اجرای سیاستهای تحریمی علیه ایران با اما و اگرهائی روبرو شده است که در مواقعی کل سیاستهارا بچالش روبرو نموده است بد نیست که رابطه سیاست تحریم را از دیدگاه دیگر و در رابطه باکشورهای مختلف بررسی کنیم
ایران دررابطه تحریم با 15 کشور همسایه یعنی پاکستان افغانستان ترکمنستان قزاقستان روسیه اذربایجان ارمنستان ترکیه عراق کویت بحرین عربستان امارات قطر عمان دارای نقاط قوه وضعفیست که بان میپردازیم
اول پاکستان
ایران سعی کرده است ساستهای اقتصادی مثبتی با پاکستان داشته باشد که اهم ان اوانتاژهای اقتصادی است
قرارداد صادرات 25 ملیون متر مکعب گاز روزانه باین کشور با 35 درصد تخفیف که مورد اعتراض متخصصین داخلی است ولی کلیه گروههای متخاصم حکومت نسبت باجرای ان موافقت دارند این قرار داد برای ایران بانرخهای کنونی شامل سالانه یک ملیارد دلار هدیه بپاکستان است
در همین رابطه ایران وارد کننده مواد غذائی مثل برنج سیب زمینی و پیاز و مصنوعات پارچه ای است ودر رابطه با عبور مواد مخدر و کنترل اسلامیستها رابطه تگاتنگی با دستگاههای نظامی و امنیتی پاکستان دارد شاید در ایجاد تنشهای امنیتی پاکستان با ناتو و امریکا نقشی هم بتوان بایران داد
پاکستان همچنان وارد کننده عمده نفت با تخفیف مخصوص از ایران است ونباید از نظر دور داشت که یکی از گلو گاههای کالای قاچاق بایران بندر کراچی ومرزهای سیستان و بلوچستان میباشد
درجریان تحریم تحت فشار امزیکا پاکستان بیشتر طرف ایران بوده است
دوم افغانستان
مرزهای شمالی افغانستان مرکز صدور مواد مخدر بایران است و بیشتر پناهجویان افغانی ار مرزهای شمالی سرخس وارد خراسان شده اند و بهمین جهت ایران توجه خاص باستانهای شمالی همجوار با ایران از قبیل هرات دارد و سرمایه گزاریهای ایران در راه سازی ووامهای بانکی بمردم این خطه سبب شده است که که شهر هرات رشد خارق العاده داشته باشد بطوریکه جمعیت ان از 200 هزار نفر طی دهسال اخیر به دو ملیون نفر افزایش یافته است همکاری اطلاعاتی و امنیتی با این والی نشین سبب شده است که طالبان و دیگر سلفی های افغانستان کمتر در این خطه نفوذ داشته باشتد
ایران با حکومت کرزای رابطه مالی دارد وکمکهای نقدی اشکاری به رئیس جمهوری نموده است که از دید امریکا و سایر کشورها نیز مخفی نمانده است
2ملیون افغانی پناهنده رسمی در ایران زندگی میکنند که با دستمزدهای کم ساختمان سازی ایران را رونق بخشیده اند
کمیسر ای پناهندگان سازمان ملل از ایران در این مورد قدر دان است
900 هزار افغانی غیر محاز در ایران هستند که دولت انها را شناسائی کرده و ازانها خواسته است طی سه ماه از مرزهای ایران به افغانستان باز گردند در این مورد نیز کمیسرای پناهندگان به هریک از این خوش نشینان 150 دلار میدهد و وسائل بازگشت راهم ایران در اختیار میگذارد
مساله پناهندگان افغانی اهرم فشاری بدست ایران داده است که هرگاه لازم باشد از ان استفاده میکند و در اکثر مواقع زمانیست که بخواهند اغلامیه و یا تطاهراتی علیه ایران راه بیندازند که ایران هم تقاضای خروج پناهندگان را مینماید
طبق امار ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران سالیانه 1500 تن مواد مخدر و هروئین از مرزهای افغانستان بایران وارد میشود که 500 تن ان کشف میشود و 500 تن دیگر بمصرف معتادان ایرانی میرسد و 500 تن سوم از طریق خلیج فارس و یا راههای ترکمنستان اذربایجان و ترکیه وعراق بخارج منتقل میگردد
