به عنوان یه مرد بزرگ شدهء ایران و خارج نشین که فیلم رو دیدم از این نوشته لذت بردم ولی برداشت من چندجا جور دیگه ای هستش:
- من این حس رو نگرفتم که استدلال سیمین برای خروج از کشور/طلاق سطحیه. در واقع با شرایط سختی که خصوصا سه گروه افراد - طبقه متوسط، افراد تحصیل کرده، و زنان - در ایران با اون مواجه هستند، برای فرد نوعی مثل سیمین که جزو هر سه گروه فوق هست، تمایل به خروج از ایران بدیهیه و استدلال خاصی نمی خواهد.
- در این فیلمی که من دیدم و لحظات آخر عمر یک ازدواج/طلاق رو تصویر می کرد، فکر نمی کنم جای زیادی برای عشق و ابراز اون وجود داشته باشه. همینکه طرفین به هم به طور منطقی و و با احترام برخورد می کردند و به همدیگه اجازه می دادند مستقلا و آگاهانه تصمیم بگیرند فکر می کنم از اکثریت زوجهایی که در آستانه طلاق هستند یه سر و گردن جلوتر بودند.
- بر خلاف شما، من این حس رو نگرفتم که فیلم از مذهب با عنوان عاملی برای جلوگیری از دروغگویی جانبداری کرده. به نظر من بیشتر اینطور می اومد که فیلم برای هر کسی این حق رو قایل شده که بر اساس معیارهای خودش رفتاری که درست می دونسته رو تعریف کنه. راضیه با اتکا بر (یا ترس از) مذهبش تلاش می کنه دروغ نگه ولی عملا رفتاری می کنه که به دروغ آمیخته است. نادر هم که ظاهرا چندان با مهار مذهب روبرو نیست، جایی که دخترش با اون روبرو میشه، باوجودی که می تونست باز به دروغ بافی ادامه بده، (بنا بر وجدانش؟) حقیقت رو اعتراف می کنه. اینکه نادر از راضیه می خواد به قران قسم بخوره هم در واقع جوری استفاده از سلاح راضیه برای خلع سلاح خودشه. وقتی شما با کسی طرف هستید که مشخصا بارها نشون داده که عقاید مذهبی براش مهم و ملاک هستند، اگه بخواهید اونرو تحت فشار بزارید چیکار می کنید؟ فکر نمی کنم بخواهید به اعلامیهء حقوق بشر سوگند بخوره!
- در این که فرودستان تحقیر شدند شکی نیست، ولی مشکل از جامعه میاد که فرودستدان رو تحقیر می کنه. فیلم به نظر من کاری بیشتر از بازتاب و نمایش حقیقت تلخ جامعه نمی کنه. به شخصه هم من هرگز احساس تحقیر نسبت به حجت پیدا نکردم، بلکه شدیدا حس همدردی و ناراحتی برای شرایط نابسامانش داشتم.
- با نظرتون در مورد حضور ملموس خشونت فیزیکی در فیلم (که باز هم بازتاب احتمالا تلطیف شدهء خشونت بارز جامعهء ایرانه) موافقم ولی به هر حال من بیشتر حس خشونت بین انسانها رو گرفتم و نه خشونت بر مبنای جنسیت آدمها. اگه مردی هم جای زاضیه بود باز هم احتمابل نادر اون رو با همون خشونت (شاید هم بیشتر) از در به بیرون هل می داد.
- آخر هم اینکه شاید من بیش از حد پراگماتیک شدم، ولی به عنوان یه بیننده من سیمین رو زنی منطقی، آگاه، مستقل و البته حساس نسبت به شرایط دیگران دیدم که داره کاری بدیهی رو انجام می ده که نیاز چندانی به توجیه نداره، و راضیه رو هم زنی نسبتا سطحی و سنتی که رفتارش گاه - مثلا وقتی برای گرفتن پاسخ شرعی تلفن می زنه - تا آستانه مضحک شدن پیش می ره ولی به هر حال در جاهایی هم نشون می ده که علیرغم تمامی پیشینه ذهنی و فرهنگی آدمی از این دست، بازهم می تونه گاه مستقلا و به عنوان یک انسان نه صرفا بر اساس اصول شرعی تصمیم بگیره، که به هرحال پیشرفت بزرگیه. به هر حال من این دید تحسین آمیز به زن سنتی رو خیلی در فیلم ندیدم...

