نسخه قابل چاپ

بیژن روحانی ـ با شروع اعتراض‌های مردمی در مصر، چشمان بسیاری از متخصصان نگران وضعیت میراث فرهنگی، محوطه‌های باستانی، موزه‌ها و کتابخانه‌ها در این کشور است. با این حال اکنون زاهی حواس، مدیرکل شورای عالی آثار باستانی مصر به تمام دنیا اعلام کرده است جای نگرانی وجود ندارد و تمام آثار باستانی مصر تحت کنترل هستند و خطری آنها را تهدید نمی‌کند.

نگرانی‌ها زمانی آغاز شد که روز ۲۹ ژانویه عده‌ای که هنوز هویت آنها مشخص نشده وارد موزه‌ی قاهره شدند و به تعدادی از اشیای این موزه‌ی مهم باستان‌شناسی آسیب رساندند.گزارش کوتاه تلویزیونی که توسط شبکه‌ی الجزیره مخابره شد، چندین ویترین شکسته و تعدادی از اشیای باستانی را نشان داد که روی زمین افتاده بودند.

اولین نتیجه‌ی ارسال این تصاویر به جهان، مقایسه‌ی وضعیت موزه‌ی قاهره با غارت بزرگ موزه‌ی بغداد پس از سقوط صدام حسین بود.خبر به سرعت در میان بسیاری از حافظان آثار تاریخی و باستان‌شناسان در دنیا پیچید. پس از آن نیز اخباری مبنی بر وجود غارت و تخریب در اهرام مصر منتشر شد. مصر، سرزمینی که زادگاه یکی از مهم‌ترین تمدن‌ها و فرهنگ‌های جهان باستان است، می‌تواند به سرعت طعمه‌ی سودجویان شود، اما بلافاصله پس از این واقعه، تظاهرکنندگان و معترضان مصری با تشکیل زنجیره‌ای انسانی به محافظت از ساختمان موزه پرداختند. نیروهای ارتش نیز در اطراف موزه مستقر شدند.

در این میان بسیاری از نهادها و سازمان‌های بین‌المللی در چند روز گذشته با انتشار بیانیه‌هایی نگرانی عمیق خود را نسبت به سرنوشت میراث فرهنگی و به‌خصوص موسسات فرهنگی در این کشور اعلام کردند.

ایرینا بوکوا، مدیر کل سازمان جهانی یونسکو، با انتشار پیامی ضمن ابراز همدردی با قربانیان و خانواده‌های کشته‌شدگان اعتراض‌های مردمی در مصر از تمام طرف‌های درگیر در ماجراهای اخیر خواست تا از میراث فرهنگی مصر که نماد و هویت این کشور هستند محافظت کنند.

او همچنین احترام به آزادی بیان را از ستون‌های اصلی دمکراسی برشمرد.مدیرکل سازمان یونسکو همچنین تشکیل زنجیره‌ی انسانی در اطراف موزه‌ی قاهره را ستود و آن را نشانه‌ی اهمیت میراث فرهنگی مصر برای مردم آن دانست.

با انتشار اخبار ضد و نقیض در مورد وضعیت میراث فرهنگی مصر، زاهی حواس، مدیر کل شورای عالی آثار باستانی در این کشور گزارشی در خصوص آسیب‌های وارد شده به اشیا و آثار باستانی مصر منتشر کرد.
به گفته‌ی آقای حواس، در موزه‌ی قاهره حدود ۷۰ شیئی باستانی آسیب دیده‌اند که در میان آنها دو مومیایی نیز وجود داشته، اما هیچ اثری به سرقت نرفته است.

او همچنین تایید کرد که گروهی از افراد مسلح به انبارهای محوطه‌ی باستانی قنطره در صحرای سینا دستبرد زده‌اند.به گفته‌ی زاهی حواس، شش جعبه از آثار باستانی از این انبارها به سرقت رفته، اما به گفته‌ی او تاکنون ۲۸۸ عدد از اشیای سرقت شده پیدا و بازگشت داده شده‌اند با این حال هنوز از ابعاد اصلی خسارت‌های وارده شده اطلاعی در دست نیست.

مدیرکل آثار باستانی مصر همچنین اعلام کرده است در حال حاضر هیچ خطری میراث فرهنگی این کشور را تهدید نمی‌کند زیرا مردم مصر به همراه ارتش مشغول حفاظت و حراست از آن هستند. همچنین محوطه‌ی باستانی اهرام مصر نیز به وسیله تانک ونیروهای ارتشی حفاظت می‌شود و گردشگران آن محل را ترک کرده‌اند. او از افرادی که به نگرانی در مورد این آثار دامن زده‌اند انتقاد کرده و گفته است شایعاتی مبنی بر آتش گرفتن موزه‌ی قاهره و آسیب دیدن آن در جریان تظاهرات و زد و خوردها به هیچوجه صحت ندارد.

به گفته‌ی او اکنون یک واحد آتش نشانی در خارج از ساختمان موزه مستقر شده است.موزه‌ی قاهره که محل نگهداری اشیای تمدن باستانی مصر است در نزدیکی میدان تحریر، محل اصلی تظاهرات، واقع شده است.

به گفته‌ی زاهی حواس، انتشار اخبار نادرست، چهره‌ای بد از مردم مصر به دنیا ارائه می‌دهد.او همچنین گزارش نشریه‌ی نشنال جئوگرافیک مبنی بر آسیب دیدن محوطه‌ی باستانی ممفیس را تکذیب کرده است.

از سوی دیگر نایجل هترینگتون، باستان‌شناس انگلیسی که مدت‌ها در مصر کار کرده، نوشته است که در روزهای گذشته تعداد زیادی پیام از داخل این کشور دریافت کرده که حمله‌کنندگان به موزه‌ی قاهره را از افراد وابسته به پلیس و نیروهای امنیتی معرفی می‌کند. زیرا به گفته‌ی این اشخاص، دولت قصد داشته است به این وسیله مردم معترض و تظاهرکنندگان را بدنام کند.

طبق آخرین گزارش منتشر شده توسط مقامات آثار باستانی در مصر، اکنون تمام محوطه‌ها، موزه‌ها و کتابخانه‌های این کشور تحت حفاظت است و مرمت اشیای آسیب‌دیده در موزه‌ی قاهره نیز به زودی آغاز می‌شود.