نیروی انتظامی ایران اعلام کرده که مبارزه با مواد مخدر سالیانه 700 ملیون دلار برای ایران هزینه دارد و طی 10 سال اخیر 3000 نفر از مامورین ایرانی در مبارزه بامواد مخدر کشته شده اند
دولت افغانستان مجبور به همکاری با ایران است چون علاوه بر موارد ذکر شده سالیانه یک ملیارد دلار از ایران کالا وارد میکند
ترکمنستان رابطه گسترده ای با ایران ندارد ولی از راه ترانزیت خلیج فارس و دریای عمان که با یک راه اهن بسرخس وصل شده است استفاده میکند
ترکمنستان همچنان در زمستانها روزانه 12 تا 14 ملیون متر مکعب گاز جهت مصرف استانها شمالی بایران صادر میکند و حرف و حدیثهائی در قیمت گزاری ا ن بوجود میاورد و همیشه برنده است
ترکمنستان بهمراه قزاقستان از طریق ایران سواپ نفتی انجام میداد و برای اجرای این منظور تاسیساتی در بند ر نکا بوجود امده بود که نفت این دو کشور به ایران تحویل میشد و ایران انرا بمصرف پالایشگاه تهران و تبریز میرساند و بهمان مقدار نفت در خلیج فارس تحویل میگرفت وبرای هر بشکه نفت یک ونیم دلار بایران میپرداخت از عجایب این بود که این حق سواپ را دولت به بنیاد مستضعفان واگذار کرده بود و در زمان وزیر نفت قبلی که احمدی نژاد بر سر تغییر وزیر اطلاعات با تشکیلات رهبری در گیری داشت وزیر نفت سواپ را کلا لغو کرد تا این پورسانت به بنیاد که زیر نظر رهبریست نرسد
دوشرکت اماراتی و نروژِی که طرف قرار داد سواپ بودند از یک شرکت زیر مجموعه وزارت نفت که امضا کننده قرار داد بود بدادگاه سویس شکایت کردند و دادگاه سویس اموال این شرکت ایرانی بنام نیکو را معادل 30 ملیون دلار توقیف کرد
ترکمنستان با ایرا ن توافقی ندارد و در مسائل نفت و گاز رقیب ایران است وجای ایران را در خط لوله نوبوکو گرفته است
همچنین در دریای خزر از منابع مشترک نفتی و گاز ی مشترک بسود خود استفاده میکند و مرزهای دریائی خود را با ایران مشخص نکرده است
قزاقستان
این کشور با ایران مرز دریائی دارد و در قراردا د سواپ نیز توسط شرکتهای مقاطعه کار با ایران همکاری داشت حجم مبادلات تجاری قزاقستان با ایران رقم مهمی نیست قزاقستان بدلیل پایگاه فضائی رو سیه و همچنین بواسطه حضور امریکائیها در این کشور با ایران همراه نیست قزاقستان دارای معادن سر شار اورانیوم است و ایران سعی داشت سنگ اورانیوم از این کشور خریداری کند که بدلائل ذکر شده بالا بجائی نرسید ضمنا این کشور خود را در مرز دریائی با ایران همسایه نمیداند و قرار تعیین مرزدریائی را با کشور های دیگرساحلی خزر امضا کرده است
قزاقستان همسو با ایران نیست
روسیه
رابطه روسیه با ایران یکطرفه است یعنی هر چه رو سیه بخواهد میشود
در یک مقایسه میتوان گفت که روسیه انچه را تابحال در حمایت از سوریه کرده است هیچگاه برای ایران انجام نداده است
درست است که اگر روسیه نبود غرب میتوانست فشار بیشتری بایران بیاورد ولی بد عهدی روسیه در بسیاری از مواقع
نه تنها حکومت بلکه ملت ایران را با مخاطره روبرو کرده است
در واقع ایرا ن برگ برنده روسیه در چانه زنی هاست واز همین راه است که میتواند توازنی به طنش های ناتو و امریکا ودر مجموعه غرب بوجود اورد
