معاش ناامن شهروندان

شنبه, 1391-05-07 14:52

حمید مافی

حمید مافی − افزایش قیمت کالاهای اساسی در ایران همچنان ادامه دارد. بر اساس گزارش بانک مرکزی، قیمت کالاهای اساسی در مقایسه با یک سال گذشته ۱۸ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.

همزمان با افزایش قیمت کالاهای اساسی برخلاف ادعای دولت، نرخ بیکاری هم افزایش یافته است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مجلس اعلام کرده که نرخ بیکاری نسبت به سال ۱۳۸۹ خورشیدی، ۲/۱ درصد کاهش یافته است، اما نمایندگان مجلس معتقدند که آمارهای دولت صحت ندارد.

رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس گفته است که "دولت معتقد است در دو سال گذشته چهارمیلیون شغل ایجاد کرده، اما بیکاری در کشور بیداد می‌کند". مهدی سنایی یکی دیگر از نمایندگان مجلس هم گفته است که "نرخ رشد اقتصادی کشور با نرخ اشتغال دولتی همخوانی ندارد".

رئیس مرکز آمار، نرخ رشد اقتصادی کشور در سال گذشته را بیش از شش درصد اعلام کرد، اما مرکز پژوهش‌های مجلس این نرخ رشد را غیر واقعی خوانده است. صندوق بین‌المللی پول هم نرخ رشد اقتصادی ایران در سال گذشته را دو درصد اعلام کرده است.

علیرضا محجوب، دبیر کل خانه کارگر ایران، سال گذشته گفت: "دولت نتوانسته است به اندازه مشاغل از دست رفته، فرصت شغلی ایجاد کند. به گفته او، تعداد کارگران معرفی شده به سازمان تامین اجتماعی برای دریافت بیمه بیکاری با تعداد افراد معرفی شده به تامین اجتماعی برابری می‌کند."

فقر غذایی ایرانیان

همزمانی افزایش نرخ تورم و قیمت کالاهای اساسی سبب شده است تا کار‌شناسان حوزه بهداشت و سلامت نسبت به کوچک‌تر شدن سفره ایرانیان و فقر غذایی شهروندان هشدار بدهند.

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان، "از فقر کلسیم و آهن شهروندان خبر داده است". او در یک برنامه رادیویی اعلام کرده است که "۷۰ درصد شهروندان فقر آهن و ۷۵ درصد نیز فقر کلسیم دارند". به گفته وی، "فقر کلسیم و آهن بیانگر فقر غذایی شهروندان است و نشان می‌دهد که آن‌ها نمی‌توانند مواد پروتئینی مورد نیازشان را تامین کنند".

مرضیه وحید دستجردی، وزیر بهداشت و درمان ایران، سال گذشته با اشاره به اینکه "هدفمندی یارانه‌ها وضعیت غذایی خانوار‌ها را نامناسب کرده است"، از شهروندان خواسته بود که "درآمد و هزینه‌هایشان را به گونه‌ای تنظیم کنند که بتوانند نیازهای ضروری‌شان را تامین کنند".

همچنین به گفته شاهرخ رامین، نماینده پیشین مجلس، "پنجاه درصد شهروندان ایرانی کمتر از نیاز روزانه‌شان کالری دریافت می‌کنند". در همین زمینه، ربابه شیخ‌الاسلام، مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان، "از فقر کلسیم و آهن شهروندان خبر داده است".

او در یک برنامه رادیویی اعلام کرده است که "۷۰ درصد شهروندان فقر آهن و ۷۵ درصد نیز فقر کلسیم دارند". به گفته او، "فقر کلسیم و آهن بیانگر فقر غذایی شهروندان است و نشان می‌دهد که آن‌ها نمی‌توانند مواد پروتئینی مورد نیازشان را تامین کنند".

خانم شیخ الاسلام گفته است که افزایش قیمت مواد پروتئینی سبب شده است که بسیاری از خانوارهای ایران از سیری سلولی به سیری شکمی روی بیاورند. به گفته او ۲۳ درصد از خانوارهای ایرانی زیر خط بقاء قرار دارند.

