نسخه قابل چاپ

برینا دراکسلر - سیاست تک‌ فرزندی کشور چین، با گذشت حدود چهار دهه از تصویب‌ آن، امروزه موفق شده تا نرخ رشد جمعیت شلوغ‌ترین کشور دنیا را به‌خوبی کنترل کند؛ اما از طرفی هم راه به برهم‌خوردگی  تعادل سنی و جنسی جمعیت چین برده است.

سیاست تک‌فرزندی دولت چین، اگرچه آثار بی‌ثباتی اجتماعی و اقتصادی را از جمعیت سرسام‌آور این کشور زدوده، ولی در سطوح فردی، به ظهور مشکلاتی انجامیده که انتظارش نمی‌رفت. یک نسل کامل از چینی‌ها یکی‌یک‌دانه‌اند و لوس. تحول اجتماعی ناشی از این امر، اصطلاحاً «اثر فرمانروای کوچک» (Little Emperor Effect) نامیده می‌شود و پژوهش‌گران نیز هم‌اینک آثار منفی این پدیده را طی گزارشی که همین هفته در نشریه علمی Science انتشار یافته، بررسی کرده‌اند.

این پژوهش‌گران، ۴۲۱ نفر از اهالی شهر بیجینگ را که از سال ۱۹۷۹ میلادی پیوسته مشمول این قانون بوده، انتخاب کردند. سپس آن‌ها به دو دسته تقسیم شدند: یکی کسانی که چند سالی مانده به تصویب این قانون متولد شده بودند، و یکی هم افرادی که سن‌شان چندسالی کمتر از تصویب قانون تک‌فرزندی بود. بنابراین، افرادْ همه تقریباً سن و سال مشابهی داشتند، اما در زمینه‌های اجتماعی  کاملاً متفاوتی بار آمده بودند.

شرکت‌کنندگان، همه در چهار بازی مختلف گروهی حاضر شدند که به پژوهش‌گران امکان می‌داد رفتارهایی از قبیل نوع‌دوستی را به نحوی مجزا بررسی کنند. نتایج، حکایت از اختلاف بارزی بین رفتارهای دو گروه می‌کرد.

یک بازی، مشخصاً به تحلیل اعتماد فی‌مابین اختصاص داشت. به نفر اول مقداری پول داده می‌شد و او می‌توانست آن را یا نگه دارد و یا اینکه بخشی از آن را به هم‌بازی‌اش قرض بدهد. اگر قرض می‌داد، دو برابر  آنچه داده بود را دوباره می‌گرفت و نفر دوم هم می‌توانست قدری از پول دریافتی را به اولی برگردانَد. شرکت‌کنندگان نسل دوم، چه در جایگاه نفر اول و چه دومی حاضر می‌شدند، پول کمتری قرض می‌دادند و لذا در مجموع اعتماد کمتری به دیگران داشتند و به همین‌نحو، کمتر هم می‌شد به آن‌ها اعتماد کرد. در بقیه بازی‌ها هم جرأت ریسک و رقابت به خود نداده، و غالباً رفتاری بدبینانه و گاه حتی عصبی از خودشان بروز می‌دادند.

به‌گفته پژوهش‌گران، تربیت والدین نقش عمده‌ای در صورت‌بندی این رفتارهای اجتماعی دارد، اما در نبود فرزندان بیشتر، آن‌ها گزینه‌های کمتری هم برای آموزش مهارت‌های اجتماعی نظیر تعاون دارند. آن‌ها هشدار داده‌اند اگر شخصیت یک نسل  کامل از چینی‌ها به سمت خودپسندی و انزوا متمایل شود، این موضوع تبعات قابل توجهی برای جامعه چین خواهد داشت.

با این حساب، آثار سیاست تک‌فرزندی، به همان اندازه که کمیت بچه‌ها را تغییر داده‌، بر کیفیت‌شان هم مؤثر بوده است.

منبع: Discover

در همین زمینه:

برای هفت میلیارد انسان

توضیح تصویر:

عکس از Hung Chung Chih / Shutterstock