خشکسالی جهانی در راه است

جمعه, 1391-06-10 09:47

بیژن روحانی

بیژن روحانی - تعداد زیادی از کشورهای جهان در معرض بحران خشکسالی هستند و محصولات کشاورزی آن‌ها با خطر نابودی تهدید می‌شود. کشاورزان فراوانی ازآفریقا گرفته تا آمریکا و هند اکنون گرفتار کمبود باران و خشکسالی شده‌اند و این بحران می‌تواند به زودی بر کشورهای دیگر نیز تاثیر منفی بگذارد.

سازمان ملل از کشورهای جهان خواسته است تا با به کار بردن سیاست‌های ویژه‌ و اضطراری برای مقابله با خشکسالی آمادگی داشته باشند. به گفته‌ این سازمان، بحران اخیر یکی از سخت‌ترین خشکسالی‌ها در چند دهه گذشته است.

هشدارها در «هفته جهانی آب»

سازمان جهانی هواشناسی (WMO) در هفته گذشته اعلام کرد، وقوع خشکسالی کم ‌سابقه در آمریکا و تاثیرات آن روی بازارهای مواد غذایی در جهان، ضرورت به کارگیری سیاستی بین‌المللی را برای ذخیره کردن آب نشان می‌دهد. سازمان جهانی هواشناسی یکی از سازمان‌های تخصصی مربوط به سازمان ملل متحد است که در خصوص آب و هوای کره زمین و همچنین تاثیرات آن روی نقاط مختلف جهان، کار می‌کند. به جز سازمان جهانی هواشناسی، دبیرخانه کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی نیز در خصوص بحران خشکسالی در جهان هشدار داده است.

این هشدارها در مورد بروز خشکسالی جهانی در «هفته‌ی جهانی آب» اعلام شده است. هفته جهانی آب از ۲۶ تا ۳۱ آگوست در شهر استکهلم سوئد برگزار می‌شود و در آن علاوه بر حضور موسسات وابسته به سازمان ملل، مقامات و کارشناسانی از کشورهای مختلف جهان نیز حضور دارند.

خشکسالی و بحران مواد غذایی

در سال جاری کشاورزان آمریکایی یکی از بدترین خشکسالی‌های موجود در تاریخ این کشور را تجربه کردند. بر اثر این خشکسالی بخش اعظم محصول ذرت از میان رفت. آمریکا از بزرگترین تولید کنندگان غلات در جهان است و نابودی محصولات کشاورزی آن تاثیری بسیار منفی بر بازارهای جهانی مواد غذایی دارد. کارشناسان محیط زیست و کشاورزی، بحران اخیر خشکسالی در آمریکا را با تغییرات آب و هوایی مرتبط می‌دانند.

به گفته‌ سازمان جهانی هواشناسی، تغییرات آب و هوایی باعث شده است تا تعداد خشکسالی‌ها، شدت آن‌ها و مدت‌شان افزایش یابد و همچنین در فاصله‌‌های زمانی کوتاه‌تری تکرار شوند. وقوع مکرر این خشکسالی‌ها بر بخش‌های مختلفی از جمله بر تولید مواد غذایی، آب، بهداشت و انرژی تاثیر منفی دارد.

سازمان جهانی هواشناسی با اشاره به خشکسالی در آمریکا و ضمن ابراز نگرانی در مورد وقوع خشکسالی در نقاط دیگر جهان، نسبت به روند مصرف بی‌رویه‌ آب نیز هشدار داده است. این موسسه وابسته به سازمان ملل متحد از کشورهای شرکت کننده در هفته جهانی آب خواسته است که تدوین سیاست‌هایی مناسب را برای کاهش مصرف آب به طور جدی در دستور کار خود بگذارند.

به گفته‌ سازمان جهانی هواشناسی، تغییرات آب و هوایی باعث شده است تا تعداد خشکسالی‌ها، شدت آن‌ها و مدت‌شان افزایش یابد و همچنین در فاصله‌‌های زمانی کوتاه‌تری تکرار شوند. وقوع مکرر این خشکسالی‌ها بر بخش‌های مختلفی از جمله بر تولید مواد غذایی، آب، بهداشت و انرژی تاثیر منفی دارد.

