نسخه قابل چاپ

محسن کاکارش - "پاهای هاشم شعبانی را در آب جوش گذاشتند. ماموران وزارت اطلاعات از طریق كابل برق، شلنگ گاز، تسمه ماشین، لوله سبز و شوک الكتریكی این افراد را شکنجه كرده‌اند. دست‌های آنان را از پشت بستند و به سقف آویزان كردند."

این بخشی از سخنان کمیل آلبوشوکه، پسرعموی جابرآلبوشوکه و مختار آلبوشوکه دو تن از زندانیان سیاسی عرب است که هم اکنون در زندان کارون اهواز در انتظار حکم اعدام به‌سر می‌‌برند. این دو زندانی همراه با هادی راشدی، هاشم شعبانی‌نژاد و محمدعلی عموری نژاد در ماه مه ۲۰۱۲ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی، اقدام علیه نظام، محاربه با خدا، افساد فی الارض به اعدام محکوم شدند. به گفته بستگان این زندانیان عرب، آن‌ها به مدت هفت ماه در سلول‌های مخفی اداره اطلاعات زیر سخت‌ترین شکنجه‌ها بوده‌اند تا سرانجام وادار به اعتراف اجباری شدند.

قربانیان شکنجه

اگرچه اطلاع رسانی در مورد نقض حقوق بشر در مناطق عرب‌نشین ایران به دلیل فشار نیروهای امنیتی طی سال‌های گذشته همواره با مشکلاتی روبه‌رو بوده است، اما فعالان حقوق بشر در ایران سالانه موارد فراوانی از بدرفتای و شکنجه زندانیان سیاسی در زندان‌های این منطقه گزارش می‌دهند.

کمیل آلبوشوکه در مورد شکنجه شدن پنج زندانی سیاسی عرب به زمانه می‌گوید: "همه آنان به صورت وحشیانه شكنجه شدند به طوری كه فک و دندان‌های جابر شكسته شده و حدود ده كیلو وزن كم كرده است. مختار هم برادر ایشان با بیماری فراموشی و مشكل لرزش دست مواجه است."

 

کمیل آلبوشوکه در مورد شکنجه شدن پنج زندانی سیاسی عرب به زمانه می‌گوید: "همه آنان به صورت وحشیانه شكنجه شدند به طوری كه فک و دندان‌های جابر شكسته شده و حدود ده كیلو وزن كم كرده است. مختار هم برادر ایشان با بیماری فراموشی و مشكل لرزش دست مواجه است."(تصویر: سید مختار آلبوشوکه و محمدعلی عموری‌نژاد)

پنج زندانی عقیدتی عرب ایرانی اعلام کرده‌اند که پس از ماه‌ها شکنجه شدید، مجبور به انجام اعتراف‌های دروغین درباره دست داشتن در عملیات مسلحانه و براندازی نظام جمهوری اسلامی شده‌اند. اعتراف‌های هادی راشدی و هاشم شعبانی  در ماه دسامبر ۲۰۱۱ در تلویزیون انگلیسی زبان پرس تی‌وی جمهوری اسلامی پخش شد.

شکنجه و اعتراف اجباری این زندانیان در هفته‌های گذشته توجهی جهانی را به سوی خود جلب کرده است، تا جایی که خوان ای.مندز، گزارشگر ویژه شکنجه در سازمان ملل در پیوند با این کنشگران عرب، ضمن ابراز نگرانی شدید خود از احکام صادره، گفته است: "اتهامات پنج فرد را که در دوران بازداشت مورد شکنجه و بدرفتاری قرار گرفته‌اند و به منظور اعتراف تحت فشار بوده‌اند، نه تنها ناقض میثاق‌های بین‌المللی است که به روشنی شکنجه را منع می‌کنند، بلکه ناقض قوانین اساسی ایران است که به صراحت اعمال هرنوع شکنجه برای گرفتن اعتراف و به دست آوردن اطلاعات را ممنوع کردە است."

شکنجه این زندانیان عرب در حالی گزارش می‌شود که در آبان‌ماه سال جاری، ستار بهشتی، وبلا‌گ‌نویس، در زندان اوین به دلیل شکنجه بازجویان پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات نیروی انتظامی ایران (فتا) جان خود را از دست داد.

