نسخه قابل چاپ

فروغ تمیمی - زنی جوان با موهای بلند و بور، نیمه برهنه با تاج گلی بر سر اول زانو می‌زند و صلیب می‌کشد. در پشت او صلیب بلندی بر تپه‌ای کوتاه مشرف بر یک شاهراه قرار دارد.

دو زن دیگر دو سر طنابی را که از دو طرف به صلیب وصل است گرفته‌اند. چند عکاس و فیلمبردار هم حضور دارند. همه ماجرا یک دقیقه هم طول نمی‌کشد. زن با تاجی بر سر در چشم‌برهم زدنی با اره برقی، صلیب چوبی قطور را قطع می‌کند و به زمین می‌اندازد و اره را به علامت پیروزی بالای سرش می‌گیرد. بعد صلیب‌وار می‌ایستد. روی سینه برهنه‌اش نوشته است: «رایت‌ها را آزاد کنید.»

 او و دوستانش پس از آن به سرعت از محوطه درختکاری شده دور می‌شوند. این زنان عضو گروه فمین در اوکراین هستند که در اعتراض به زندانی شدن سه تن از گروه فمینیستی پوسی‌رایت در روسیه این صلیب مزین به مجسمه عیسی را قطع کردند. پس از محکومیت سه تن از پوسی‌رایت‌ها به زندان اعتراض‌های متعدد و مشابهی در بیشتر کشورهای اروپایی، در ایالات متحده و سایر نقاط در حمایت از آنان برگزار شد.

حرکت اعتراضی چهل ثانیه‌ای گروه پانک- فمینیستی پوسی رایت در مخالفت با انتخاب مجدد پوتین به ریاست جمهوری و حمایت بی‌قید و شرط رهبران کلیسا از او در فوریه گذشته، سه زن جوان معترض را تبدیل به چهره‌هایی جهانی و هم برای دوسال راهی زندان و اردوگاه کار اجباری در روسیه کرد. اعضای گروه پوسی رایت با اجرای کنسرت‌های اعتراضی، به راه انداختن اکسیون به سبک پانک‌ها به مخالفت با دیکتاتوری و نابرابری جنسیتی در روسیه از فوریه سال ۲۰۱۱ به طور رسمی فعالیت خود را شروع کرده بودند.

کارزارهای خیابانی اعضای پوسی‌رایت

کارزارهای خیابانی اعضای پوسی‌رایت شباهت زیادی به برنامه‌های فمینیست‌های اوکراینی دارد که اغلب با نمایش سینه‌های عریان و اعتراض‌های رادیکال به نابرابری جنسیتی به میدان می‌آیند. آن‌ها نه تنها به وضعیت اجتماعی زنان، بلکه به سیاست رسمی، فقدان دموکراسی و فرهنگ و سنت‌های کلیسایی نیز معترض هستند.

اگرچه در روسیه مراکز متعدد کمک به زنان آسیب‌دیده وجود دارد، اما تعداد خانه‌های امن در کل بسیار محدود است یا بسیاری از نهادهای مدافع زنان آگاهانه از به کار بردن کلماتی مانند رهایی زنان، فمینیسم و برابری، خودداری می‌کنند و به جای آن برای مثال از کمک به زنان و مبارزه با خشونت خانگی استفاده می‌کنند. الکلیسم، رواج روسپیگری، ناامنی و فقر از مشکلات رایج در میان زنان این کشور است.

در فوریه گذشته حرکت اعتراضی این گروه در کلیسای معروف «مسیح منجی» در انتقاد از انتخاب مجدد ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس جمهور روسیه و حمایت رهبران کلیسای ارتدوکس از وی انجام شد. پخش یک فیلم کوتاه دودقیقه‌ای از آن صحنه روی اینترنت سبب دستگیری سه نفر از اعضای «پوسی رایت» در ماه مارس شد.

 در آن حرکت اعتراضی، پنج نفر از اعضای این گروه با داشتن کلاه‌هایی که صورت‌شان را پوشانده بود و لباس‌های رنگی در کلیسا با اجرای دعا و حرکات اعتراضی از مریم مقدس می‌خواهند که پوتین را ساقط کند. اعضای این گروه در دادگاه گفته‌اند که این اعتراض تنها جنبه سیاسی داشته است و آن‌ها قصد اهانت به اعتقادات مذهبی مردم را نداشته‌اند و فقط به حمایت بی‌چون و چرای کلیسای ارتدوکس از پوتین اعتراض کرده‌اند.

سه عضو گروه ماریا آلیوخینا (۲۴ ساله)، نادژدا تولوکونیکووا (۲۲ ساله) و یکاترینا ساموتسه‌ویچ (۲۹ ساله) هستند که با رأی قاضی باید دوسال زندانی و در اردوگاه کار اجباری به‌سر ببرند. گروه فمینیستی پوسی رایت پدیده‌ای جدید در جنبش زنان روسی است.