به گفته‌ مایکل جروارد، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی، زمان آن رسیده است که کشورها به جای اتخاذ سیاست‌های موقتی برای مقابله با خشکسالی، یک نظام دائم و ملی برای این بحران تدوین کنند. این سازمان تاکید می‌کند در میان کشورهای جهان، تنها استرالیا دارای یک سیاست ملی برای مقابله با خشکسالی است. این سیاست علاوه بر آن که قدرت مدیریت بحران را افزایش می‌دهد، به تغییر دولت‌ها یا سیاستمداران نیز وابسته نیست. سازمان جهانی هواشناسی خواسته است کمک‌ها برای فقیرترین کشورهای جهان به منظور مقابله با بحران خشکسالی اخیر ادامه یابد.

کشاورزی نادرست عامل هدر دادن آب

خشکسالی سال ۲۰۱۰ که باعث بروز قحطی در شاخ آفریقا شد، جان هزاران نفر را گرفت و صدها هزار نفر دیگر را به کوچ اجباری واداشت. اکنون خشکسالی فعلی در آمریکا و همچنین منطقه «ساحل» در آفریقا نشان داده است که کشورهای در حال توسعه و کشورهای ثروتمند به یک اندازه در برابر خطر خشکسالی و عوارض ناشی از آن قرار دارند.

اسازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، فائو، نیز ادامه خشکسالی موجود را نگران کننده توصیف کرده است. مطابق گزارشی که روز بیست و هفتم آگوست توسط این سازمان منتشر شد، بحران فعلی قیمت مواد غذایی در جهان را به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش داده، به طوری که حتا رکورد تاریخی افزایش قیمت‌ها در سال ۲۰۰۷ نیز اکنون شکسته شده است.

این گزارش تاکید می‌کند وقوع خشکسالی در بسیاری از نقاط جهان تولید گندم را به شدت کاهش داده است. از این رو لازم است سیاست‌های جدیدی برای مصرف و ذخیره کردن آب در سطح بین‌المللی اندیشیده شود. مقامات و کارشناسان سازمان فائو نیز که در نشست‌های هفته جهانی آب شرکت داشته بر این نکته تاکید کرده‌‌اند که کمبود آب و همچنین آلودگی‌های زیست محیطی به طور جدی تولید مواد غذایی در جهان را به مخاطره انداخته‌ است.

به گفته‌ی فائو، روش‌های مرسوم و نادرست کشاورزی یکی از دلایل اصلی مصرف بی‌رویه و کمبود آب است. این روش‌ها در حال حاضر بیش از هفتاد درصد از منابع آب شیرین را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین بخش کشاورزی یکی از بخش‌های کلیدی برای دست یافتن به الگوی پایدار مصرف آب است. الگویی که در آن ضمن پاسخ دادن به تقاضای روز افزون برای مواد غذایی، منابع آبی نیز به درستی حفاظت شود.

به گفته‌ی خوزه گراتسیانو دا سیلوا، مدیرکل فائو، در نشست هفته جهانی آب در استکهلم، این سازمان چارچوبی جدید را برای مدیریت آب در بخش کشاورزی تدوین کرده است. این راهکارها بر چند اصل مهم تاکید می‌کند: نوسازی روش‌ها و وسایل آبیاری، ذخیره کردن آب باران، بازیافت و استفاده دوباره از آب و همچنین کنترل آلودگی آب.

خشکسالی سال ۲۰۱۰ که باعث بروز قحطی در شاخ آفریقا شد، جان هزاران نفر را گرفت و صدها هزار نفر دیگر را به کوچ اجباری واداشت. اکنون خشکسالی فعلی در آمریکا و همچنین منطقه «ساحل» در آفریقا نشان داده است که کشورهای در حال توسعه و کشورهای ثروتمند به یک اندازه در برابر خطر خشکسالی و عوارض ناشی از آن قرار دارند. از این رو سازمان‌های جهانی معتقدند اگر چاره‌ای بین‌المللی برای مهار این بحران و درست مصرف کردن آب اندیشیده نشود، جان انسان‌ها و همچنین اقتصاد و توسعه جوامع در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.

در همین زمینه:

موج گرما امنیت مواد غذایی در جهان را به خطر انداخته است