براساس گزارش‌ فعالان عرب اهوازی، در سال ۲۰۱۲ نیز ناصر البوشوکه، جوان ۲۰ ساله روز پنجشنبه ۲۶ ژانویه ۲۰۱۲ در بازار نادری اهواز توسط نیروهای امنیتی ایران بازداشت شد و پس از دستگیری و انتقال به بازداشتگاه وزارت اطلاعات در اهواز، روز دوشنبه ۳۰ ‏ژانویه زیر شکنجه جان سپرد. همچنین محمد کعبی یکی دیگر از شهروندان عرب که در محله احمدآباد شوش از سوی نیروهای امنیتی بازداشت شده بود، روز دوم فوریه بر اثر شکنجه جان خود را از دست داد.

اعدام نکنید

روز هجدهم ژانویه، این پنج زندانی سیاسی عرب به‌طور ناگهانی به مکانی نامعلوم منتقل شدند. این مسئله موجب افزایش نگرانی خانواده‌ها و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر شد.

آنان تقریباً پس از ده روز بی‌خبری، سرانجام در روز یکشنبه ۲۷ ژانویه با خانواده‌های خود تماس گرفتند. کمیل آلبوشوکه به زمانه گفت، پنچ زندانی عرب تنها چند دقیقه توانسته‌اند با خانواده‌هایشان حرف بزنند. آن‌ها گفته‌اند در زندان هستند و فعلاً حالشان خوب است، اما خانواده‌ها کماکان نگران اجرای احکام اعدام هستند.

 

کاترین اشتون (مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا)، احمد شهید (گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران) و گروهی از کارشناسان مستقل این سازمان از اجرای احتمالی حکم این شهروندان عرب‌تبار ابراز نگرانی کردند. همچنین سازمان دیدبان حقوق بشر، سازمان عفو بین‌الملل، بخش حقوق بشر وزارت خارجه آلمان، شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل و 29 نهاد حقوق بشری خواهان توقف حکم اعدام این پنج زندانی سیاسی شده‌اند.(تصویر: هاشم شعبانی‌نژاد)

در آخرین واکنش‌ها نسبت به وضعیت این زندانیان سیاسی، کاترین اشتون (مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا)، احمد شهید (گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران) و گروهی از کارشناسان مستقل این سازمان از اجرای احتمالی حکم این شهروندان عرب‌تبار ابراز نگرانی کردند. همچنین سازمان دیدبان حقوق بشر، سازمان عفو بین‌الملل، بخش حقوق بشر وزارت خارجه آلمان، شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل و ۲۹ نهاد حقوق بشری خواهان توقف حکم اعدام این پنج زندانی سیاسی شده‌اند.

احمد شهید گفته است: "غیر قابل قبول است که افراد به خاطر استفادە از حقوق خود در ارتباط با آزادی تشکل و تجمع مسالمت‌آمیز، عقیده و بیان و یا وابستگی به گروە اقلیتی و یا نهادی فرهنگی به زندان افتادە و محکوم به اعدام شوند."

به نظر می‌رسد تاکید احمد شهید به حق تجمع مسالمت‌آمیز به این دلیل است که این پنج زندانی عرب اهوازی در سالگرد اعتراض‌های استان خوزستان دستگیر شده‌اند. فعالان عرب هر سال در پانزدهم آوریل تلاش می‌کنند، گردهمایی‌هایی در اهواز برگزار کنند.

پانزدهم آوریل ۲۰۰۵ شهرهای عرب‌نشین در اعتراض به "تغییر بافت جمعیت" شاهد اعتراض‌هایی بود که درپی آن ده‌ها نفر کشته و زخمی شدند. تظاهرات آن زمان پس از انتشار نامه منسوب به دفتر ریاست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اجرای برنامه‌هایی برای "تغییر جمعیتی استان خوزستان به زیان مردم عرب بومی در مناطق عرب‌نشین استان" برگزار شده بود، اما دولت ایران وجود چنین برنامه‌هایی را تکذیب کرد و نامه منتشر شده را جعلی خواند.

از سوی دیگر ریتا ایزاک، کارشناس مستقل سازمان ملل در پیوند با مسائل اقلیت‌ها از دولت ایران خواسته است حکم اعدام پنج شهروند عرب را متوقف کند و در دادگاهی عادلانه که حقوق بشر (ازجمله حقوق اقلیت‌ها) مورد احترام باشد، محاکمه شوند.

مارکوس لونینگ، کمیسر حقوق بشر دولت فدرال آلمان نیز گفته، صدور این حکم برخلاف حاکمیت قانون و "کاملا غیر قابل قبول و غیر انسانی" است. وی همچنین افزوده است، ایران باید حقوق بشر شهروندان خود را بدون در نظر گرفتن وابستگی‌های قومی یا مذهبی رعایت کند.

