نسخه قابل چاپ

محمود خوشنام- اگر بخواهیم تعریفی از «موسیقی پیشرو» به‌دست دهیم، در ساده‌ترین شکلش می‌توانیم بگوییم که موسیقی پیشرو از تکنیک غربی استفاده می‌کند و در همان حال گامی چند هم فرا‌تر از سنت حرکت می‌کند.

موسیقی پیشرو حدود ۱۰۰ سال در ایران عمر مفید دارد. چه در خارج از کشور چه در داخل، آهنگسازان و هنرمندانی بوده‌اند که این موسیقی را فرا گرفته‌اند و سپس با این قصد که جلوه‌ بیشتری به جوهر اصلی و زیبای موسیقی سنتی ببخشند، تلاش کرده‌اند در در آفرینش‌هایشان از مبانی تکنیکی موسیقی غربی استفاده کنند. این رویکرد نوجویانه البته مخالفان بسیاری هم پیدا کرده. سنتی‌ها سخت مخالف این‌کار بودند و در جامعه موسیقی ایران مدت‌ها میان نوجویان و سنتگرایان بر سر این مطلب اختلاف وجود داشت.

نوجویان معتقد بودند که موسیقی سنتی مطلقاً بی‌ارزش است و به گذشته تعلق دارد و باید حذفش کرد. سنتگرایان معتقد بودند که موسیقی سنتی بسیار زیباست، گنجینه بسیار گرانقدری است، ولی باید با تکنیک غربی، آن را جلوه و جلای بیشتری داد و ضمناً زبان جهان‌فهم به آن بخشید که بیگانگان هم بتوانند با این موسیقی کنار بیایند و آن را بشناسند و هضم کنند.

غلامحسین مین باشیان در میان نوازندگان ارکستر اداره موسیقی کشور

در نخستین برنامه از مجموعه برنامه‌های «موسیقی پیشرو» در رادیو زمانه  به این دو گرایش و اختلافات میان نوجویان و سنتگرایان می‌پردازیم و همچنین از لومر فرانسوی که ۱۵۰ سال پیش به خاطر سرپرستی موسیقی نظام، در زمان ناصرالدین شاه به ایران آمد نیز یاد می‌کنیم.

پس از لومر بود که موسیقی غربی جای پایی در ایران پیدا کرد و سازهای غربی وارد ایران شدند و فرهنگ موسیقی غربی اشاعه پیدا کرد و چنین شد که زمینه پیدایش موسیقی پیشرو در ایران فراهم آمد.

بعد صحبت از دیگرانی می‌شود: از غلام‌حسین خان مین باشیان که جانبدار گرایش اول بود و با موسیقی سنتی مخالفت داشت. در برابر او از خالقی قرار داشت که گرایش دوم را می‌پسندید، ولی عمرش کفاف نداد که آن‌گونه که باید کار کند.

در این برنامه نمونه‌هایی هم از آثار موسیقی‌دانان پیشرو پخش می‌شود: از ثمین باغچه‌بان، از حمید دهلوی، از لومر فرانسوی و از حشمت سنجری.

نخستین برنامه از مجموعه «موسیقی پیشرو ایران» را می‌توانید از طریق فایل صوتی بشنوید: