق»، کن لوچ با فیلم «سهم فرشتگان»، آلن رنه با فیلم «تو هنوز هیچ چیز ندیده‌ای» و عباس کیارستمی با فیلم «مثل یک عاشق» به چشم می‌خورد. سرانجام «عشق» ساخته میشائیل هانکه نخل طلای کن را از آن خود کرد. این فیلم به رابطه یک زوج سالخورده موسیقدان و رابطه عاشقانه آن‌ها در دوران سالخوردگی می‌پردازد. 

 

فیلمبرداری «عشق» را داریوش خنجی، فیلمبردار ایرانی‌تبار فرانسوی به عهده داشت. او به خاطر فیلمبرداری این فیلم نامزد دریافت جایزه بهترین فیلمبرداری فیلم اروپا شد.

 

«همچون یک عاشق» آخرین ساخته کیارستمی در کن اقبالی به دست نیاورد.

«همچون یک عاشق» آخرین ساخته کیارستمی اما در کن اقبالی به دست نیاورد. کیارستمی در این فیلم تصویری از توکیو به شکلی که واقعاً هست به‌دست می‌دهد: کلان‌شهری با خیابان‌ها، چهارراه‌ها، انبوه ماشین‌ها و بازتاب نور خیابان در شیشه آن‌ها، طوری‌که انسان‌ها بین این تصاویر زیاد به چشم نمی‌آیند؛ شهری که در آن ماشین‌ها بر انسان‌ها غلبه پیدا کرده‌ است.

 

سینمای ایران فیلمی در بخش اصلی جشنواره کن نداشت و عباس کیارستمی، تنها فیلمساز ایرانی حاضر در این بخش با فیلمی از کشورهای ژاپن و فرانسه در جشنواره حضور پیدا کرده بود. 

 

شصت و نهمین جشنواره فیلم ونیز هم ۲۹ اوت با نمایش فیلم «بنیادگرای ناراضی» ساخته میرا نائیر سینماگر هندی‌تبار آغاز شد. این فیلم درباره جوانی پاکستانی است که بین رؤیاهای آمریکایی و ریشه‌های پاکستانی‌اش سرگردان است.

 

در جشنواره فیلم ونیز ۵۱ فیلم برای نخستین بار در بخش‌های مختلف به نمایش گذاشته شدند. موضوع اصلی جشنواره ونیز در سال ۲۰۱۲، بحران اقتصادی، بحران ارزش‌ها و بحران سیاسی بود و در انتخاب فیلم‌ها، این موضوعات در نظر گرفته شده بود.

 

فیلم «خانه پدری» ساخته کیانوش عیاری با وجود اختلاف نظرهایی که در وزارت ارشاد ایران برای پخش فیلم در خارج از کشور وجود داشت، سرانجام در بخش جنبی جشنواره ونیز شرکت کرد.

 

فیلم «پی‌یتا» به کارگردانی کیم کی دوک فیلمساز کره‌ای جایزه شیر طلای شصت و نهمین جشنواره فیلم ونیز را دریافت کرد. 

 

درگذشت مایکل کلارک دانکن، جوایز سینمایی ام ‌تی‌وی و نمایشگاه کتاب فرانکفورت

 

 

مایکل کلارک دانکن، ستاره هالیوود که به خاطر بازی در فیلم «مسیر سبز» اثر فرانک دارابونت، نامزد اسکار بازیگری شده بود، در پی یک حمله قلبی، صبح دوشنبه، سوم سپتامبر درگذشت. این بازیگر که قدی به بلندی یک متر و ۹۵ سانتی‌متر داشت، در ده‌ها فیلم هالیوودی از جمله پرفروش‌هایی چون «مبارزه نهایی»، «سیاره میمون‌ها» و «پاندای کونگ‌فو کار» نقش‌آفرینی کرده بود. 

