در میان نام ۴۶ نقاش که تابلوهای‌شان را در این نمایشگاه به نمایش گذاشته‌اند، یک تابلو به‌خصوص برای مخاطب ایرانی کاملاً چشمگیر است: تابلویی از قاسم حاجی‌زاده، هنرمند ایرانی ساکن پاریس.

 

به این بهانه در محل نمایشگاه با او گفت‌وگویی کرده‌ایم. نخست از او خواستم تا درباره نمایشگاه دوسالانه ۱۰۹ که در یک مرکز معتبر هنری به نام "خانه‌ی بین‌المللی هنرها" برگزار می‌شود برای ما بگوید:

 

قاسم حاجی‌زاده: سی سال پیش این بی‌ینال درست شده است. یعنی نقاش‌ها دورهم جمع شدند و انجمنی را تأسیس کردند به اسم «۱۰۹» که دوسال یکبار نمایشگاهی برگزار می‌کند. این که چگونه انتخاب می‌کنند، به این ترتیب است که یک کمیته انتخاب که حق ندارند در نمایشگاه شرکت کنند، کارها را انتخاب می‌کنند. انتخاب بسیار مشکلی است، چون داوطلب زیاد است. به هر صورت هر سال آن‌ها یکسری را انتخاب می‌کنند و انتخاب امسال را هم که می‌بینید.

 

 

تا به حال اینطور بوده است. حتی کاتالوگ قبلی را هم که نگاه کردم، گویا به عنوان تنها نقاش ایرانی این شانس را داشتم که در این نمایشگاه شرکت کنم یا دعوت شوم.

 

 

اسم این تابلو "گرم شدن هوا" است.

 

 

نمی‌دانم ترجمه‌اش چه می‌شود. به فرانسوی می‌گویند: Réchauffment climatique یعنی هوا دارد گرم می‌شود. مثل این که می‌گویند روز به روز کره زمین دارد گرم‌تر می‌شود. اسم این تابلو هم همین است.

 

 

من اصولاً از روی عکس‌های قدیمی کار می‌کنم و این عکسی است که من ۳۵، ۴۰ سال پیش از یک آنتیک‌فروشی در قاهره خریدم. درواقع عکس یک دختر مصری است. خیلی از آن استفاده کردم، به اشکال مختلف و این‌بارهم این فکر به ذهنم رسید و این کاری را که می‌بینید را با عکس کردم. این پرچم‌ها معنی خاصی ندارند، ولی هرکسی می‌تواند هر معنایی که دلش می‌خواهد به آن بدهد. برای خود من فقط برای زینت است.

 

 

این کوه دماوند برای من یک قدرت دوست‌داشتنی‌ است، اما این که چرا من از آن استفاده می‌کنم: یادم هست زمانی که به هنرستان می‌رفتم، آنجا یک جور صابونی را می‌خریدند که کاغذی بود و دست‌های‌مان را همیشه با آن می‌شستیم. روی این صابون عکس تختی و پشت سرش عکس دماوند بود. می‌گفتند برادرش چاپ کرده است و می‌فروشد. خلاصه این صابون کاغذی و این عکس دماوند و این پرتره تختی برای ما نشان قدرت بود. این تصویرها در ذهنم ماند و از آن زمان به بعد سعی کردم در کارهایم استفاده کنم.

 

 

معنی به‌خصوص همین ایران است. به نظر من دماوند نماد قدرت ایران است. دماوند از دور منظره‌ خیلی قشنگی است. خیلی دوست‌داشتنی است و من خیلی دوستش دارم.

 

 

بله. این در واقع یک کمپوزیسیون است. فکر کردم مثلاً این جوری دارند در هوا پرواز می‌کنند.

 

 

بله، این گرم شدن هوا به‌هرحال مسئله روز است و همه راجع به آن صحبت می‌کنند. این است که من هم اینجا از آن استفاده کردم.

 

 

آدم وقتی به آن‌ها نگاه می‌کند، مثل این می‌ماند که در حال استخراج گاز هستند. فضا کانال‌کشی شده است و مثلاً این‌ها دارند کمک می‌کنند. فضا حالتی مثل استخراج گاز دارد. مثلاً انگار کنار دریا گاز پیدا شده است و حفاری کرده‌اند. یک چیز خیلی تکنیکی است.

 

زنان هم به‌هرحال مثل مردان همیشه در صحنه هستند. در این تابلو در واقع هیچ نقش خاصی ندارند. فرض کنید دارند کار می‌کنند یا دارند استخراج می‌کنند.

 

 

نه. خیال فروش آن را ندارم. برای همین نوشتم که برای فروش نیست.

 

 

بله. این نمایشگاه هر سال از چند نقاش جدید دعوت می‌کند و من هم کارهای جالبی در آن دیده‌ام. در گذشته نقاشی خیلی به طرف آبستره گرایش پیدا کرده بود و تزیینی شده بود و این‌جور چیزها، اما حالا دارد دوباره برمی‌گردد به سوژه و این باعث خوشحالی است.

 

 

یک تابلو هست از نقاشی به اسم کوئنه. کار او را خیلی دوست دارم. کارش خیلی خوب است. دوبار هم در همین نمایشگاه جایزه برده بود.

 

 

در این نمایشگاه به‌خصوص نه. در نمایشگاه‌های دیگر اما جایزه گرفته‌ام.

 

 

این انتخاب خاصی نیست. من این‌طور بزرگ شدم. از جوانی، سوژه‌های من همین‌هایی‌ست که هنوزهم دارم روی‌شان کار می‌کنم. یعنی چیز خاصی برای توضیح ندارم. من از عکس‌های قدیمی لذت می‌برم، از سوژ‌ه‌های قدیمی، از چیزهای تاریخی ایران. این‌ها برای من مهم‌اند و به همین دلیل یکجوری ثبت‌شان می‌کنم. یکجوری این‌ها را پرورش می‌دهم. چه می‌دانم ... گسترش می‌دهم. یعنی یکجوری مهم‌ترشان می‌کنم. این موضوع برای من خیلی مهم است و خیلی آن را دوست دارم.

 

 

از هفت‌، هشت سالگی تا امروز نقاشی می‌کنم. تا آنجا که یادم هست، همیشه نقاشی می‌کردم و دوست داشتم نقاشی کنم.

 

 

نمی‌دانم. ولی در موزه بنگلادش فکر می‌کنم یک تابلو دارم. در موزه اردن دو تابلو دارم. در موزه قدیم ایران که خیلی تابلو داشتم. در همین فرانسه هم در یکی، دو موزه تابلو دارم. در موزه naive artنیز یکی دو کار دارم. در سئول کار دارم. در موزه معاصر کره جنوبی هم یک تابلو دارم.