روسیه نگذاشته است ایران وارد بازار گاز ارو پا شود چون میداند که با ورود ایران باین بازار حق تعیین قیمت از روسیه سلب میشود بنابرین همگام سیاست فشار امریکا در خط لوله شرق بغرب بدون حضور ایرانست وضمنا میداند که بدون گاز ایران نابو کو عملی نیست واز همین راه راه ورود فروشندگان دیکر را سد کرده است
در مورد راه اندازی نیرو گاه بوشهر نیز از موقعیت چانه زنی با غرب استفاده کرده است ودر مورد عدم تحویل موشکهای اس 300 همین راه را دنبال نموده است
روسیه میتوانست در مورد قطعنامه های شورای امنیت بکمک ایران بیاید ودر تمام زمانها منافع خود را در چانه زنی بر حمایت از یک دوست مقدم شمرده است
البته سیاست ایران در استفاده از التر ناتیو روسیه نیز ناکار امد بوده است زیرا سیاست خارجی ایران نه توسط دولت یا وزارت خارجه ونه شورای امنیت ملی ودفتر رهبری مشخصا بیان نشده است و در واقع این سیاست همهمه ایست که نظامیان مجلسیان اخوندها و چند وزارتخانه در دولت هر کدام بنحوی انرا بیان میکنند که مغایر دیگریست
میتوان گفت روسیه در کنار ایران و مخالف ایران است تا منافع کجا باشد
اذر بایجان
اذربایجان مشکلات بسیاری با ایران دارد و در راس ان حمایت از گروهیست که بدنبال جدائی اذربایجان ایران والحاق ان به همسایه شمالی اند
این کشور پایگاه نظامی به امریکا داده است تلاشهای ایران برای نزدیکی با خود را غاطل گذاشته است نا گفته نماند که ایران هم در قضیه قره باغ کرداری دو سویه دارد
در مورد ابهای مشترک در خزر هم همچنان مشکل باقیست ودر یک حوزه نفتی که اذربایجان بشرکتهای غربی داده بود ایران با تهدبد نظامی جریان بهره برداری را متوقف کرد
مشکل لوله کشی کف دریا که ترکمنستان و قزاقستان برای ا نتقال نفت و گاز به اذربایجان دارند یکی دیگر از مشکلات دو کشور است در هرصورت تلاش برای عادی کردن روابط با اگر و اما روبرو ست وماه گذشته نماینده رادیو تلویزیون ایران از این کشور اخراج شد
اذربایجان معتقد است که در تبادل مواد مخدر باین کشور سپاه پاسداران دخالت دارد
روسیه پیشنهاد کرده است سپر دفاعی موشکی امریکا بجای هر کشور دیگر با همکاری روسیه در اذربایجان مستقر گردد
تمام علائم نشان دهنده عدم همسوئی اذربایجان با ایران است
ارمنستان
این کشور کوچک که با اذربایجان در مساله قره باغ و ترکیه با یادمان تاریخی کشتار ارامنه در سال 1915 مشکل دارد در سبد دوستی ایران است
گاز مجانی دریافت میکند و برق میدهد روسای دو جمهور دو کشور مرتبا دیدار میکنند وحجم اقتصادی محدودی با ایران دارد
فرانسه که پذیرای 60000 ارمنی مهاجر جنگ دوم است سعی کرده است خللی در این دوستی بوجود اورد و سفر رئیس جمهوری باین کشور راهگشای این خلل نشده است
ترکیه
راهگشای بسیاری از مشکلات تخریم ایران است بطوریکه وجوه نقدی دلار و حتی شمش های طلا با کامیون باین کشور حمل میشود وسرمایه شرکتهای ایرانی ترکی میگردد و بسیاری از کالاهائی که از کانال های دیگر نمتواند وارد ایران شود از طریق زمینی بایران حمل میگردد گمرک مرزی بازرگان بیشتر از 50 سال است که بزرگترین مرز زمینی ایران و اروپا ست
در قضیه حل مساله اتمی ترکیه با برزیل سعی کردند که راه حل منصافانه ای برای تحویل و تحول اورانیوم پیدا کنند که با امتناع غرب روبرو شدند ولی در قضیه سوریه سیاستهای ایران باترکیه زاویه دار شده است
