نسخه قابل چاپ

ساینس دیلی - به‌گفته پژوهشگران انگلیسی، صدای ناخوشایند قطعه‌گچی که روی تخته، یا چاقویی که روی یک بطری شیشه‌ای می‌کشیم، فعالیت اجزای هیجانی و شنیداری مغزمان را به‌شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.

طبق پژوهشی که روز گذشته، با پشتیبانی بنیاد Wellcome Trust، در نشریه علمی Journal of Neuroscience منتشر شد، دانشمندان دانشگاه نیوکاسل متوجه شده‌اند که برهم‌کنش متقابل بخش تحلیل اصوات، قشر شنیداری، و همچنین غده آمیگدالای مغز انسان، مسبب واکنش‌های منفی‌مان در قبال شنیدن صداهای چندش‌آور است.

تصویربرداری از مغز ما نشان داده که وقتی صدای چندش‌آوری را می‌شنویم، غده آمیگدالا با تقویت واکنش‌های قشر شنیداری، هیجانات منفی‌مان را دوچندان می‌کند. به‌گفته دکتر ساخبیندر کومار (Sukhbinder Kumar)، که نویسنده گزارش این پژوهش از دانشگاه نیوکاسل است، "ظاهراً عاملی کاملاً بدوی [ما را] به چنین کاری وامی‌دارد. شاید [این واکنش‌ها] علامتی از غده آمیگدالا به قشر شنیداری مغز باشند".

پژوهشگران مرکز تصویربرداری عصبی Wellcome Trust، وابسته دانشگاه کالیفرنیا، به اتفاق متخصصین دانشگاه نیوکاسل، از روش «تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی» (fMRI)، برای بررسی واکنش‌های مغز سیزده فرد داوطلب به صداهای مختلف استفاده کردند. از این افراد خواسته شد تا انواع صداها را زیر اسکنر مغزی بشنوند و از چندش‌آورترین‌شان – که همان صدای کشیدن چاقو روی بطری شیشه‌ای شد – تا خوشایندترین‌شان – یعنی صدای قل‌قل آب جوش– رده‌بندی کنند. در این بین، پژوهشگران می‌توانستند عکس‌العمل مغز این افراد را به انواع صداها بررسی کنند.

آن‌ها متوجه شدند که فعالیت آمیگدالا و قشر شنیداری، مثل تابعی از سطح «ناخوشایندی» این صداها دچار تغییر می‌‌شود. یعنی بخش هیجانی مغزمان – که همان غده آمیگدالا باشد – عملاً دخالت می‌ورزد و فعالیت بخش شنیداری را چنان تحت اختیار خودش می‌گیرد که عکس‌العمل‌ نهایی‌مان در قبال شنیدن صداهای چندش‌آوری همچون خراشیدن شیشه با نوک چاقو، در مقایسه با صداهای آرام‌بخشی نظیر قل‌قل آّب، شدیدتر خواهد بود.

سنگ فرز برقی و صدای اعصاب خردکن آن 

بررسی ویژگی‌های آواشناختی این اصواتْ حکایت از این داشت که صداهای چندش‌آور، در محدوده فرکانس‌های ۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰ هزتز واقع شده‌اند. به‌گفته دکتر کومار، "این محدوده فرکانس، همان بخشی‌ست که گوش‌مان نسبت به شنیدن‌شان حساس‌‌تر از باقی اصوات‌ است. اگرچه علت حساسیت گوش‌هایمان به این بازه همچنان محل بحث و جدل است؛ اما با این‌همه، صداهایی مثل جیغ را، که ما غالباً ناخوشایند تلقی می‌کنیم، شامل نمی‌شود".

درک بهتر عکس‌العمل مغز در قبال این‌گونه «نویز»ها، به لحاظ علمی می‌تواند اطلاعات‌مان از برخی حالات نابهنجار روانی، نظیر هایپرآکوسیس، میزوفونیا و اوتیسم، که مبتلایان‌شان، حساسیت دوچندانی را به صدا نشان می‌دهند، افزایش دهد. پروفسور تیم گریفیتس (Tim Griffiths) از دانشگاه نیوکاسل، که سرپرستی این بررسی را به عهده داشته، می‌گوید: "این تحقیق، زوایای تازه‌ای از برهم‌کنش آمیگدالا و قشر شنیداری را نمایان کرد. شاید این را بتوان پیش‌درآمد درمان برخی اختلالات روانی، از قبیل وزوز گوش و میگرن به حساب آورد، که در خلال‌شان فرد بیمار حساسیت دوچندانی را به تشخیص خصوصیات ناخوشایند صداها نشان می‌دهد".

داوطلبین این بررسی، از بین ۷۴ صدای پیشنهادی، چندش‌آورترین‌های‌شان را چنین فهرست کردند:

۱ - خراشیدن شیشه بطری با چاقو

۲ - کشیدن چنگال روی شیشه

۳ - کشیدن گچ روی تخته‌سیاه

۴ - کشیدن خط‌کش روی بطری شیشه‌ای

۵ - کشیدن ناخن روی تخته‌سیاه

۶ - جیغ زنان

۷ - صدای سنگ فرز برقی (نوعی اره مسطح برای برش و پولیش کردن فلزات و سنگ)

۸ - صدای جیغ‌مانند ترمز دوچرخه

۹ - گریه بچه

۱۰ - مته برقی

و خوشایندترین‌های‌شان:

۱ - تشویق کردن

۲ - خنده نوزاد

۳ - صدای رعد و برق

۴ - جریان آب

منبع: Science Daily

در همین زمینه:

مغز پرندگان و ما