نسخه قابل چاپ

فیز دات اورگ - طبق تحقیقات جدید مبتنی بر مدل‌سازی آماری تحولات زبان، قدمت شاهکار هومر، «ایلیاد» به سال ۷۶۲ پیش از میلاد نسبت داده شد.

پژوهشگران دانشگاه ریدینگ انگلستان، با کمک روش‌های آماری بررسی تحولات زبانی، دست به مقایسه زبان به‌کاررفته در ایلیاد هومر، با زبان یونانی  معاصر و همچنین زبان هیتیت زدند – زبان منسوخی از شاخه‌ی آناتولی  زبان‌های هند و اروپایی، مربوط به سال‌های ۱۶۰۰ تا ۱۲۰۰ پیش از میلاد). در واقع این دانشمندان به اثبات همان چیزی پرداختند که مورخان و باستان‌گرایان مدت‌ها مدعی‌اش بودند: اینکه تاریخ نگارش این شاهکارهای ادبی، به قرن هشتم پیش از میلاد برمی‌گردد.

در این بررسی، تیم پژوهشی  پروفسور مارک پاگل (Mark Pagel)، دست به مقایسه اختلافات موجود بین مجموعه‌ای ثابت از واژگان مشترک زبان یونانی  هومری، یونانی جدید و زبان باستانی هیتیت زدند و زمان احتمالی  انشعاب این زبان‌ها را هم بر مبنای درصد واژگان مشترک سه زبان، و همچنین آهنگ تغییر واژگان‌شان مشخص کردند. نتیجه آنکه زمان نگارش حماسه‌های هومر، با دقت ۹۵ درصد در حدفاصل سال‌های ۱۱۵۷ تا ۳۷۶ پیش از میلاد تعیین شد؛ که برآورد میانگین  آن می‌شود سال ۷۶۲ پیش از میلاد.

به‌گفته پروفسور پاگل: "بررسی‌ای که از ایلیاد صورت دادیم، نه بر مبنای اطلاعات تاریخی، باستان‌شناختی یا فرهنگی؛ بلکه با تحلیل آماری واژگان مشترک سه زبان، و همچنین تعیین آهنگ جابه‌جایی‌های لغوی زبان‌های هند و اروپایی انجام شد. با این‌حال تواریخی که ما تخمین زدیم، در حدفاصل تاریخ پیشنهادی باستان‌گرایان و مورخان جا می‌گیرد. ماحصل پژوهشی که روی ایلیاد انجام شد، نشان می‌دهد که چطور می‌توان زبان را هم مثل ژن‌ها، برای حل معماهای تاریخی، باستان‌شناختی و مردم‌شناختی استفاده کرد".

پژوهش پیشین پروفسور پاگل بر نحوه تحول زبان‌های بشری، تصویری مشتمل بر ۷۰۰۰ زبان زنده دنیا را شامل می‌‌شود. او به اتفاق تیم پژوهشی‌اش، و با کمک برآوردهای آماری از آهنگ جابه‌جایی  بخشی از لغات زبان‌های هند و اروپایی، مدارکی از الگوهای مشترک نحوه‌ی کاربردمان از زبان، و همچنین علت بقای برخی واژگان و نابودی برخی دیگر را به دست آورده‌اند. بر اساس داده‌های حاصل از تغییر آهنگ این جابه‌جایی‌ها، بیشترین لغات مشترک زبان‌های یادشده را می‌توان ملاک‌های مناسبی جهت تخمین زمان انشعاب‌شان از هم گرفت.

پژوهش تیم پروفسور پاگل، در شماره این هفته نشریه BioEssays منتشر شده است.

منبع: Phys.org

توضیحات تصاویر:

نسخه‌ای از ایلیاد هومر، مربوط به اوایل قرن ششم تا اوایل قرن پنجم پیش از میلاد / منبع: Lexicon of Greek Personal Names