 

همچنین جوایز سینمایی «ام تی وی»  در سال ۲۰۱۲ به چند تن از سرشناس‌ترین چهره‌های هالیوود اهداء شد که در آن میان، نام جانی دپ، ستاره‌ سینمای هالیوود نیز به چشم می‌خورد. دپ پرافتخار‌ترین این جوایز را که جایزه یک نسل ‌ام تی وی است، از دست استیون تایلر و جو پری، ستارگان گروه «ارو اسمیت» دریافت کرد.

شصت‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، به عنوان مهم‌ترین نمایشگاه کتاب جهان از ١٠ تا ۱۴ اکتبر ٢٠١٢ برگزار شد.

در این میان پیش از برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت، دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی ادبیات برلین از چهارم سپتامبر آغاز شد و تا ۱۶ سپتامبر ادامه یافت. در این جشنواره ادبی از ترجمه‌ آلمانی «تهران شهر بی‌آسمان» نوشته امیرحسن چهلتن، نویسنده و داستان‌نویس ایرانی رونمایی شد. 

 

جشنواره بین‌المللی ادبیات برلین در سال ۲۰۱۲ بر روی وضعیت کنونی اروپا تمرکز داشت.  ها جین، نویسنده  چینی، پیتر ناداس، نویسنده مجارستانی و شین کیونگ سوک، نویسنده زن کره جنوبی از جمله نویسندگان نام‌آشنایی بودند که در جشنواره بین‌المللی ادبیات شرکت کردند. 

 

شصت‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، به عنوان مهم‌ترین نمایشگاه کتاب جهان از ١٠ تا ۱۴ اکتبر ٢٠١٢ برگزار شد. هفت هزار غرفه از بیش از ۱۰۰ کشور جهان در این نمایشگاه دایر بود و سه هزار و ۲۰۰ برنامه مختلف فرهنگی در این نمایشگاه برگزار ‌شد. در سال ۲۰۱۲ ادبیات نیوزلند موضوع اصلی نمایشگاه کتاب فرانکفورت بود.

 

بسیاری از نویسندگان و ناشران مستقل و معتبر ایرانی به دلیل محدودیت‌های حکومتی، شرایط اقتصادی و مشکلات ناشی از افزایش نرخ ارز از حضور در این رویداد ادبی محروم شدند و نتوانستند خود را به نمایشگاه بین‌المللی فرانکفورت برسانند. فقط چند نفر به نمایندگی از سوی مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران با ارز دولتی در این نمایشگاه حاضر شدند.

 

شیمبورسکا و تابوکی

 

 

ویسلاوا شیمبورسکا، شاعر لهستانی و برنده نوبل ادبی یکم فوریه ۲۰۱۲ در هشتاد و هشت‌سالگی در منزلش در کراکوف درگذشت.

 

منشی او، میشائیل روزینک با اعلام این خبر گفت که واسیلاوا شیمبورسکا، در آرامش کامل و در خواب جهان ما را ترک کرد.

 

در سال ۱۹۹۶ جایزه نوبل ادبی به واسیلاوا شیمبورسکا تعلق گرفت. کمیته نوبل در آن سال از شیمبورسکا به‌عنوان «موتسارت شعر معاصر جهان» یاد کرده بود و در بیانیه‌اش نوشته بود که زبان شعری شیمبورسکا با کمال شیوایی «خشم بتهوون‌واری» را بیان شعری می‌بخشد.

 

دستاورد شیمبورسکا در شعر جهان این است که ساده‌ترین واژه‌ها را در خدمت شعر قرار می‌دهد و این واژگان را با واژگان شعر کلاسیک غرب درمی‌آمیزد و مفاهیم عالی اما نزدیک به زندگی انسان را با آن‌ها بیان می‌کند.