البته در مورد اسرائیل ترکیه سیاستهای تازه ای را عنوان میکند که خط مشی ان با ایران همسوست ولی دیدگاه ترکیه بیشتر جلب دولتهای عربی و اسلامیست و کمتر خواسته ایران
در جریان تحریم ترکیه در کنار ایران مانده و منافع خود را در ارتباط وسیع تجاری با ایران فدای دوستی با تحکم غرب نکرده است ودر شرایط کنونی بنطر میرسد که پیغامهای امریکا را بایران برساند ولی اجازه دهد تجارت با ایرا ن ادامه یابد
ضمنا ترکیه و ایران در دفع پ ک ک و پژاک گروههای تند رو کرد سیاست واحدی را دنبال میکنند وگاه عملیات نظامی مشترکی هم داشته اند
عراق
بعد ازخارج شدن اخرین گروه نظامی امریکائی حکومت شیعه مالکی حد اقل برای مدتی نیاز به داشتن همکاری با ایران است زیرا این حکومت بانمایندگان سنی سیاسی اشکالات متعددی دارد که در اخرین ملاقات مالکی در امریکا چراغ سبز را برای خارج کردن انها از صحنه سیاسی دریافت کرده است وترجیح میدهد که حکومت اکثریت را جایگزین حکومت تمام قومیتها و مذاهب نماید بخصوص که شایع است نمایندگان سنی در حکومت بازماندگان حزب بعث میباشند ودست اندر کار براندازی درین مورد اقلیم کردستان نیز با مالکی همراه است در هرصورت کمال مطلوب برای ایران بیرون راندن سنی ها است که هیچگاه با جمهوری اسلامی میانه خوبی نداشته اند
فعلا غراق تلاش میکند روی پای خودش بایستد و بدوستی ایران نیاز دارد
همین مساله در مورد اقلیم کردستان صادق است واین حکومت ناگزیر بتحمل جمهوری اسلامیست
کویت
کویت دولتشهریست که با هیچیک از همسایگانش از بد واستقلال روابط صمیمانه ای نداشته است درست است که امیر کویت وخانواده اش در جریان حمله صدام بعربستان پناهنده شدند واین کشور ازانان پذیرائی کرد ولی گزارشات جنگ خلیج فارس نشان میدهد که عربستان با اکراه حاضر به پذیرائی سپاهیان امریکا برای حمله بصدام شدند واین مطلب نشانه تکروی این امارت نفتخیز است که وجوه حاصله از نفت را سرمایه گزاری صحیح کرده ولی در باز پرداخت مطالبات بسیار جدیست چنانکه هم اکنون خسار تها و بدهی های صدام را از عراق ناتوان دریافت میدارد و حاضر بتاخیر در تادیه نیست
از زمان انقلاب تاکنون کویت مجبور بقبولی این همسایه بزرگ بوده وهیچگاه افق مشترک فکری با جمهوری اسلامی نداشته است سهل است که در جنگ صدام با ایران طرف صدام بود و برای صدور نفت نیز پرچم امریکا را بر فراز نفت کش ها برافراشت تا از گزند جنگ درامان باشد
در جریان تحریم زودتر از هر کشور عربی علیه ایران بپاخواست ولی هوشیار است که از طرف ایرانی الاصل ها و شیعیان با مشکلی روبرو نشود
بحرین
پادشاهی بحرین ازجمهوری اسلامی دل خوشی ندارد و در همان سال اول انقلاب توطئه کودتائی را کشف کرد که انقلابیون ایرانی باغث و بانی ان بودند
هیچ ویزائی بایرانیها نداد و همچنان اکثریت مردم را زیر چکمه اقلیت نگاه داشته است
پایگاه بزرگ نظامی امریکا در این جزیره است و در جنبش اخیر که یک گروه مستقل مامور بررسی علت و علل وقایع منجر به جنبش شدند بااینکه کمسیون مستقل اغلام کرد که جمهوری اسلامی دخالتی نداشته است پادشاه کشور در نطق خود و در جریان مسافرت به انگلیس ایران را باعث وبانی مشکلات معرفی کرد در هر صورت این جزیره با همگامی با صعودی و تحت تاثیر امریکا برای انکه همچنان در حکومت باشد با ایرا ن مخالف است و اولین کشوری بود که بانکهای مشترک ایرانی را تعطیل کرد
عربستان صعودی
سیاستهای عربستان با ایران در تضاد کامل است زیرا
عربستان با نفت فراوان وتولید سر سام اور وپول هنگفتی که روزانه دریافت میدارد بدنبال سرپرستی اعراب و سایر مسلمانهای جهان است و در این را ه اول مصر مزاحم این قیمومیت بود و از بعد از انقلاب هم ایران
مشکل مصر با کمک 2 ملیارد دلار قابل خل بود ولی مشکل ایران که ندای انقلاب سرمیدهد و رافظی است برای این کشور خوسایند نیست چنانکه در مورد پاکستان سعی بسیاری کرده است و نیروهای امنیتی ارتش را بنحوی زیر نگین دارد ودر مجموع پاکستان بیشتر ساز ایران را میزند
عربستان سرمایه گزاری مفصلی در تسهیلات کرده است و اسلحه های مدرنی در اختیار دارد ولی مشکوک بنظر میرسد که بتواند در یک جنگ از انها بهره گیرد درجریان سرکوب شیعیان یمن هواپیمایش نتوانستند کار ارزنده ای انجام دهند وتصور اینکه بدون همکاری با امریکا بمصاف ایران بیاید بیشتر بیک جوک شبیه میسود
خوره ها نفتی عربستان بدون پوشش است واین موضوع را هم امریکائیها میدانند وهم خود عربها بدان معترفند
لشکرکشی ها بیشتر در رسانه ها خط بندی میشود که باید در خد کاغذ باطله بان نگریست
مطمئنا عربستان طالب جنگ با جمهوری اسلامی نیست
امارات متحده
دبی شارجه و ابو ظبی سه شیخ نشین امارات هستند که بیشتر با ایران روابط مالی و تجاری دارند
طبق اماری که این هفته منتشر شد ایران در 9 ماه اول سال 12 ملیارد واردات از طریق این امیر نشین ها داشته و 3ملیارد هم صادرا ت ولی حجم مبادله بانکی بین دو کشور 35 ملیارد دلار است
امارات دلار های نفتی را تا35 ملیارد دلار تبدیل به درهم امارات میکند ومازاد صادرات و واردات ازطریق بانکهای اماراتی بمصرف خرید در سطح جهان میرسد
ماه گذسته اقای کوهن معاون وزیر خزانه داری امریکا مسافرت به امارات کرد ولبست شرکتهای واسطه را که برای صنایع نظامی خرید میکنند در اختیار مقامات بانکی گذاشت ومتعاقب ان شیخ محمد امیر دوبی ونخست وزیر امارات سفری بایران داشت وشرکتهای مشکوک را مغرفی کرد بر همین اساس یک روز بدستور وزیر صنعت و تجارت هیچگونه ثبت سفارشی انجام نشد تا بتوانند شرکتهای مخصوص را از لیست خارج کنند
ثبت سفارشها بصورت برات وصولی انجام میشود و 20 هزار شرکت ایرانی کالارا بمقصد ایران حمل میکنند و پس از ترخیص کالا وجه را از طرق بانکی دریافت میکنند
برای دریافت برات وصولی قبلا 2ساعت وقت صرف میشد ولی حالا سه روز نیاز دارد که تمام کنترل ها انجام شود
رونق دوبی با 35 ملیارد دلار مبادله کالائی و اسنادی چیزی نیست که این امیر نشین ازان بگذرد در ضمن شیخ بیشتر سعی دارد که مراوده محکم بماند چنانکه در جریان ساختمانی دوسال پیش شیخ محمد بایران امد وخسارات ساخت و ساز را که بیشتر ارگان های سپاه متحمل شده بودند جبران کرد
در دوبی تحریم با استدلال موجود است و همیشه راهی برای حل پیش رو گذاشته میشود
قطر
شریک گازی ایران در پارس جنوبیست و با اینکه 60 در صد منابع باین کشور تعلق دارد و 40 درصد ان مال ایران است قطر توانسته است با معاونت شرکتها ی غربی بسیاری از سهم ایران را تصاحب کند
روابط سیاسی قطر با ایران مثل گذشته صمیمی نیست ولی احترام متقابل وجود دارد
