نسخه قابل چاپ

شهزاده سمرقندی – با شروع تبلیغات انتخاباتی اخیر در روسیه موضوع اعتراض‌های سیاسی دوباره اوج گرفته است. اما این‌بار موج اعتراض‌های سیاسی در بین خوانندگان این کشور استوار‌تر بود.

گروه موسیقی راک اند رول «د-د-ت» که تکخوان آن یوری شفچوک است در شروع یکی از کنسرت‌هایش در میدان بازی‌های المپیک در شهر مسکو حدود پنج دقیقه علیه دولت فاسد و موسیقی پوسیده به‌ویژه راک سخنرانی کرد.

پس از سخنرانی شفچکوف که با عنوان «یادآوری انقلاب روح» در رسانه‌ها بازتاب یافت، خوانندگان دیگر روس نیز تشویق شدند به این موج بپیوندند و با آن همراهی کنند.

یوری شفچوک در کنسرت میدان بازی‌های المپیک گفت دولت کنونی غیر انسانی و فاسد است و به مردم خود احترام نمی‌گذارد و فقر و تنگدستی در بین مردم رو به افزایش است. وی از دوران شکوفایی موسیقی راک اند رول یاد کرد و از روح پرشور و معترض خوانندگان دهه ۱۹۷۰ که هیچ ترسی در دل نداشتند و حرف دلشان را با همه بی‌هیچ واهمه‌ای در میان می‌گذاشند.

یوری شفچوک از دولت پلیسی روسیه گفت که چه‌طور روح هنری روسیه را تحت کنترل گرفته است. وی از «انقلاب روح» سخن گفت که اکنون از بین رفته و مردم عادت کرده‌اند که به دنیا بیایند و بزرگ شوند و غذا بخورند و مست شوند و همخوابگی داشته باشند و بمیرند.
 

گفتنی‌ست که شفچوک بیشترین ترانه‌های خود را بر اساس اشعار شاعران دوران موسوم به «نقره‌ای» (۱) روسیه سروده و همینطور ترانه‌های بسیاری از خواننده‌های معترض دوران شوروی را نیز بازخوانی کرده است؛ خواننده‌هایی مثل ولادیمیر ویسوتسکی، بولت اکودژوه، الکساندر گالیچ و دیگران.
 

توهین به مقدسات به شیوه روسی

اما این بحث همین‌جا در کنسرت یوری شفچوک باقی نماند و خوانندگان دیگری نیز در اغاز کنسرت‌هایی که برگزار می‌کردند سخنرانی‌هایی در اعتراض به وضع موجود انجام دادند. خوانندگان سن‌و‌سال‌دار که از نظر فرهنگی در اتحاد جماهیر شوروی ریشه داشتند، اگر سخنی به اعتراض می‌گفتند، دولت که با آن‌ها تجربه‌های مشترکی داشت، آن‌ها را تا حدی درک می‌کرد و اینطور وانمود می‌کرد که اعتراض آن‌ها نه به دوران امروز بلکه به دوران پیشین ربط دارد. ولی وقتی نوبت به خوانندگان جوان رسید، تحمل دولت هم ناگهان سر آمد.

خوانندگان «پوسی ریوت» پشت میله‌های قفس آن‌ها در دادگاه

برای مثال گروه موسیقی پانک «پوسی ریوت» که متشکل از سه زن جوان فیمینیست است حالا در بازداشت به سر می‌برند و خوانندگان معروف جهان در حمایت از آن‌ها با این گفتمان اعتراضی همراهی می‌کنند. گروه «پوسی ریوت» از ماه مارس تا به حال به اتهام توهین به مقدسات و توهین به ولادیمیر پوتین در بازداشت به سر می‌برد.
 

این گروه در ادامه گردهمایی‌هایی که علیه پوتین در انتخابات اخیر روسیه برگزار شد، ترانه‌ای ضد پوتین نوشتند که متن آن به سبک سرود‌های مذهبی نوشته شده و سبک موسیقی آن نیز به موسیقی‌های مذهبی رایج در روسیه شباهت دارد. این ترانه به خودی خود هیچ مشکلی نداشت تا زمانی که این گروه در یکی از کلیسا‌های مسکو با چهره‌های پوشیده با ماسک این ترانه را اجرا کردند.

یکی از اصلی‌ترین پیام‌های این ترانه این است که می‌گوید: مادر خدای مهربان! شر پوتین را از سر ما کم کن.