 

شعر شیمبورسکا وقایع پیش‌پاافتاده زندگی روزانه انسان معاصر را با عالی‌ترین مفاهیم پیوند می‌دهد. او از رویدادهای روزمره نشانه‌هایی می‌سازد برای به بیان درآوردن گذرا بودن زندگی، بازنگری در گذشته، خودیابی، عشق و تلاش برای رسیدن به فردیت مستقل و‌‌ رها از اندیشه استبدادی. تصاویری که شیمبورسکا در شعرش می‌آفریند، از برخی لحاظ زنانه‌اند. او بدون آن‌که بخواهد فمینیست باشد، شعر را از واژگان مردانه و خردگرایی مسلط در غرب رهایی می‌بخشد و با این‌حال هرگز از اندیشه گذرا بودن زندگی غافل نمی‌ماند. او در شعری می‌نویسد: «تاج از تاجداران همواره بیشتر می‌پاید.»

 

شیمبورسکا در دوم ژوئیه ۱۹۲۳ در روستایی در غرب لهستان متولد شد. هشت ساله بود که همراه با والدینش به کراکوف مهاجرت کرد. او با این شهر پیوندی دیرینه و از نظر عاطفی عمیق برقرار کرده بود و در همین شهر هم بود که چشم بر جهان فروبست.

 

شیمبورسکا شاعری بود گوشه‌گیر و اهدای جایزه نوبل به او باعث شد که خلوتش به‌هم بخورد. او بار‌ها اعلام کرده بود که مایل نیست خلوتش را به‌خاطر فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی از دست بدهد. 

 

آنتونیو تابوکی، نویسنده سر‌شناس ایتالیایی در ۲۵ مارچ ۲۰۱۲ پس از یک دوره طولانی مدت بیماری در  شصت و هشت‌سالگی در لیسبون پرتغال درگذشت.

در سال ۲۰۱۲، جهان نه تنها «موتسارت شعر»ش را از دست داد، بلکه آنتونیو تابوکی، یکی از انسان‌دوست‌ترین نویسندگان جهان هم ما را ترک کرد.

 

آنتونیو تابوکی، نویسنده سر‌شناس ایتالیایی در ۲۵ مارچ ۲۰۱۲ پس از یک دوره طولانی مدت بیماری در  شصت و هشت‌سالگی در لیسبون پرتغال درگذشت. آثار او به بیش از ۴۰ زبان از جمله فارسی ترجمه و منتشر شده است.

 

تابوکی در بیش از ۳۰ اثری که از خود به جای گذاشته، بیش از هر چیز به نقطه تلاقی خیال و واقعیت و زندگی و ادبیات علاقمند است.

 

آثار آنتونیو تابوکی به زبان‌های انگلیسی، اسپانیایی، فرانسه، فارسی و... ترجمه شده‌اند. رمان‌های «شب هندی» به ترجمه‌ سروش حبیبی و «تریستانو می‌میرد»، به ترجمه‌ قلی خیاط، «سِستو» و «دیالوگ‌های ناتمام» به ترجمه فرامرز ویسی و چند کتاب دیگر از او به زبان فارسی منتشر شده است.

 

شخصیت‌های آثار تابوکی در چنبره هستی گرفتار آمده‌اند و در پی گشودن معمای هستی هستند. زمان خطی در نظر آن‌ها ناگهان تصنعی جلوه می‌کند و هم ازین‌روی تخیل را به دنیای واقعی ترجیح می‌دهند. تابوکی به اصالت تخیل اعتقاد داشت.

 

او در گفت‌و گو با ازبل لوپز گفته بود: «کتاب‌هایم درباره‌ بازنده‌ها هستند؛ درباره‌ کسانی که راه‌شان را گم کرده و در جست‌وجو‌اند. کار من برآشفتن مردم و کاشتن تخم تردید است. توانایی شک کردن برای افراد بشر بسیار حیاتی است. شما را به خدا! اگر هیچ شکی نداشته باشیم، کارمان تمام است!» 