کاهش مصرف پروتئین

بر اساس یک بررسی آماری که مرکز آمار ایران انجام داده است، سفره خانوارهای ایرانی در دهه ۸۰، بیش از ۱۳ درصد کوچک‌تر شده است.

این بررسی نشان می‌دهد که با افزایش مواد غذایی نشاسته‌ای در سبد مصرفی خانواده‌های ایرانی، سهم مواد پروتئینی کاهش یافته است. اگرچه بر اساس این بررسی، میانگین مصرف گوشت سفید و قرمز در خانوارهای ایرانی به میانگین جهانی مصرف نزدیک است، اما خبرگزاری مهر، در گزارشی از کاهش هفت کیلویی سرانه مصرف گوشت در ایران خبر داده است.

هرچه مصرف مواد پروتئینی در ایران کاهش یافته، میانگین مصرف نان در ایران تا پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها افزایش یافته است. شهروندان ایرانی ۵۳ درصد پروتین مورد نیازشان را از نان تامین می‌کنند. میانگین مصرف سالانه نان در ایران، پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها ۱۶۵ کیلوگرم گزارش شده که دوبرابر میانگین مصرف جهانی است.

بر اساس این گزارش، سرانه مصرف گوشت در ایران در سال ۱۳۸۰، ۴۷ کیلوگرم بوده است و در سال ۱۳۸۷ به ۴۰ کیلوگرم رسیده است. این در حالی است که بر اساس آخرین گزارش منابع دولتی سرانه مصرف گوشت قرمز، به ۵/۱۲ کیلو کاهش یافته است.

بر اساس اعلام دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان، سرانه مصرف روزانه گوشت قرمز در ایران ۳۹ گرم است که ۹ گرم از میزان نیاز روزانه کمتر است. همچنین سرانه مصرف گوشت مرغ ایرانیان هم ۱۱ گرم از حداقل نیاز روزانه کمتر است. سرانه مصرف روزانه گوشت مرغ شهروندان ۳۹ گرم اعلام شده است.

شهروندان ایرانی در مصرف لبنیات هم با میانگین جهانی فاصله زیادی دارند. در حالی که سرانه مصرف جهانی لبنیات ۱۵۰ کیلوگرم است، مصرف سالانه شهروندان ایرانی به ۹۰ کیلوگرم رسیده است. علاوه بر این، مصرف سبزیجات و میوه در ایران هم کمتر از میانگین جهانی است. به گفته جلیل کوهپایه‌زاده مشاور وزیر بهداشت، تنها ۱۱ درصد مردم ایران روزانه پنج واحد میوه و سبزیجات مصرف می‌کنند. همچنین سرانه مصرف آبمیوه در ایران یک چهارم میانگین جهانی است. در حالی که سرانه مصرف آب میوه در جهان چهل لیتر در سال است، سرانه ایرانیان به یازده لیتر هم نمی‌رسد.

سرانه مصرف برنج شهروندان در ایران ۲۶ کیلوگرم کمتر از میانگین جهانی اعلام شده است. میانگین مصرف برنج در ایران ۳۹ کیلوگرم است در حالی که میانگین مصرف سالانه برنج در جهان ۶۵ کیلوگرم اعلام شده است.

هرچه مصرف مواد پروتئینی در ایران کاهش یافته، میانگین مصرف نان در ایران تا پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها افزایش یافته است. شهروندان ایرانی ۵۳ درصد پروتین مورد نیازشان را از نان تامین می‌کنند. میانگین مصرف سالانه نان در ایران، پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها ۱۶۵ کیلوگرم گزارش شده که دوبرابر میانگین مصرف جهانی است.

بر اساس اعلام منابع دولتی، سرانه مصرف نان در ایران در یک سال گذشته، ۱۰۴ کیلوگرم کاهش یافته است. همچنین میانگین مصرف ماکارانی و سیب زمینی در ایران هم بیشتر از میانگین جهانی گزارش شده است. میانگین مصرف ماکارانی در ایران شش کیلوگرم و سیب زمینی ۵۴ کیلوگرم است. این آمار‌ها به خوبی نشان می‌دهد که مواد غذایی نشاسته‌ای، جایگزین مواد غذایی پروتئینی در سبد مواد غذایی خانوار‌ها شده است.