پنج کنشگر عرب یادشده از اعضای گروه علمی – فرهنگی "الحوار" بودند. به گفته کمیل آلبوشوکه الحوار یک گروه  قانونی در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی بود و مجوز داشت. از جمله فعالیت‌های این گروه بربایی جشن‌های عربی، شعر، موزیک و حتی تئاتر به زبان عربی بوده است.

مملکت صاحب دارد

برپایه آمارها، اعدام‌ها در ایران رو به افزایش است و این امر اعتراض و نگرانی بیشتر نهادهای حقوق بشری را در پی داشته است. در پاسخ به این اعتراض‌ها، مقامات جمهوری اسلامی اجرای احکام اعدام را مسائل داخلی می‌خوانند.

 

کارشناسان یکی از دلیل افزایش روز افزون آمار اعدام در ایران را ایجاد رعب و وحشت می‌دانند. رحمان جوانمردی مدافع حقوق بشر به زمانه می‌گوید: "مجازات مرگ که در تقابل با حق حیات و از اصلی‌ترین حقوق یک انسان است، مجازاتی وحشیانه و ضد انسانی است که در ایران به ابزاری برای سلب آزادی و عدالت، انداختن ترس و وحشت در میان جامعە تبدیل شدە است."(تصویر: سید جابر البوشوکه و هادی راشدی)

احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل نیز گفته است، در سال ۲۰۱۱ بیش از ۲۰۰ مورد اعدام در ایران تا اواسط سپتامبر انجام شده و تا ماه دسامبر ۲۰۱۱، ۴۲۱ مورد اعدام به‌شکل رسمی و ۲۴۹ مورد اعدام مخفیانه اعلام شده است. به ‌گفته احمد شهید ۸۱ درصد از تمامی موارد اعدام در ۲۰۱۱ مربوط به مواد مخدر، ۴/۳ درصد محاربه و ۴/۱ درصد تجاوز بوده‌اند.

کارشناسان یکی از دلیل افزایش روز افزون آمار اعدام در ایران را ایجاد رعب و وحشت می‌دانند. رحمان جوانمردی مدافع حقوق بشر به زمانه می‌گوید: "مجازات مرگ که در تقابل با حق حیات و از اصلی‌ترین حقوق یک انسان است، مجازاتی وحشیانه و ضد انسانی است که در ایران به ابزاری برای سلب آزادی و عدالت، انداختن ترس و وحشت در میان جامعە تبدیل شدە است."

این فعال حقوق بشر بر این باور است که دلیل اصلی رویکرد حاکمیت در افزایش اعدام‌ها را باید در "نظام دیکتاتوری" و "قدرت مطلقه" جست‌وجو کرد. او می‌گوید: "همانگونه که از زبان کسانی در داخل نظام بیان شدە است، مجازات‌های سنگین از جملە اعدام‌ها برای نمایش اقتدار است و نشان دادن اینکه، مملکت صاحب دارد. پس این مجازات ها برای پیشگیری از جرم نیست."

مقامات جمهوری اسلامی ایران اعدام را به عنوان عاملی برای پیشگیری از افزایش جرم معرفی می‌کنند، اما کارشناسان تاکید می‌کنند که اعدام‌ها تاثیری در کاهش جرم ندارند. رحمان جوانمردی ادامه می‌دهد: "طرفداران اعدام در ایران که گاه اجرای آن را برای پیشگیری از جرم مطرح می‌کنند باید پاسخ دهند کە بالا رفتن آمار ارتکاب به جرایم در ایران علی‌رغم آمار فزایندە اعدام در این کشور چە توجیهی دارد؟"

به گفته این مدافع حقوق بشر، تنوع و شکل و نحوە اعدام از پارەای جهات جایگاه منحصر به فردی به ایران دادە است. او می‌افزاید: "وضعیت اعدام در ایران در  نوع خود در جهان بی‌نظیر است، ازجمله، ایران تنها کشور جهان است که هنوز افراد زیر سن قانونی را اعدام می‌کند، تنها کشور جهان است که اعدام در ملاعام انجام می‌دهد و هنوز برای رابطه جنسی سنگسار و یا برای شرب الکل (بیش از دوبار) حکم اعدام  صادر می‌کند، تنها کشور جهان است که احکام اعدام را در خفا اجرا می‌کند. تنها کشور جهان است که برخلاف قوانین رسمی خود کسانی را که با شکنجه مجبور به اعتراف شدەاند اعدام می‌کند."

در همین زمینه:

پنج فعال عرب‌ ایرانی در خطر اعدام

تحولات منطقه و اعتراض عرب‌های ایران

نفت و فعالان عرب اهواز

مرگ، شکنجه، بازداشت