 

هیاهوی گونتر گراس

 

 

گونتر گراس، نویسنده، نقاش، مجسمه‌ساز و گرافیست آلمانی و برنده نوبل ادبی در سال ۱۹۹۹ در شعری که در چهارم آوریل ۲۰۱۲ سرود و با عنوان «آن‌چه باید گفت» در روزنامه‌های زوددویچه تسایتونگ، نیویورک تایمز و لا رپوبلیکا منتشر کرد، اسرائیل را خطری علیه صلح جهانی وانمود و به یک جنجال رسانه‌ای دامن زد.

 

شعری که جنجال برانگیخت

گراس در این شعر از اسرائیل انتقاد کرده بود و اراده ایران به ساخت بمب هسته‌ای را مورد تردید قرار داد. او در این شعر که برخی از آن به عنوان یک بیانیه سیاسی یاد کرده بودند، «قدرت اتمی اسرائیل» را برای «صلح شکننده جهانی» خطرناک توصیف کرده بود.

 

این نوشته گونتر گراس با واکنش‌هایی روبه‌رو شد. امانوئل ناهشون (Emmanuel Nahshon) سفیر اسرائیل در برلین شعر گراس را «تحریکات ضدیهودی که قدمت یک قرن دارند» نامید و گفت: «این سنت اروپاست که یهودیان را پیش از عید پسح به جنایت متهم کنند.»

 

عید پسح یا فطیر، عید آزادی قوم یهود از قید برده‌داری فرعون‌های مصر است. این عید، یکی از سه عید بزرگ یهودیان به شمار می‌آید و به مدت یک هفته یا هشت روز ادامه دارد.

 

جنجال انتشار این شعر به پارلمان آلمان نیز کشیده شد.(ترجمه شعر گونتر گراس در رادیو زمانه)
 

درخشش لورن از سوئد بر صحنه یوروویژن در باکو

 

 

پنجاه و هفتمین دوره جشنواره یوروویژن در ۲۶ مه ‌۲۰۱۲ در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان برگزار ‌شد. از ۴۲ کشوری که در این جشنواره شرکت کرده بودند، فقط ۲۶ کشور به دور نهایی راه یافتند. از آن میان لورن، از سوئد با ۳۷۲ امتیاز به مقام نخست دست یافت و به این ترتیب جشنواره یوروویژن در سال ۲۰۱۳ در سوئد برگزار می‌شود.

 

پنجاه و هفتمین دوره جشنواره یوروویژن در ۲۶ مه ‌۲۰۱۲ در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان برگزار ‌شد.

اصلیت لورن مراکشی‌ست و نام واقعی او لورین زینب نوکاست. او ۲۸ سال دارد و خواننده گمنامی نیست. او نخستین بار با نام لورین طلحوی روی صحنه یکی از شوهای پرببیننده تلویزیونی در سوئد رفت و سپس نخستین آلبومش را منتشر کرد و در سال ۲۰۰۵ هم یک شو تلویزیونی را به تنهایی اجرا می‌کرد. سپس چند سالی از صحنه کناره گرفت، تا اینکه برای شرکت در یوروویژن در سال ۲۰۱۱ کاندید شد، اما نتوانست موفقیت چندانی به‌دست بیاورد.

 

لورن با ترانه «Euphoria» به طرز چشمگیری در باکو درخشید. او با رقص متفاوت و با صدای گیرایی که دارد، در‌‌ همان نخستین رأی‌گیری‌ها از بیشترین رأی مخاطبان در سراسر اروپا برخوردار شد و کاملاً مشخص بود که برنده جشنواره یوروویژن در سال ۲۰۱۲ خواهد بود. تقریباً همه مخاطبان از سراسر کشورهای اروپایی به او امتیازهایی دادند.

 

یک سرقت تکان‌دهنده، آینه‌های روبرو و کرگدن

 

 

آثار چهره‌های بزرگ نقاشی جهان مانند پابلو پیکاسو، کلود مونه، پل گوگن و هانری ماتیس که صد‌ها میلیون دلار ارزش داشته، از موزه‌ای در رتردام هلند به سرقت رفت.