نگاه درست و دقیقی بود ممنون

توصیه میکنم شما برو حداقل چند بار دیگه فیلم رو ببین، چون اینهایی که گفتی اصلا صحت نداره.
شما فمینیست های افراطی در اصل ضد مرد هستید. هیچ کجای فیلم کسی راضیه را تحسین نکرد و بر عکس همه خرابکاری ها به دلیل اعتقادات پوچ اون بوده. کسی هم سیمین رو تحقیر نکرد برعکس کسی بود در با تمام مشکلات سر حرف و عقیده خودش موند.
داع از حقوق زن نباید تبدیل به مرد ستیزی شود که شما شدیدا بهش دچارید.

من فکر نمیکنم فرهادی در این فیلم سعی کرده باشد که فکری را به تماشاگر القا کند. فرهادی برشی از جامعه را آنطور که هست سعی کرده به نمایش بگذارد. اگر بقول نویسنده متن راضیه بنا به اعتقاد مذهبیش دروغ نمیگوید یا از گفتن آن به دلیل اعتقاد مذهبی وحشت دارد خیلی از مواقع هم به خاطر همان اعتقاد مذهبی دروغ میگوید.( همان دروغ مصلحتی که در مذهبش مجاز است). نمونه دروغهای راضیه در فیلم فراوان است. مثل کار کردنش در منزل و برای یک مرد در مقابل شوهرش. یا گناه افتادن بچه به گردن نادر.
از طرفی نادر هم در مواقعی دروغ میگوید. و عذاب وجدانش نه بخاطر اعتقاد مذهبی بلکه از روی وجدان انسانی و در نظر گرفتن وفهمیدن و حس کردن شرایط زندگی راضیه یا طبقه فرودست است. بهر صورت بنظر من فرهادی بدون داوری و جهت گیری دروغ هر دو طرف را با دیدگاه و دلایل و منطق خودشان بخوبی نشان میدهد. و من اصلا حس نکردم در این میان تفکر مذهبی نجات دهنده است.
و در مورد نقش سیمین یا زن در جامعه ایران. اگر جامعه ما اینطور است خوب فرهادی که نمیتواند آن را بزک کند و بیشتر از این به سیمین احترام بگذارد. این واقعیتی است که اگر یک زن بگوید من نمیخواهم حتی در این جامعه بچه دار شوم تمام فامیل و در و همسایه و مادر خود آن زن میگویند " آخه اینم شد دلیل ؟". حالا سیمین نمونه ملایم تری است که بچه را دارد و نمیخواهد بچه آنجا بزرگ شود. و سیمین شاید جواب قاضی دادگاه را از هزاران نفر دیگر در زندگی روزانه اش شنیده که جوابی نمیدهد چرا که میداند برای نوع ذهنیت آن جامعه دلیلش غیر قابل فهم است.
و در مورد خشونت برخورد و همچنین عدم حضور عشق بین زن و مرد با شما موافقم. در جامعه ایران اگر زن تن به عشق بدهد و بخاطر آن با مردی زندگی کند جوابی که از جانب مرد دریافت خواهد کرد مسلما عشق یا درک متقابل زن نخواهد بود. چنانچه سیمین با تمام خدمات و فداکاریش برای نادر حتی بعد از جدایی که همراه او بود و او را ساپورت کرد هیچوقت متقابلا از نادر همراهی یا ساپورت حسی دریافت نکرد.
خوب فرهادی که این را خیلی خوب نشان داد. یعنی تنهایی و درماندگی و در مواقع بسیار تعیین کننده زندگی تصمیم گیری از جانب زن بدون هیچ ساپورتی. فرهادی از این جهت بنظر من خیلی عالی نشان داد که زن در آن جامعه چقدر تنهاست و چقدر تعیین کننده موقعیت زندگی. این نکته را هم در پرسوناز سیمین بعنوان یک زن مدرن و هم در راضیه بعنوان یک زن سنتی خیلی خوب نشان داد.
در نهایت بنظر من فرهادی خیلی نکات واقعی جامعه ما را با حداقل جهت گیری خاص توانست نشان دهد.

خانم بهرامی عزیز،

شما ایده آلیسم خودتان را بر این فیلمنامه دارید تحمیل می کنید. فیلمنامه دارد روابط طبقات جامعه ایران با هم را نشان می دهد آنطوری که هست نه آن طوری که شما و من می پسندیم باشد.

این فیلمنامه را اگر یک نفر غربی نوشته بود ایراد شما وارد می بود. این فیلمنامه دارد نشان می دهد که جامعه ی ایران چه مشکلاتی در سطح روابط اجتماعی دارد. این فیلم در مقام تایید جایگاه واقعی زن در جامعه ی ایران نیست بلکه برعکس، در مقام نقد آن است.