این ترانه که ویدیوی آن در یوتیوب دست به دست می‌گردد بین مذهبیان جنجال بسیاری به پا کرده است. رادیوی پرطرفدار ۱۰۷ ثانیه هم یک نظرسنجی یک ساعته برگزار کرده و از مردم پرسان شده که آیا معذرت‌خواهی این گروه را می‌پذیرند و یا این رفتار آن‌ها قابل بخشش نیست؟
 

چند روز پیش نیز دادگستری شهر مسکو اعلام کرده بود که مشروح دادگاه این گروه را از طریق اینترنت به طور زنده پخش خواهد کرد تا برای دیگران درس شود و بدانند که این‌گونه توهین کردن‌ها به مقدسات بی‌مجازات نخواهد ماند. اما وکیل این گروه اظهار داشت که پخش جلسه دادگاه تنها در دادگاه تروریست‌ها معمول است و از این نظر چنین تصمیمی «مشکوک» است.

بسیاری از طرفداران این گروه معتقد‌ند که این ترانه اعتراضی «پوسی ریوت» توهین به مقدسات نیست بلکه اعتراض به حکومت پوتین است و باید این گروه بدون هیچ‌گونه مجازاتی آزاد شوند.

«موج آزادی در هواست»

با این همه سر و صداهای گسترده در سراسر روسیه، گروه پوسی ریوت در اولین جلسات دادگاه‌هاشان گفته بود‌ند که به هیچوجه قصد توهین به کلیسا و مکان مقدس نداشته‌اند و از افراد مذهبی روسیه و از آن‌هایی که اجرای این ترانه احساسات مذهبی‌شان را جریحه‌دار کرده عذرخواهی کرده‌اند. اما افراد مذهبی می‌گویند که این‌گونه معذرت‌خواهی‌ها قابل قبول نیست و اصلاً این گروه نه معذرت‌خواهی کرده‌اند و نه از کرده خود پشیمان‌اند. آن‌ها می‌گویند که چگونه می‌شود اسم این را عذرخواهی نامید که اعضای این گروه کلمه معذرت را حتی به زبان نیاورده‌اند و تنها توجیه رفتار خود کرده‌اند و گفته‌اند که قصد نداشته‌اند حرکت برخورنده‌ای انجام دهند.

حمایت مردمی از «پوسی ریوت»

اما مارک فیگین، یکی از وکیل مدافعان این گروه موسیقی پانک از دادگستری خواسته که در این دادگاه باید شخص پوتین و رهبر روحانی روسیه نیز حضور داشته باشند، چون رفتار این گروه اگر هم توهین‌آمیز بوده، باید به این دو نفر مربوط باشد نه به افراد دیگری. اما درخواست مارک فیگین تا به حال بی‌جواب مانده است.
 

البته بسیاری از مذهبیان هم معتقدند که این گروه کوچک با این رفتار تنها در پی به‌دست آوردن شهرت جهانی هستند و باید این قضیه همین‌جا تمام شود و آن‌ها هم باید آزاد گردند.
 

دادگاه اعلام کرده که اگر سه نماینده این گروه: نادژدا تواکونیکووا، کاترینا ساموتسویچ و ماریا آلخینا مجرم دانسته شوند به پنج ماه زندان محکوم خواهند شد. اما بسیاری از مدافعان حقوق بشر در داخل کشور می‌گویند که مشکل اصلی در متن ترانه‌هاست که در آن گفته می‌شود: «رهبر روحانی سازمان کا گ ب ‌است و معترضان همجسنگرا به سیبری تبعید شده‌اند و اما روح آزادی در آسمان ماست. مادر خدای مهربان، شر پوتین را از سر ما کم کن!»

تا به حال خواننده‌های نامی مثل استینگ بریتانیایی و آنتونی کیدیس، خواننده آمریکایی از این گروه پشتیبانی کرده‌اند. باید گفت این اولین بار نیست که این گروه ترانه‌های جنجال‌برانگیز اجرا می‌کند.
 

اشاره:
● دوران نقره‌ای در روسیه: آخرین سال امپراطوری روسیه هم‌زمان بود با ظهور اندیشمندانی مانند سلاویوف و برجیایف و شاعران بزرگی مانند مایاکوفسکی و آنا آخماتوا و نویسندگانی مانند ماکسیم گورکی و آنتوان چخوف. تآتر و اپرا در روسیه رونق گرفته بود و نخستین فیلم‌های سینمایی در این کشور ساخته و به نمایش گذاشته می‌شد. از این دوره شکوفایی فرهنگی در تاریخ روسیه به عنوان «دوران نقره‌ای» یاد می‌کنند.

ایمیل گزارشگر:
shahzoda@radiozamaneh.com
 

در همین زمینه:
شهزاده سمرقندی در رادیو زمانه
 

ویدئو: اجرای گروه «پوسی ریوت» در کلیسا