کناره گیری از انتخابات؛ هم وظیفه اخلاقی و هم باور اعتقادی

سه شنبه, 1390-10-06 03:13

در گفت‌وگو با محمد جواد اکبرین - روزنامه‌نگار

سراج‌الدین میردامادی

۳۹ تن از زندانیان سیاسی در خصوص انتخابات نهمین دوره‌ مجلس شورای اسلامی بیانیه‌ای صادر کرده‌اند. این زندانیان سیاسی منتقد حکومت که از گرایش‌های سیاسی گوناگونی هستند تاکید کرده‌اند که امروز جامعه ما در عمل شاهد یک حکومت نظامی اعلام نشده است و تجربه همه کشور‌ها و همچنین یک‌صدسال گذشته کشور ما نشان می‌دهد انتخاباتی که تحت سیطره نظامیان و نیروهای امنیتی برگزار شود، انتخاباتی صرفاً فرمایشی است که تکلیف و ترکیب کرسی‌های آن از قبل تعیین شده است.

در گفت‌وگو با محمدجواد اکبرین، دین‌پژوه و روزنامه‌نگار مقیم پاریس از او پرسیده‌ایم که در این بیانیه به چه مسائلی پرداخته شده است و اهمیت آن چیست؟

محمدجواد اکبرین: به نظر می‌رسد مهم‌ترین نکته‌ این بیانیه، این است که دوستان جمع‌بندی نهایی را پس از مدت‌ها تلاش اعلام کرده‌اند. در این بیانیه تأکید شده است که انتخابات می‌توانست بهترین راه و کم‌هزینه‌ترین راه برای تأمین مطالبات مردم باشد و حتی حرمت حاکمیت نیز حفظ شود، اما در دورانی که این بیانیه آن را "دوران انسداد" توصیف می‌کند، همه‌ این راه‌ها در عمل بسته شده و حاکمیت هیچ راهی را برای گفت‌وگو باز نگذاشته است. در نتیجه این بیانیه کناره‌گیری مطلق از مقوله‌ انتخابات را هم وظیفه‌ اخلاقی و هم یک باور اعتقادی تلقی و معرفی می‌کند. باور اعتقادی به این دلیل که شرکت در چنین انتخاباتی اساساً به تحقق دموکراسی ختم نمی‌شود و نقض غرض مشارکت در انتخابات می‌‌شود. اخلاقی از این جهت که کمک به استبداد و گرم کردن تنور اوست.

فکر می‌کنید چرا زندانیان سیاسی که تحت سرکوب و فشار مستقیم و بیشتر حکومت هستند، این چنین از شجاعت و صراحت بیشتری برخوردارند تا نیروهایی که بیرون از زندان به‌سر می‌برند؟

من فکر می‌کنم دوستانی که در داخل زندان هستند، وارد یک راه بی‌بازگشت شده‌اند. به این معنا که امکان هرگونه فعالیت دیگری را بر خود مسدود می‌بینند. لذا از این آخرین فرصت که رساندن صدا و پیام خودشان به بیرون است استفاده می‌کنند. دوستانی که بیرون هستند فکر می‌کنند می‌توانند به صورت غیر علنی و ناآشکار فعالیت‌هایی انجام دهند، به خانواده‌های زندانیان سیاسی کمک کنند و کمک‌ به نیروهایی برسانند که در خارج از کشور فعالند.

تردیدی نیست که موضع سریع و آشکار زندانیان سیاسی ناشی از شجاعت ستایش‌برانگیز آنهاست، اما این دلیل ترس دوستانی نیست که بیرون هستند و گاهی سکوت را ترجیح می‌دهند

لذا آن‌ها ترجیح می‌دهند که سکوت بیشتری داشته باشند و در خفا به کارهایی بپردازند که به دلیل آزادی ازشان برمی‌آید. من به این ماجرا خوشبینانه نگاه می‌کنم. تردیدی نیست که موضع سریع و آشکار زندانیان سیاسی ناشی از شجاعت ستایش‌برانگیز آنهاست، اما این دلیل ترس دوستانی نیست که بیرون هستند و گاهی سکوت را ترجیح می‌دهند.

خود ما که در خارج از کشور هستیم، از بسیاری از کمک‌های دوستان داخل استفاده می‌کنیم و بهره‌مند می‌شویم. آن‌ها اگر بخواهند مواضع صریحی بگیرند، چه بسا ما از این کمک‌های اطلاع‌رسانی و رسانه‌ای محروم شویم.