 

این سرقت که سه‌شنبه ۱۶ اکتبر در موزه کنستال واقع در شهر رتردام هلند رخ داد، یکی از بزرگ‌ترین سرقت‌های سال‌های اخیر در این کشور به‌شمار می‌آید.

 

آثار به سرقت رفته متعلق به مجموعه‌ خصوصی بنیاد تریتون بود که برای نخستین بار به صورت یک مجموعه به نمایش عمومی گذاشته شده بود.

 

«فصل کرگدن» ساخته بهمن قبادی

در جشنواره بین‌الملی آتلانتا از فیلم سینمایی «آینه‌های روبه‌رو» ساخته نگار آذربایجانی تقدیر شد. در این جشنواره جایزه بهترین کارگردانی به نگار آذربایجانی و جایزه بهترین بازیگر به صورت مشترک به شایسته ایرانی، بازیگر ایرانی «آینه‌های روبه‌رو» و المپیا دکاکیس بازیگر برنده سابق اسکار، اهداء شد.

 

فیلمنامه «آینه‌های رو‌به‌رو» کار مشترک نگار آذبایجانی و فرشته طائرپور، تهیه‌کننده این فیلم است. این نخستین کار بلند نگار آذربایجانی پیش از این هم از سوی هیئت داوران جشنواره فیلم «آستن» در تگزاس، به‌عنوان بهترین فیلم بلند برگزیده شده بود.

 

افزون بر این، تورج اصلانی، فیلمبردار تجربه‌گرای سینمای ایران با دو فیلم سینمایی «فصل کرگدن» و «بغض» نامزد دریافت جایزه بهترین فیلمبرداری جشنواره بین‌المللی پلوس کمرایمیج شد.

 

جشنواره بین‌المللی پلوس کمرایمیج که از معتبر‌ترین جشنواره‌های تخصصی هنر فیلمبرداری در دنیا به‌شمار می‌رود هر سال با حضور فیلمبرداران مطرح و باتجربه سراسر دنیا در شهر لودز در لهستان برگزار می‌شود.

 

اصلانی هر چند در این جشنواره توفیقی به دست نیاورد، اما برای فیلم «فصل کرگدن» ساخته بهمن قبادی جایزه بهترین فیلمبرداری آسیا پاسیفیک را به‌دست آورد. تورج اصلانی جایزه‌‌اش را به بهروز وثوقی، هنرپیشه سر‌شناس ایرانی تقدیم کرد که پس از گذشت ٣۵ سال بار دیگر با ایفای نقش در فیلم «کرگدن» به بازی در سینما بازگشت.

 

جوایز معتبر گنکور و بوکر در سال ۲۰۱۲

 

 

جایزه گنکور، ۳۰ اکتبر به ژرومی فراری نویسنده اهل کورس رسید. او برای رمانی با عنوان «خطابه‌ای درباره انحطاط روم» برنده این جایزه معتبر شد.

 

داستان این رمان در یک دهکده کوچک در کورس می‌گذرد. دو فیلسوف کافه کوچکی در این دهکده را به عنوان بهترین نقطه جهان انتخاب می‌کنند. اما با سرایت یافتن خشونت به این مکان که از برخی لحاظ به یک آرمانشهر شباهت دارد، رؤیای دو شخصیت فرهیخته داستان به زودی به یک کابوس بدل می‌شود.

 

هیات داوران جایزه ادبی گنکور این کتاب را «قیاسی زیبا از نومیدی معاصر، اما با پیامی امیدوارکننده» نامید.

 

هیلاری مانتل برای رمان «جسد‌ها را بالا بیاورید» جایزه بوکر را برای سومین بار به‌دست آورد. نام او در میهمانی شامی که سه‌شنبه ۱۶ اکتبر در گیلدهیل لندن برگزار شد به عنوان برنده چهل و سومین دوره جایزه بوکر اعلام شد. 