با فروپاشی حکومت کمونیستی جنبش زنان روسی هم در دهه نود قرن گذشته در کنار جنبش دموکراسی‌خواهی به میدان آمد، اما تبلیغات علیه فمینیسم و جنبش برابری‌خواهی در این کشور بسیار قوی است. رسانه‌های روسیه با پیشداوری‌های رایج در مورد جنبش‌های فمینیستی اغلب به مخالفت با آن پرداخته‌اند. اگرچه در روسیه مراکز متعدد کمک به زنان آسیب‌دیده وجود دارد، اما تعداد خانه‌های امن در کل بسیار محدود است یا بسیاری از نهادهای مدافع زنان آگاهانه از به کار بردن کلماتی مانند رهایی زنان، فمینیسم و برابری، خودداری می‌کنند و به جای آن برای مثال از کمک به زنان و مبارزه با خشونت خانگی استفاده می‌کنند. الکلیسم، رواج روسپیگری، ناامنی و فقر از مشکلات رایج در میان زنان این کشور است.

یله براند کورستیس Jelle Brandt Corstius ژورنالیست هلندی در یک مجموعه مستند تلویزیونی به نام «از مسکو تا مورمانسک» کشور روسیه را زیر پا می‌گذارد. در بخشی از این سری دیدنی او پا به پای زنان روسی آن‌ها را در زندگی روزمره دنبال می‌کند و پای صحبت‌هایشان می‌نشیند. زنان روسی در این فیلم اغلب از همسران معتاد به الکل خود می‌گویند. مردانی که نوشیدن روزمره ودکا را از واجبات زندگی می‌دانند و متوسط عمرشان ۵۸ سال است. هم چنین آنان در این فیلم از سختی امرار معاش، از خشونت خانگی و تبعیض‌های قانونی می‌گویند؛ البته در قوانین رسمی همه حقوق آن‌ها به رسمیت شناخته شده است.

جشن روز زن، بی‌حرف برابری و رهایی

بیش از شصت درصد از زنان روسی تحصیل کرده و شاغل هستند. در اجتماع حضور فعال دارند، با این همه تنها هفت درصد از نمایندگان پارلمان روسیه از زنان تشکیل شده است.

بیش از شصت درصد از زنان روسی تحصیل کرده و شاغل هستند. در اجتماع حضور فعال دارند، با این همه تنها هفت درصد از نمایندگان پارلمان روسیه از زنان تشکیل شده است. در سال‌های اخیر چندین سیاستمدار زن در پست‌هایی مانند معاونت وزارت دفاع یا معاونت پارلمان و غیره خدمت کرده‌اند، با این همه آنان هنوز از برابری در همه حوزه‌ها برخوردار نیستند.

در سال‌های اخیر چندین سیاستمدار زن در پست‌هایی مانند معاونت وزارت دفاع یا معاونت پارلمان و غیره خدمت کرده‌اند، با این همه آنان هنوز از برابری در همه حوزه‌ها برخوردار نیستند. جشن روز زن در هشتم مارس، در سراسر روسیه تعطیل رسمی و جشن ملی است، اما این جشن به نوعی روز مادر یا والنتاین تبدیل شده و در تبلیغات رسمی در روز زن حرفی از برابری و رهایی زنان به میان نمی‌آید.

محکومیت سه تن از اعضای گروه فمینیستی «پوسی رایت» به دوسال زندان در روسیه در ماه گذشته (اوت ۲۰۱۲) به خبری داغ و پر سر و صدا تبدیل شد. این محاکمه جنجالی و بی‌سابقه در روسیه اعتراض مقام‌های اروپایی و افکار عمومی را برانگیخت و هم انتقاد شدید بعضی از شخصیت‌ها و مقامات روسی را به دنبال داشت.

ماریا، نادژدا و یکاترینا سه فرد محکوم شده اغلب در مترو یا میدان‌های مسکو در مخالفت با سیاست‌های دولتی و گسترش سلطه پدرسالارانه کلیسای ارتدوکس ترانه‌های اعتراضی می‌خواندند.

به نظر بسیاری از افراد معترض، محاکمه آنان چیزی کمتر از دادگاه‌های تفتیش عقاید قرون وسطایی و هم دادگاه‌های استالینی نداشت. سخت‌گیری بر این سه تن در دوران بازداشت و روزهای دادگاه بسیار چشمگیر بود. اول آنکه در چندماه بازداشت حق ملاقات با فرزندان خود را نداشتند. در جریان دادگاه آن‌ها را ساعت پنج صبح بیدار می‌کردند و بعد محبوس در اتاق ماشینی بدون پنجره به دادگاه منتقل‌شان می‌کردند. این سه زن در هوای گرم دادگاه تمام روز مجبور به نشستن در سلولی شیشه‌ای بودند.