در روز‌ها و هفته‌های اخیر در جریان مواضع آقای خاتمی قرار گرفتیم. بیانیه‌های جبهه‌ مشارکت و سازمان مجاهدین را در نامشروع دانستن انتخابات و همچنین نامه‌های زندانیان سیاسی را خواندیم. آیا مجموعه این‌ها می‌تواند منتهی به این شود که انتخابات فرمایشی و نمایشی حکومت رونق نگیرد؟

این انتخابات از همین الان بی‌رونق است. یعنی منتظر این نباشید که نتیجه چه می‌شود. انتخاباتی وجود ندارد. شما جامعه را تصور کنید. جامعه‌ای که انتخاباتی مثل انتخابات سال ۸۸ را پشت سر گذاشته و رفته رأیش را داده است، در آن مقطع بخصوص با تمام وجود تمام کشور را پر از رونق و هیجان و احساسات و مطالبات خودش کرده است. بعد پاسخی که دریافت کرده، تنها سرکوب و زندان و بستن فضای سیاسی است. اینجامعه قاعدتا از همین الان دیگر تکلیف‌اش با انتخابات آینده روشن شده است. آن‌هم با جمع‌بندی‌ای که مجموعه نیروهای سیاسی "اصلاح و تغییر" به آن رسیده‌اند. بالاخره این جامعه اگر تردیدهایی هم داشته، این تردید‌ها در این روز‌ها با این بیانیه‌ها و مواضع محکم و متحد برطرف شده است.

وقتی می‌گویم جامعه، مرادم این نیست که بخواهم تمام جامعه ایران را، تمام جمعیت کنونی داخل ایران را، نیروهای خواهان اصلاح و تغییر تلقی کنم و نیروهای هوادار حاکمیت را نادیده بگیرم، اما شما نگاهی به آمار انتخابات‌های اخیر کنید. در برخی از انتخابات اخیر جمهوری اسلامی رأی اول را کسانی داشته‌اند که در آن‌ها شرکت نکرده‌اند. رأی دوم را کسانی داشته‌اند که به نیروهای منتقد حکومت جمهوری اسلامی رأی داده‌اند و رأی سوم از آن هواداران جمهوری اسلامی بوده است.

آنچه در این سال‌ها و در این کشور‌ها به نام انتخابات انجام شده است، نمایش انتخاباتی بوده. بازی‌ای که با سیطره‌ نظامیان و نیروهای امنیتی صورتی از دموکراسی را بر خود داشته و از سیرت دموکراسی تهی بوده است.

در انتخابات سال ۸۸ که ما اصلاً نتایجش را قبول نداشتیم و مدعی تقلب آشکاری هستیم که اسنادش هم بعد‌ها منتشر شد، رهبر جمهوری اسلامی با‌‌ همان تبریک به رأی ۲۵ میلیونی رئیس‌جمهور در ساعت‌های اولیه، باب هرگونه شکایت را حتی به شورای نگهبان منصوب خودش هم بست و همین بزرگ‌ترین نشانه‌ تقلب و کودتا در انتخابات بود. به همین دلیل من فکر می‌کنم نتیجه‌ انتخابات پیشاپیش از حالا روشن و رونق نداشته‌اش از حالا آشکار است.

شورای هماهنگی راه سبز امید تعبیر" نمایش انتخاباتی" را به کار برده است. فکر می‌کنید منظور از نمایش انتخاباتی چیست و چه ویژگی‌ها و مختصاتی می‌تواند داشته باشد؟

من فکر می‌کنم این تعبیر، تعبیری بسیار عمیق و مبتنی بر تجربه‌ صدساله‌ گذشته است. در همه کشورهایی که این روز‌ها در برخی از آن‌ها شاهد بهار عربی هستیم و در برخی از آن‌ها هم با تجربه‌هایشان مواجه‌ایم، اگر شما نگاه کنید، در مصر همواره آقای حسنی مبارک بالا‌ترین آراء را می‌آورد و رقبایش انگار به هیچ انگاشته می‌شدند و هیچ هواداری نداشتند.

آخرین انتخابات عراق پیش از سقوط صدام حسین را به‌ یاد آورید که ۹۹ درصد آراء را به خود اختصاص داده بود. آقای قذافی همواره رئیس‌جمهور منتخب مردم لیبی بود. آقای اسد در همه‌ رای‌گیری‌ها رأی قاطع مردم را داشت. پس چگونه است که در اولین پنجره‌ای که به آزادی باز می‌شود، تمام مردم این کشور‌ها می‌آشوبند و آشفته می‌شوند و نتیجه چنان بلایی می‌شود که به سر امثال قذافی می‌آید و خشم مردم به این شکل خودش را نشان می‌دهد؟

این ماجرا نشان می‌دهد آنچه در این سال‌ها و در این کشور‌ها به نام انتخابات انجام شده است، نمایش انتخاباتی بوده. بازی‌ای که با سیطره‌ نظامیان و نیروهای امنیتی صورتی از دموکراسی را بر خود داشته و از سیرت دموکراسی تهی بوده است. وقتی تاریخ نتایج چنین انتخاباتی را به ما نشان داده است، برگزاری نمایش انتخابات و آزمودن دوباره‌ آزموده‌ها توسط نظام جمهوری اسلامی چه سودی برای این حکومت خواهد داشت؟ به فرض که حکومت گمان می‌کند برای او سودی دارد، مشارکت امثال ما در چنین نمایشی و بازیگری بی‌مزد و مواجب در چنین نمایشی چه سودی برای آینده‌ ما و تحقق مطالبات مردم خواهد داشت؟