افزایش واردات و تهدید سلامت شهروندان

حکومت ایران برای مقابله با افزایش قیمت‌ها دو راهکار همسو را در دستور کار قرار داده است. در گام نخست، مسئولان حکومتی از شهروندان می‌خواهند که ریاضت اقتصادی پیشه کنند و از مصرف برخی از کالا‌ها که افزایش قیمت یافته، خودداری کنند و همزمان برای مهار کوتاه مدت قیمت‌ها، واردات کالاهای اساسی را افزایش داده است.

دولت پس از آنکه اعلام کرد، تعرفه واردات گوشت و مرغ را کاهش خواهد داد، اعلام کرده است که مجوز واردات ۱۵۰ هزار تن گوشت مرغ را صادر کرده است. در همین زمینه، وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است که واردات گوشت هیچگونه محدودیت و سقفی نخواهد داشت.

دولت در حالی اقدام به آزادسازی واردات گوشت و مرغ کرده است که پیش از این وزیر جهاد کشاورزی به منظور آنچه حمایت از تولید داخلی عنوان کرده بود، خواستار واگذاری اختیار واردات گوشت، مرغ و سایر محصولات کشاورزی به این وزارتخانه شده بود.این وزارتخانه همچنین از واردات گوشت‌های آلوده و غیر بهداشتی به بازار انتقاد کرده بود.

همزمان با اعلام این موضوع از سوی وزارت جهاد کشاورزی، خبرگزاری مهر از توزیع گوشت‌های وارداتی در ایران خبر داده است. بر اساس این گزارش، گوشت‌های وارداتی به ایران محصول کشورهای برزیل، قرقیزستان و استرالیا با قیمت‌های متفاوت در بازار ایران عرضه می‌شود.

ایران سال گذشته بیش از ۱۳۰ هزار تن گوشت وارد کرده است که به گفته معاون بهداشتی سازمان دامپزشکی، صدهزار تن آن از برزیل بوده است. میزان واردات مرغ ایران در سال گذشته هم ۴۳ هزار تن اعلام شده است. همچنین ایران در سه ماه نخست امسال بیست هزار تن مرغ وارد کرده است. علاوه بر این عظیم حجت، بازرس اتحادیه سراسری مرغداران ایران، گفته است که دولت مجوز واردات ۵۰ هزار تن مرغ را صادر کرده است.

دولت در حالی اقدام به آزادسازی واردات گوشت و مرغ کرده است که پیش از این وزیر جهاد کشاورزی به منظور آنچه حمایت از تولید داخلی عنوان کرده بود، خواستار واگذاری اختیار واردات گوشت، مرغ و سایر محصولات کشاورزی به این وزارتخانه شده بود.

این وزارتخانه همچنین از واردات گوشت‌های آلوده و غیر بهداشتی به بازار انتقاد کرده بود. اردیبهشت‌ماه امسال، سازمان دامپزشکی ایران در واکنش به کشف گوشت آلوده و غیر بهداشتی در بازار مصرف، اعلام کرد که گوشت‌های وارداتی از پاکستان سالم هستند. این در حالی بود که مدیرکل بازرسی ویژه سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان از کشف ۳۰۰ تن گوشت آلوده در بازار خبر داده بود.

خردادماه امسال هم رئیس جامعه دامپزشکان ایران، از واردات دام‌های پیر و آلوده به بیماری به کشتارگاه‌ها خبر داد. ناصر نبی‌پور گفت: متاسفانه مسئولان امر برای تنظیم بازار و به دلیل تفاوت قیمتی اقدام به واردات گوشت گاومیش پیر از هندوستان می‌کنند.

چندی پیش، همزمان با توزیع مرغ دولتی در بازار هم رسانه‌های داخلی ایران از امکان آلوده بودن این مرغ‌ها خبر دادند که از سوی سازمان دامپزشکی کشور و سایر نهادهای دولتی تکذیب شد.

در چنین شرایطی؛ شهروندان ایرانی که توان خریدشان بیش از گذشته کاهش یافته است، حال نه تنها امنیت غذایی خود را در خطر می‌بینند بلکه با آزاد سازی واردات و تها‌تر کالا در برابر نفت، سلامت و ایمنی غذایی‌شان هم تهدید می‌شود.