یک پایگاه نظامی امریکا در این کشور مشغول فعالیت است
روابط بازرگانی قطر با ایران بیشتر واسطه ایست وجمعیت ایرانیان مفیم این کشور محدود است
عمان
عمان دوست امریکا و رفیق ایران است واین دوستیها عمیق و صمیمی نیست
پادشاه عمان بکرات بایران سفر کرده است وقرار است چند پروژه مشترک نفتی وگازی با این کشور اجرائی شود که با افت و خیزها ئی همراه است
رابطه با ایران خوبست ولی میتواند در تحریم هم شرکت کند
دیروز اقای کوهن معاون وزیر خزانه داری که با سفر هفته پیش خود به امارات لیست شرکتهائی را که در تحریم هستند ولی با واسطگی شرکتها ی افشور تحریمها را دور میزنند تسلیم امارات کرد و متعاقب ان روابط تجاری ایران و امارات دچار نکث شد گزارشی بیک کمسیون سنای امریکا تحویل داد وکارائی تحریم ها را زیر سئوال برد
در این گزارش ذکر شده است ایران از مارس گذشته تابحال 35 درصد بهای ارزهای خارجی را افزایش داده و این مساله همچنا ن ادامه خواهد داشت
اقای کوهن معتقد است که هدف از اجرای تحریمها ان بود که ایران دچار کسری پول شود و سر انجام پای میز مذاکره حاضر شود که با افزایش ریالی استحصالی مدت تحریمها را طولانی تر خواهد کرد

کاش یک نفر پیدا میشد و این فوبی <تجزیه> را دقیقا توضیح میداد. این فوبی که با تجزیه کشور های بالکان که در دهه نود و همراه با فروپاشی سوسیالیسم در شوروی بود به تدریج در خاورمیانه هم شکل گرفت. نه تنها ایران تمام کشورهای عربی که الان در جریان بهارشان هستند هم از وحشت این داستان <تجزیه> سکوت را به اعتراض ترجیح میدادند. اما آن دهه گذشت. نقشه دنیا تغییراتی را که با فرو پاشی سوسیالیسم در شوروی میبایست بکند کرد. در خاورمیانه این فوبی از بین رفته. حرکتهای اخیر دموکراسی خواه در مصر و لیبی و سایر گواه این قضیه است.
تجزیه به سود هیچ کشور غربی نخواهد بود. چنانچه حکومتهای دیکتاتوری هم دیگر برای غرب سود ندارد. و گویا تنها راه وسط مانده. اصلاحات راه هایش را همان دیکتاتورها ی حاکم بسته اند. سوریه گویا تجربه ای همسان با ایران دارد در این زمینه. چه باید کرد؟ گویا جواب این معادله با توجه به تاریخ و فرهنگ سیاسی کشورهای استبداد زده چیزی بجز دخالت به نوعی <کودتا> داخلی یا از خارج باشد.

كامنتها بهتر از اصل مقاله بود اما به هرحال آنچه كه مشخص است آمريكا در راستاي برقراري توازن قوا در منطقه سعي دارد ايران را تضعيف نموده و كشورهاي ديگر منطقه را تقويت كند . دراين راستا سرمايه گذاري آمريكا بيشتر برروي تركيه وعربستان است .اما به راستي پس از شكل گيري دولت هاي سلفي در كشورهايي كه بهار عربي درآن رخ داده است وافزايش تفكر القاعد وطالبانيسم آيا آمريكا ييها درصدد تقويت ايران براي مقابله با افكار متحجرانه سعودي ها وپاكستاني ها كه پشتيبان تفكر القاعده وطالبان بودند و هستند نخواهند بود . به نظر ميرسد آمريكاييها براي فروش سلاحهاي خود به كشورهاي منطقه سغي دارند از ايران يك مترسك ساخته وازسوي ديگر ايران را ازرشد اقتصادي محروم سازند اما اشتباه استراتژيكي را مرتكب مي شوند كه در هنگام ايجاد طالبان والقاعده براي مقابله با شوروي مرتكب شدند . تجهيز كشوري مثل عربستان سعودي روزي بضرر آمريكا ييها تمام خواهد شد . ايران بسيار قابل انعطافتر و پراگماتسيم تر (عملگراتر) خواهد بود .