نسخه قابل چاپ

بخش سوم و پایانی گفت‌وگوی من با حسین ترک‌خواه را می‌خوانید. حسین ترک‌خواه در دو بخش پیشین، از نحوه شکل‌گیری گروه «ایران شادمان» و فعالیت‌هایش گفت. در این برنامه از همکاری نزدیک این گروه و گروه هومان می‌گوید. گروه هومان، نخستین گروه همجنسگرایان ایرانی است که در بیرون از کشور پا گرفت و هم‌چنان نیز فعالیت می‌کند.

گروه «ایران شادمان» از اواسط سال ۲۰۰۰ با گروه «هومان» لس‌آنجلس همکاری‌اش را شروع کرد. چون ما از نظر جغرافیایی به گروه هومان نزدیک بودیم، ارتباط‌گرفتن آسان‌تر بود. مرحوم ساویز شفایی را شخصاً دیده بودیم و می‌شناختیم. ایشان به مونترال آمده بود و من با مادر ساویز هم از نزدیک دیدار داشتم و باهم دوست بودیم. وقتی ساویز فوت کرد ما سعی کردیم که مراسم یادبودی برای او برگزار کنیم. یک سری از دوستان عزیز بسیار فعال در جنوب کالیفرنیا زحمت کشیدند و سالن گرفتند و سمینار ترتیب دادند و چندین سخنران را دعوت کردند. این سخنرانی‌ها مربوط به جنبه‌های مختلف زندگی ساویز یا موضوع همجنسگرایی می‌شد.

عجیب هم این‌جاست که در سالن مراسم لب‌به‌لب جمعیت حضور داشت؛ از ایرانیِ مسلمان و اقلیت‌های مذهبی گرفته تا اقلیت‌های قومی مثل ارمنی‌ها و یونانی‌ها که با بچه‌های ایرانی جنوب کالیفرنیا در ارتباط بودند. چون این مراسم در نوع خودش اولین مراسم در جنوب کالیفرنیا بود، بسیاری از حضاران کنجکاو بودند که موضوع این کنفرانس چیست.

یک خانم روان‌شناسی هم به‌عنوان سخنران حضور داشت که الان اسم‌شان را نمی‌توانم به یاد بیاورم. ایشان از دیدگاه روان‌شناسی به مسئله همجنسگرایی نگاه و سخنرانی کرد. مادر ساویز شفایی نیز سخنرانی کرد. و من هم به‌عنوان فعال گروه ایران شادمان صحبت کردم.

قسمت گفت و شنید این سخنرانی‌ها بسیار بسیار جالب بود؛ انواع و اقسام سئوال‌ها و گزارش‌ها در آن جلسه مطرح شد. حتی برخی از گروه‌های سیاسی هم آمده بودند برای شماتت. به هر شکل، این هم بخشی از مراسم بود.

اما من تا آخرین لحظه‌، نمی‌دانستم قرار است درباره چه موضوعی سخنرانی کنم. یعنی متن خاصی را آماده نکرده بود، اما انواع و اقسام تحقیق‌ها را در زمینه همجنسگرایی انجام داده بودم. به خودم می‌گفتم که مسئله اصلی جامعه ایرانی با همجنسگرایی چیست. جوابی که به آن رسیدم این بود که یک قسمت‌اش عرفی است و یک قسمت‌اش مذهبی است و یک قسمت‌اش هم مربوط به گفتمان جامعه است. سعی کردم که این سه مورد را با هم تلفیق کنم.

لپ مطلب من این بود که بسیاری از این گفتارها و رفتارهای همجنسگراستیزانه‌ای که امروزه ما به کار می‌بریم چیزی نیست جز یک‌سری کلیشه‌هایی که سینه به سینه نقل شده و به ما رسیده است. و ما بدون این‌که فکر و اندیشه کنیم، این‌ها را تکرار می‌کنیم. گفتم که بخش اعظم این رفتارها و گفتارها پیشینه دینی دارد و بیشتر کسانی که این گفتمان را تولید کردند آقایانی بودند که منبر و بلندگو داشتند و همجنسگرایی را تحریف کردند. آن‌ها بالای منبر می‌گویند همجنسگرایان آدم بدی هستند، اما اگر از تک‌تک حضار بپرسید می‌گویند «نه، همجنسگرایان هم مانند هرکسی زندگی روزمره دارند». من درباره این‌که گفتمان‌ها چه‌طور ساخته و پرداخته می‌شود صحبت کردم. و این‌که جامعه ایرانی پر از تنوع است و ما برای این‌که جامعه عزیز ایران را حفظ کنیم ناچاریم که همه‌ی گروه‌ها و تنوع‌ها را ببینیم و به یکدیگر احترام متقابل بگذاریم؛ از اقلیت‌های قومی و مذهبی گرفته تا جنسی و جنسیتی.

اولین نشست همگانی همجنسگرایان ایرانی سراسر جهان

فعالیت‌ها ما و دوستان دیگرمان در سوئد و کانادا و آمریکا و بریتانیا آن‌قدر گسترش پیدا کرد که ما سال ۲۰۰۳ به این فکر افتادیم که دور هم جمع شویم و یکدیگر را ملاقات کنیم؛ گفت و شنیدی حاصل شود و اگر کسی مقاله‌ای دارد ارائه دهد. فکر کردیم در این زمینه مشورت کنیم که اصلاً ما فعالان همجنسگرایان چه کسی هستیم و چه می‌خواهیم. نقطه مشترکی که پیدا کردیم همان مبارزه با هوموفوبیا یا همجنسگراستیزی بود.

برای من خیلی دیدنی بود که این بچه‌ها از اقصا نقاط دنیا آمده‌اند به این کنفرانس. خب من نام برخی‌شان را می‌دانستم و با برخی‌شان تلفنی یا ایمیلی حرف زده بودم. کنفرانس که شروع شد همه کارهای‌اش را ما خودمان انجام دادیم؛ مدیریت و موارد دستور کار و غیره.

به نظر وجود چند نفر در آن‌جا بسیار بسیار ارزنده بود. یکی‌شان سیما بود که از شمال کالیفرنیا آمده بود. ایشان- به معنی واقعی کلمه- مطلع تئوری‌های دگرباش بود.

اما در طول کنفرانس، بنیاد کشمکش‌ها گذاشته شد تا این‌که در ساعات پایانی کنفرانس، این کشمکش‌ها به اوج خودش رسید. تا جایی که این کنفرانس به حالتی به اتمام رسید که گویی از اول هیچ اتحادی نبوده و این گونه‌گونی جامعه دگرباشانی که در این کنفرانس گرد هم آمده بودند، بدون هیچ اتحادی و خیلی متفرقانه به اتمام رسید. گویی این نهضت آزادبخشی همجنسگرایی به انتها رسیده است. اما من به یکی از بچه‌ها گفتم که مطمئن باش که این علمی که برداشته شده و حالا روی زمین افتاده، بعدها کسانی خواهند آمد و برش خواهند داشت.

نسل بعدی همجنسگرایی، نه‌تنها در فعالیت‌های اجتماعی که در مسائل تئوریک و دانشگاهی، ایجاد ادبیات و شرکت در سخنرانی‌های مختلف و حضور در رسانه‌های ایرانی و وب‌سایت‌هایی که تشکیل شده است حضور دارند.