 

جایزه گنکور، ۳۰ اکتبر به ژرومی فراری نویسنده اهل کورس رسید.

«جسد‌ها را بالا بیاورید» یک رمان تاریخی و دومین رمان از سه‌گانه‌ای‌ست که بخش سوم آن هنوز منتشر نشده است.  هیلاری مانتل در این رمان داستان توماس کرامول، مشاور شاه هنری هشتم و سقوط خونبار ان بولین را روایت می‌کند و به این ترتیب تلاش می‌کند با شخصیتی که در تاریخ انگلستان نقش مهمی نداشته، روایتی از یک حادثه مهم تاریخی به‌دست دهد.

 

«باغ مه شامگاهی» نوشته ‌تان توان اینگ، «خانه شناور» نوشته دبورا لوی، «فانوس دریایی» نوشته آلیسون مور، «چتر» نوشته ویل سلف و «نارکوپولیس» نوشته جت تاییل پنج نامزد دیگری بودند که به فهرست نهایی بوکر راه یافتند.

 

هنتسه، کلهر، مو یان و چالش‌های نوبل ادبی

 

 

هانس ورنر هننتسه، آهنگساز برجسته آلمانی بیست و هفتم اکتبر در اثر پیامدهای بیماری پارکینسون در درسدن درگذشت. هنتسه که  ۸۶ سال عمر کرد یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان آلمانی در قرن بیستم است. 

 

از او ۱۳۰ اثر به جای مانده است. «شاه گوزن»، «شاهزاده هومبورگ» و «اپرای باساریدها» از آثار شاخص هانتس ورنر هنتسه به شمار می‌آید. آثار هنتسه در قلمروهای متنوع پدید آمده و شامل اپرا، کنسرت و سمفونی می‌شود.

 

مهم‌ترین آثار او از جمله «شاه گوزن» در خارج از آلمان ساخته شده. هنتسه که یک هنرمند همجنسگرا بود، در وطنش احساس تنگنا و خفقان می‌کرد. در رسانه‌های آلمانی‌زبان از درگذشت این موسیقیدان برجسته به عنوان پایان یک عصر درخشان یاد کردند.

 

نشریه معتبر «سانگ لاینز» آلبوم موسیقی «تنها نخواهم ماند» اثر کیهان کلهر را به‌عنوان اثر برگزیده در بداهه‌نوازی ملل معرفی کرد.

آلبوم موسیقی «تنها نخواهم ماند» شامل دونوازی بداهه شاه‌کمان کیهان کلهر، نوازنده کمانچه و آهنگساز مطرح ایرانی با سنتور بم علی بهرامی‌فرد، آهنگساز و مدرس دانشگاه در فهرست بر‌ترین آلبوم‌های سال ٢٠١٢ سایت معتبر «آی تیونز» قرار گرفت.

 

همچنین نشریه معتبر «سانگ لاینز» آلبوم موسیقی «تنها نخواهم ماند» را  به‌عنوان اثر برگزیده در بداهه‌نوازی ملل معرفی کرد.

 

این آلبوم شامل بداهه‌نوازی شاه کمان و سنتور بم در مایه‌های بیات اصفهان و افشاری است که از هشت قطعه به نام‌های «راز و نیاز با آسمان»، «کجایی‌»، «ظهر گرم تابستان»، «سرودی برای باران»، «من به فریاد»، «چیدن ستاره»، «شکوه» و «تنها نخواهم ماند» تشکیل شده است.

 

کیهان کلهر تنها موسیقیدان ایرانی است که تاکنون چهار بار نامزد دریافت جایزه گرمی بوده است.
 