فقط همین. سمبولیسم آن در رابطه ی نادر و سیمین نمودار شده است تا به این سطح و عمق اجتماعی نقب بزند.
من برداشت ایده آلیسیتی از این فیلمنامه نکردم.

خب این برای اینه که شما در ایران زندگی نمی کنید و از فرهنگ مردم ایران آگاه نیستید ...مذهب در زندگی روزمره مردم ایران نقش مهمی داره و از جمله قسم خوردن به قرآن که خیلی بین مردم رایجه...حتی کسانی که ظواهر مذهبی ندارند. من نمی دانم منظور نویسنده این مطلب چیه؟ آیا کارگردان باید جامعه ایران رو رها می کرد و از جامعه ای تخیلی ، فیلم اجتماعی می ساخت؟! چرا شما اصرار دارید جامعه ایران را نه آن چیزی که هست بلکه آن چیزی که در آرزوهایتان هست وانمود کنید ؟؟ توصیه من اینه که موقع نقد فیلم واقع بین باشید چون فیلم جدایی هم واقع نگر و رئال بوده . هر موقع فرهادی خواست فیلم فانتزی بسازه حتما به توصیه های شما عمل خواهد کرد:)

راستی شما که این قدر در نقد مردسالاری در فیلمهای ایرانی نکته بین هستید تا به حال شده ان همه استفاده ابزاری از زن و مردمحوری در فیلمهای غربی بالاخص هالیوودی را نقد کنید ؟ من که در این سایت و سایتهای شبیهش می چرخم و نظرات فیمینیستی و روشنفکری رو هم حتما می خوانم تا به حال همچین چیزی ندیدم...نظرتان را به مردسالاری هالیوود گوگولی مگولی جلب می کنم که زن ها فقط به دلیل جاذبه های جنسی در آن هستند و لاغیر. چند تا پیرزن در هالیوود برای من نام ببرید . چند تا فیلم زن محور نام ببرید(خیلی کم میشه باور کنید) حتی در کارتون هایشان که حفظ طبیعت و حقوق حیوانات را هم به بچه ها یاد می دهند زنان حقوقی ندارند . همچنان همان زیبارویان جوان اغواگر هستند که باید نقش "همراه" قهرمانان اصلی فیلم که البته مردان و پسران هستند(مثلا مورچه های مرد، مارمولکهای مرد ، گورخرهای مرد، هیولاهای مرد!) رو بازی کنند و دیگر هیچ! با این وجود من جتی در بین سایتهای فرنگی هم ندیدم از این به قول فمینیستها "کلیشه های جنسیتی" در فیلمها و کارتونهای هالیوودی کسی چیزی بنویسد یا اعتراضی بکند. انگار همه پذیرفته اند زنان نقش همراه و همخواب مردان را دارند! فقط شکل مردسالاری تغییر کرده. شاید شما هم دوست دارید شکل مردسالاری در ایران تغییر کنه.و از مردسالاری سنتی به مردسالاری سرمایه داری غربی تبدیل بشه و زنان چادری تبدیل شوند به زنان بیکینی پوش که البته تاریخ مصرف دارند!!!

نادر و سیمین متعلق به دو نوع تفکر و گرایش کلی نسبت به زندگی هستند. هر دو نگاه قابل دفاع اند هر چند من به شخصه با نگاه سیمین همصدا ترم. نگاه سیمین به زندگی, آسان گیری و پرهیز از درگیری و به نوعی حتی اپیکوری ست. برای همین است که او می خواهد با خانواده اش به جایی کوچ کند که درگیری های زندگی در ایران را ندارد.شاید این دیدگاه از سوی کسی مثل نادر یا پانتاآ بهرام که اهل جنگیدن بر سر ارزشها هستن متهم به خودخواهی و ترسو بودن بشود ولی اگر فرض کنیم نادر حاضر میشد به حرف سیمین گوش کند(در مورد مصالحه با حجت یا حتا ترک ایران)جلوی بسیاری از مشکلات که برای خانواده اش بوجود آورد را می گرفت. در ضمن حافظ هم اهل مدارا بوده و کلا من فکر می کنم پانته آ جون یه خورده زدِ زنه و خیلی هم هنر رئاریستی را درک نمیکنه.

