پاسخ دادن به دیدگاه
ارتباط جدید میان فعالیتهای انسانی و تغییرات آب و هوایی
پنجشنبه, 1391-04-22 22:37
نسخه قابل چاپ
بیژن روحانی
بیژن روحانی - دانشمندان سرانجام توانستهاند ارتباط مستقیمی میان برخی بلاهای طبیعی در سالهای اخیر و فعالیتهای انسانی بیابند. گرچه همیشه از فعالیتهای صنعتی و دیگر فعالیتهایی که منجر به تولید گازهای گلخانهای میشود به عنوان یکی از اصلیترین عوامل تغییرات آب و هوایی نام برده شده، اما تاکنون یک تحقیق مستدل که بتواند بر تردیدها پایان دهد و بلاهایی مانند طوفان، خشکسالی و سیل را به طور مستقیم حاصل فعالیتهای انسانی بداند انجام نشده است.
اما انتشار نتایج یک تحقیق جدید نشان میدهد بین برخی از این وقایع از یک سو و فعالیتهای انسانی و تغییرات آب و هوایی از سوی دیگر، ارتباطی تنگاتنگ وجود دارد. این تحقیق به طور مشترک توسط سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده آمریکا و سازمان ملی هواشناسی بریتانیا انجام شده و برخی نتایج آن در اختیار مطبوعات قرار گرفته است.
این نتایج احتمالا به درک برخی از پدیدههای کم سابقهی آب و هوایی در برخی نقاط جهان کمک میکند. به عنوان مثال احتمال دارد با استفاده از نتایج آن بشود اثبات کرد که بهار و تابستان بسیار سرد و مرطوب امسال در بریتانیا که کاملا بیسابقه بوده است، به فعالیتهای انسانی مرتبط است و نه به بخت و اقبال بد ساکنان این جزیره.
ماه نوامبر سال گذشته نیز به طرز بیسابقهای در بریتانیا بسیار گرمتر از حد معمول بود، به طوری که پس از سال ۱۶۵۹ آن را گرمترین ماه نوامبر در تاریخ این کشور خواندند. این تحقیقات میگوید احتمال آنکه این گرم وسرد شدن بیسابقه به فعالیتهای انسانی و تغییرات آب و هوایی مرتبط باشد شصت برابر بیشتر از آن است که این وقایع حاصل تغییرات طبیعی در اقلیم کره زمین باشد.
گرچه با شنیدن اصطلاح تغییرات آب و هوایی بیشتر مردم یاد آب شدن یخهای قطبی میافتند، اما واقعیت آن است که پدیدههای ناگوار آب و هوایی و اقلیمی از قبیل سیل یا موج گرما بیشترین خسارات را به بار میآورند. مطابق برآوردهای شرکت بزرگ بیمهی مونیخ، تنها در سال ۲۰۱۱ خسارتهای ناشی از وقایع ناگوار آب وهوایی در جهان علاوه بر مرگ چندین هزار نفر، از نظر مالی بیش از یکصد میلیارد دلار بوده است.
همچنین مطابق این پژوهشها، احتمال آنکه موج گرمای بیسابقهای که سال گذشته مزارع تگزاس در آمریکا را درنوردید و محصولات آن را از بین برد به تغییرات آب و هوایی ناشی از فعالیتهای انسان مرتبط باشد، بیست برابر بیشتر از آن است که فقط حاصل یک پدیده طبیعی باشد.
یافتن ارتباط میان برخی وقایع و بلاهای طبیعی مانند موج گرما، سیل و خشکسالی با فعالیتهای انسانی، جزو اهداف دانشمندانی بوده که سالهاست در مورد تغییرات آب و هوایی تحقیق میکنند. با اینحال همیشه این نظر نیز مطرح بوده است که بسیاری از این بلاها مربوط به تغییر در الگوهای آب و هوایی زمین است و انسان در آن نقشی ندارد. دشواری کار دانشمندانی که معتقد هستند فعالیتهای مخرب انسان علاوه بر آلوده کردن محیط باعث تغییرات آب و هوایی نیز میشود، یافتن موارد و مثالهایی بوده که بتواند فرضیات آنها را اثبات کند.
محققان سازمان هواشناسی بریتانیا اعلام کرده اند آنها اکنون با اطمینان بسیار بالاتری از ارتباط داشتن این وقایع با تغییرات آب و هوایی کره زمین سخن میگویند و این به دقیقتر فهمیدن تاثیر انسان بر آب و هوا کمک میکند.
با اینحال این تحقیقات میگوید که نمیتوان تمام وقایع غیرعادی و بلاهای طبیعی را با تغییرات آب و هوایی مرتبط دانست. مثلا با این که میتوان از ارتباط تابستان سرد امسال در بریتانیا با فعالیتهای انسانی سخن گفت، اما زمستان و برف بیسابقهای که این کشور را در سال ۲۰۱۰ زمینگیر کرد حاصل تغییر در الگوهای چرخش آب و هوای اقیانوسی بوده است و ربطی به گازهای گلخانهای ندارد. بنابراین در این زمینه باید کاملا دقت علمی به خرج داد و از سوی دیگر بام، به زمین نیفتاد.
این تحقیق همچنین سیل بزرگی را که در سال گذشته خسارات فراوان جانی و مالی در تایلند برجای گذاشت مطالعه کرده است. در ابتدا گمان بر این بود که آن سیل نیز به تغییرات آب و هوایی و تاثیرات گازهای گلخانهای مرتبط است اما این تحقیق نشان داده که عامل اصلی آن مدیریت نادرست رودخانههای محلی بوده است.
با این که تحقیقات جدید توانسته ارتباط بعضی از وقایع را با تغییرات آب و هوایی و فعالیتهای انسانی مشخص کند، اما هنوز برای آنکه به طور قاطع بتوان گفت کدام پدیده صد درصد منشاء انسانی دارد راه درازی باقی مانده است.
اگر بتوان به طور دقیق مشخص کرد که گازهای گلخانهای چه میزان باعث پیش آمدن این اتفاقات و بلاهای ناگوار طبیعی هستند، آنگاه میتوان هزینه تاثیرات انسانی را نیز مشخص کرد. مشخص کردن این هزینه کمک میکند که فعالیتهایی که بیش از بقیه در این تغییرات ناخواسته سهم داشتهاند، بخشی از ضرر و زیان وارد شده را جبران کنند.
گرچه با شنیدن اصطلاح تغییرات آب و هوایی بیشتر مردم یاد آب شدن یخهای قطبی میافتند، اما واقعیت آن است که پدیدههای ناگوار آب و هوایی و اقلیمی از قبیل سیل یا موج گرما بیشترین خسارات را به بار میآورند. مطابق برآوردهای شرکت بزرگ بیمهی مونیخ، تنها در سال ۲۰۱۱ خسارتهای ناشی از وقایع ناگوار آب وهوایی در جهان علاوه بر مرگ چندین هزار نفر، از نظر مالی بیش از یکصد میلیارد دلار بوده است.