مشکل ما درمقوله نفت منحصر به برداشت از منابع مشترک با همسایگان نیست زیرا در استخراج منابع قدیمی مثل گجساران واغاجاری واهواز هم صیانت چاهها را حفظ نکرده ایم وبازیافت از بعضی از چاههای این منطقه حتی به 6 در صد هم رسیده است
برای فعال کردن این صنعت به سه عامل اصلی نیاز داریم که عبارتند از
الف سرمایه
ب تکنولوژِی
ج نیروی انسانی
مشخصا سرمایه گزاری 300 ملیاردی برای راه اندازی منابع مشترک با وضع تحریم ها وتغییر فرمول ها ی مشارکتی از طرف سرمایه گزاران خارجی امیدی واهی بنظر میرسد زیرا فور مول بیع متقابل که سودی خالص معادل یک دلار و 50 سنت برای هر یشکه استخراجی به شرکتهای عامل میرسید با قرادادهائی که عراق گشاده دستانه با تمام شرکتهای مقاطعه کار منعقد کرده ودر اذای هر بشکه 5و نیم دلار میدهد محلی برای ایران باقی نمیگذارد
همین هفته پیش بود که گاز پروم از اذامه میدان اذر کناره گرفت وبلافاصله در میدان البدره عراق که میدانی مشترک با اذر است مشغول کار گردید البته ادعای پرداخت اجرت مطالعات را هم از ایران دارد در همین راستا شرکتهای توتال و شل و بی پی بودند که ایران را کنار گذاردند واین مساله در مورد شرکتهای چینی و مالزی هم صادق است
حفظ صیانت و یا باز یافت مجدد هم که بتازگی در قرار دادهای نفت مذکور میشود که هم مبلغ سرمایه گزاری را زیادتر میکند و هم درد سر بیشتری برای عاملین دارد مزید علت شده است
اگر بودجه سال 1390 را مورد توجه قرار دهیم اشکار میشود که دولت در براورد درامد ها بخصوص وصول مالیاتها اشکال زیادی دارد و باتوجه به امارهای وصولی مالیاتهای 7 ماه اول سال 9000 ملیارد تومان کسری سالیانه خواهد داشت وهم چنین کسری پرداختهای یارانه44500 تومانی به 73 ملیون یارانه بگیر معادل 14000 ملیارد تومان است زیرا 30 درصد از مشترکین فاکتورهای برق و گاز را نپرداخته اند وبهمین منوال 9 هزار ملیارد تومان ازبودجه عمرانی خرج هزینه های عمومی شده است وهمه اینها باضافه 6 درصد از فروش نفت که اختصاص به احیای صنعت نفت منظور شده در بودجه جابجا گردیده است
مجموع ارقام فوق که25 ملیارد دلار است از کیسه فروش نفت بناحق خرج شده است
سه سال پرداخت سالیانه 25 ملیارد دلار به این صنعت وبا توجه به نیمه نمامی بسیاری از پروژه ها که سالیانه ببازدهی میرسند این غول را از زمین بلند میکند و تمام اهداف انرا تامی میکند یعنی قبل از 5 سال تمام سرمایه گذاری تامین شده است
در مورد تکنولوژِی هم به اندازه کافی متخصص داریم که مراحل اکتشاف لرزه نگاری و استخراج را انجام دهیم درست است که به بازیافت 40 درصدی نمیرسیم ولی چونمنابع بنگستانی که ابزار و تخصص بیشتری میطلبد در تمام حوزه ها نیست میدانهای اسمار ی و کربنانه واضطلاحا سبز مشکل ما را حل میکند
در برنامه پنجم پیش بینی شده است که در پایان برنامه به تولید 5 ملیون بشکه در روز برسیم ولی ایا با قیمتهای بالا رونده نفت نیازی باین تولید داریم زیرا برنامه زمانی تهیه شده بود که نفت بشکه ای25 دلار بود و حالا با پیش بینی مصرف جهانی انرژی که اهم ان نفت است استخراح از عمق 10 هزار متری مورد مطالع شرکتهای بزرگ غربی قرار گرفته است که بسیار هزینه براست و اولین تجربه 5000 متری ان در خلیج مکزیک با شکست مواجه شد بنابرین استخراج ازعمقهای زیاد مثل انچه در سواحل برزیل وجود دارد مستلزم هزینه های بیشتریست که قیمتهای جاری واینده نفت را بالا نگاه خواهد داشت
در سطح کنونی کشور ما با افزایش 5 برابری نقدینگی در بازار روبرو شده که نتیجه ان تورم دستکاری شده 20 درصدیست وتولید وفروش بیشتر نفت با بی برنامگی اقتصادی مشکلات مارا بیشتر میکند
در مورد گاز وضع بهتر نیست زیرا اصرار به بهره برداری بیشتر ما را در تنگنای صادرات قرار میدهد و ناگزیریم به مشتریان کم توان تکیه کنیم و وجه مشخصه ان فروش گاز به پاکستان با 35 درصد تخفیف و اخیرا توافق با کرسنت امارات است که مجبوریم با 20 درصد تخفیف گاز صادر کنیم در حالیکه تزریق 250 ملیون متر مکعبی گاز به جاههای خوزستان را پشت گوش میاندازیم
ایران برای مدیریت جهانی میخواهد سرنوشت چند کشور غربی پسند را به شعارهای خود پیوند زند و از هزینه کردن منابع ابائی ندارد وحال انکه پاکستان هم که خریدار با تخفیف استثنائیست هنوز لوله کشی از کویته به مرز ایران را اغاز نکرده است و حال انکه لوله کشی از بندر عیاس تا مرز را ما تمام کرده ایم
برنامه فروش نفت به ایرانیان داخل کشور نیز بیشتر شوخی محسوب میشود زیرا وزارت نفت میخواهد نفت را به قیمت امروز برای 4 سال بعد 140 دلار تعیین کند درصورتیکه هم اکنون برای مشتریان دائم خود تخفیفی بیش از ده دلار را منظور میکند وازان گذشته صادرات نفت ساز و کار مخصوص خودش را دارد و ظرفیت حمل کمتر از 80 هزار بشکه نیست ومعلوم نیست خریدار 10 بشکه ای انرا بچه مصرفی میرساند وعملا هم ثابت شده است که با تغییر دولت معلوم نیست تعهدات فروش جامه عملی بپوشد مگر اینکه ضمانتها ی اجرائی بیشتری ارائه گردد
انچه مسلم است بانک نفت که بایستی یکسال پیش شرو ع بکار میکرد هنو.ز مجوز نگرفته چه رسد باینکه ضامن تعهدات شرکت نفت بشود
فعلا مردم به تصور بالا رفتن بهای ارز نقدینه خودرا در ارزهای خارجی و طلا سرمایه گزاری میکنند و به تمهیدات بانک مرکزی هم وقعی نمیگذارند ومشکل بتوان تصور کرد که این پس اندازها به سرمایه گزاری نفت منتقل شود
البته مساله دیگری هم باید مورد توجه قرار گیرد که وجوه حاصله ا زفروش نفت عربستان سغودی کویت وقطر و امارات به چه مصرفی رسیده است زیرا منابع رسمی بین المللی نسبت بانها ساکت است وذخیره ارزی کشورهای مذکور هم جوابگوی این حجم پولی حاصل از فروش نفت انها نیست