حتی آلکسی کودرین هم که تا بهار گذشته وزیر دارایی بود، برخورد خشن با سه زن جوان محکوم شده و سروصدای به راه افتاده را بی‌اعتبار شدن قانون و هم بی‌اعتبار شدن دولت روسیه نامید. یکی از ستاره‌های معروف تلویزیونی هم به نام کانده لاکی که از مدافعان پوتین هم هست گفته بود که مقامات دادگستری، از هیچ، یک داستان مهیج ساختند. چهره روسیه را در دنیا مخدوش و شبیه حکومت‌های تفیش عقاید قرون وسطی عمل کرده‌اند.

برخورد پلیس، جریان دادگاه و برخورد قاضی با این سه زن جوان به گفته یکی از وکلای آنان یعنی خانم فولکوا همه به شدت حساب شده و به نحو عجیبی خشن و غیر عادی بود. او هیچ دادگاهی را در دوران خدمتش به خاطر نمی‌آورد که در آن تا این حد قوانین زیر پا گذاشته شده باشند.

جنبش‌های شیطانی!

قاضی دادگاه در جریان دادرسی این سه نفر را به خشونت، توهین به احساسات مذهبی، دامن زدن به نفرت و برهم زدن نظم اجتماعی متهم کرد. به این صورت او با عوض کردن اصل ماجرا، این سه زن جوان را نه به خاطر اعتراض به پوتین بلکه توهین به احساسات مذهبی مردمی که به کلیسا می‌روند متهم و محکوم کرد. در جریان دادگاه ماریا، نادژدا و یکاترینا از جریحه‌دار شدن احساسات مذهبی مردم عذرخواهی کردند و حتی شایع بود که گروهی از کشیش‌ها و مقامات کلیسا هم رسماً خواهان بخشش آن‌ها در چهارچوب قوانین بودند، اما خانم قاضی آنان را متهم به نفرت از مذهب کرده بود.

پس از اعلام محکومیت این سه زن جوان بعضی از رهبران اروپایی مانند آنگلا مرکل و اعضای پارلمان اروپا واکنش‌های تند و اعتراض‌آمیزی نشان دادند. مادونا خواننده معروف پاپ چندی پیش در کنسرت خود در مسکو به شدت به زندانی بودن اعضای پوسی رایت اعتراض کرد و خواهان احیای آزادی بیان در روسیه شد.

قاضی در حرف‌هایش رابطه‌ای میان بیزاری از مذهب و فمینیسم برقرارکرد و گفت که فعالیت‌های فمینیستی در روسیه ممنوع نیست و برابری زن و مرد هم در قوانین جاری تضمین شده است، اما ادعا کرد که داشتن ایده‌ای برای سلطه یک ایدئولوژی بر مکاتب فکری دیگر و هم مذاهب پایه اصلی برای ایجاد دشمنی اجتماعی است.

منتقدان معروف این دادگاه، ازجمله سرگئی اودالسوف از رهبران اپوزیسیون و سرگئی کاسپاروف هستند که در هنگام محاکمه در بیرون دادگاه به این دادرسی اعتراض داشتند و رأی نهایی را انتقام‌گیری شخصی پوتین خواندند. بوریس آکونین، نویسنده معروف روسی گفت نمی‌توانم باور کنم که یک قاضی در یک جامعه سکولار در قرن بیست و یکم از جنبش‌های شیطانی حرف بزند و حرف‌های رهبران کلیسا در قرون وسطی را تکرار کند. پس از اعلام محکومیت این سه زن جوان بعضی از رهبران اروپایی مانند آنگلا مرکل و اعضای پارلمان اروپا واکنش‌های تند و اعتراض‌آمیزی نشان دادند. مادونا خواننده معروف پاپ چندی پیش در کنسرت خود در مسکو به شدت به زندانی بودن اعضای پوسی رایت اعتراض کرد و خواهان احیای آزادی بیان در روسیه شد.

در یک همه‌پرسی از مردم که توسط مرکز آمار لفادا انجام شد، ۳۱ درصد از مردم نسبت به روش اعتراضی گروه پوسی رایت نگاه بی‌تفاوت یا مثبت و ۵۱ درصد نگاه منفی یا خیلی منفی داشتند و آن‌ها را متهم به اشاعه فرهنگ غربی در روسیه کرده‌اند.

سه عضو محکوم شده پوسی رایت که دونفر از آن‌ها مادر دوکودک خردسال هستند به زندان و اردوگاه کار اجباری فرستاده شده‌اند و در سالنی که بیش از صدنفر در آن زندانی‌اند، درکنار بزهکاران و قاتلان به‌سر می‌برند. هرسه نفر گفته‌اند که از رئیس جمهور تقاضای بخشش نخواهند کرد. ماریا یکی از این سه نفر در دفاع از خود در دادگاه گفت: «شما می‌توانید آزادی فیزیکی را از من بگیرید، اما نمی‌توانید آزادی اندیشه را از من دریغ کنید.»