بنظر من اینکه نادر در این فیلم دست بزن داره یا تاثیر مذهب روی رفتار راضیه, ضرورتا نشان دهنده نگاه مردسالار یا مذهبی فیلم نیست. جهت گیری یک فیلم نسبت به یک موضوع ممکنه متفاوت از اون چیزی باشه که شخصیت ها انجام میدهند.

بدرستی کارگردان این فیلم تار و پود این جامعه امروزی ایران را که روزی می خواست مدینه فاضله بشود به روشنی نشان می دهد. چگونه آدمها برای پیش پا افتاد ترین نیاز های انسانی و بحق خویش به دروغ ،خشونت و در تنگناها غوطه ور میشوند و همواره به انچه که خود اعتقاد و ایمان دارند، آنان را زیر پا می گذارند. در این فیلم همه انسانها چه مرد و چه زن درگیر مشکلا ت زندگی هستند چیزی که در جوامع مدرن و آزاد تا انداره زیادی حل گشته اند و یا راه حل های منطقی در پیش پای آدم قرار دادند. بسیاری ازمشکلات در ایران براستی کاذب و حاصل فقر و عقب افتادگی فرهنگی و اجتماعی هستند . بسته بودن این جامعه با یک حکومت دیکتاتوری که تحمل نقد و انتقاد آن را ندارد این ربابط را تشدید می کند.
.. از نظر من نقد فیلم میدان شهر نیست که در آن شعار داد بلکه منصفانه آنچه که در فیلم مشاهده شده را باید تجزیه و تحلیل کرد . لطفا کمی با مسولیت به نقد یک فیلم بعنوان یک پدیده هنری بپردازید. خانم بهرامی شما به سختی و بدون رقبت جنبه های مثبت فیلم را گفنه اید . پدیده آوران این فیلم به حق این همه جوایز در یافت کرده اند ة درست بود شما هم اشارهای به این موضوع می کرداید. حتما برای خودتان دلیل دارید . آرش از کلن آلمان

با توجه به این همه بخورد به نقد فیلم ،زمان آن رسیده خانم بهرامی دیگر آستین با لا بزنند و یک فیلم داستانی درست و حسابی که آبروی این مردهای ایرانی مرد سالار را بریزد .، بسازند. تا شاید دهان همه بسته شود از جمله بنده . صحبت نقد فیلم شد کنجکاو شدم بدانم خانم بهرامی که چرا تا کنون نقدی از بابت این فلیم های شما نشده ـ در جای ندیده ام و یا نخوانده ام کسی فیلم های شما نقده کرده باشد ، دلیل آن چیست؟! اگر لطف کنید در این مورد اطلاعاتی دهید بسیار سپاسگذار خواهم بود. به امید دیدن شما بر روی فرش بنفشیی .آرش از کلن

دیگر زمان این نو اندیشه سیاه و سفید دیدن هر ماجرا و موضوعی بپایان رسیده. آخر کی گفته باید همه چیز را تعطیل کرد و یا به جمهوری اسلامی وصل کرد. اضغر فرهادی تلاش کرد از فر صتی که برایش پیش آمده به عنوات یک انسان صلح جو پیام میلیونها انسان نگران از جنگ ویرانی و جنایت را به گوش سیاسیون و مردم دنیا برساند . شما بودی چه می گفتی ؟ حتمان شعار های این 32 سال را تکرارمی کردید !؟. مرگ بر.....مرگ بر.... مرگ بر...نابود باد.....مردم ایران 8 سال جنگ را تجربه غم انگیز را با پوست و گوشت خود کرده اند . آنها دیدند که جنگ برای چه کسانی برکت و سود آورد و برای چه کسانی غم ویرانی جنایت اعدام خفقان را به ارمغان آورد.

آخر با چه امیدی باید زیست ؟ با چه وسیله ای باید یک جامعه عقب نگاه شده را نقد کرد ؟ آیا شما آن روزی که جنگ آغاز شود می آید بگوید بابا جنگ واقعی ست و نه زرگری . بشرافتم قسم در هزار سوراخ خودتان را مخفی میکنید تا اشک هایتان را کسی نبیند. آرزو ی چنین روزی را برای هیچ انسانی را نمی کنم. شاد و پر افتخار باشیم که پرچم مبارزه علیه ای رژیم فاشستی مذهبی همچنان بر افراشته است از خاطره دیگر اندیشانش. من از سر تحقیر به کسب اسکار فرهادی خوشحال نشدم بلکه به نگاه انسانی و عمیق فرهادی به جامعه ایران که دولت مردانش از آن بسیار بیگانه هستند ، بالیدم .
آرش از کلن