مو یان، نویسنده چینی به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۱۲ شناخته شد. آکادمی نوبل در سوئد که هر سال برندگان این جایزه معتبر را اعلام می‌کند، پنج‌شنبه ۱۱ اکتبر با ستودن «رئالیسم وهمی» در آثار مو یان و «تلفیق قصه‌های فولکلور، تاریخ و رویدادهای معاصر» در این آثار، از او به‌عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات سال۲۰۱۲  نام برد.

 

مو یان در آستانه اهدای نوبل ادبی به او در یک نشست رسانه‌ای در استکهلم از سانسور آثار ادبی تلویحاً دفاع کرد. او سانسور را با کنترل مسافران در فرودگاه‌ها مقایسه کرد و گفت هرچند مردم را به زحمت می‌اندازد اما ضروری‌ست. این‌گونه گفته‌ها موجی از مخالفت با مویان را برانگیخت. از هرتا مولر تا سلمان رشدی و از آی وای وای، هنرمند مخالف دولت چین که اکنون در حصر خانگی به سر می‌برد، تا لیائو ایوو، نویسنده چینی و برنده جایزه صلح کتابفروشان آلمان در سال ۲۰۱۲ از مو یان به عنوان توجیه‌کننده سانسور در چین انتقاد کردند و از کمیته نوبل خواستند از اهدای نوبل ادبی به او خودداری کند.

 

سلمان رشدی در صفحه فیبسبوکش از مو یان به عنوان نویسنده‌ای که به حکومت چین خوش‌خدمتی می‌کند یاد کرد.

 

در همان حال رسانه‌های دولتی چین از سخنرانی مو یان به مناسبت اهدای نوبل ادبی به او استقبال کردند. این رسانه‌ها از مویان به عنوان یک انسان نجیب و اهل مدارا یاد کردند و او را ستایش کردند.

 

دیو بروبک، ویتنی هوستون و راوی شانکار

 

 

دیو بروبک آهنگساز و نوازنده‌، چهارشنبه پنجم دسامبر یک روز پیش از نود و دومین سالگرد تولدش درگذشت. دستاورد بروبک این بود که موسیقی جاز را در اختیار عموم مردم قرار داد. بروبک شهرت و اعتبارش را با آلبوم تایم آوت در سال‌های دهه پنجاه میلادی در قرن گذشته به دست آورد. در‌‌ همان سال‌ها او در ایران هم کنسرت برگزار کرد.

 

ویتنی هوستون، خواننده آمریکایی هم شامگاه شنبه ۱۱ فوریه در چهل و هشت سالگی جهان ما را ترک کرد. این خواننده مشهور موسیقی پاپ به دلیل استفاده از مواد مخدر مشکلات زیادی پیدا کرده بود.

 

هوستون زندگی زناشویی پر سر و صدایی نیز با بابی براون داشت.

 

در سال ۲۰۱۲ راوی شانکار هم چشم بر جهان ما فروبست.

بیش از ۱۷۰ میلیون آلبوم موسیقی ویتنی هوستون در زندگی حرفه‌ای‌اش به فروش رفته است. بیشترین فروش آلبوم‌های این خواننده مربوط به دهه‌‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی است. این خواننده در سال ۱۹۹۴ نیز برنده جایزه گرمی شد.

 

در سال ۲۰۱۲ راوی شانکار هم چشم بر جهان ما فروبست.

 

سه‌شنبه، ۱۱دسامبر ۲۰۱۲ راوی شانکار، آهنگساز و سیتارنواز برجسته هندی در نود و دوسالگی در کالیفرنیا درگذشت. او موسیقی هندوستان را جهانی کرد، نشانه و نمادی از نهضت هیپی‌ها بود، یار گرمابه و گلستان جرج هریسون بود و پدر نورا جونز، ستاره پاپ.

 

مان موهان سینگ، نخست وزیر هند از شانکار به عنوان گنجینه ملی و سفیر جهانی میراث فرهنگی هند یاد کرد.

 

منبع: رادیو زمانه