نسخه قابل چاپ

فرهمند علیپور -  آواز خوانی و فرش قرمز فلسطینی‌های ساکن نوار غزه در استقبال از سفر کوتاه اما تاریخی حمد بن جاسم آل ثانی امیر قطر به این سرزمین کوچک، پرجعیت، فقیر و در محاصره.

پرچم‌های قطر و تصویر امیر این کشور کوچک اما ثروتمند و پرنفوذ عربی در سراسر نوار غزه دیده می‌شد و حکایت از یک پیروزی برای حماس -  اسلامگرایان حاکم بر نوار غزه -  می‌داد. سرزمینی که از سال ۲۰۰۷ تاکنون شاهد استقبال از میهمانی در این رده و قامت نبوده است.

اسماعیل هنیه نخست وزیر حماس روز سه شنبه دوم آبان، به همراه هیئتی عالی رتبه به مرز رفح -  مرز مشترک نوار غزه و مصر- رفت تا آئین استقبال از امیر قطر را با اجرای سرود ملی فلسطین و قطر به جای آورد. امیر قطر و همسرش شیخه موزه پس از فرود در فرودگاه العریش در صحرای سینای مصر، با یک هلی‌کوپتر نظامی مصری رهسپار ایستگاه مرزی رفح شده و از آنجا با یک لیموزین مرسدس سیاه رنگ وارد فلسطین شدند.

نکته جالب در مراسم استقبال از امیر قطر، حضور ‌ام‌عابد همسر اسماعیل هنیه بود.  او که مادر ۱۳ فرزند است برای اولین بار در یک مراسم رسمی عمومی ظاهر می‌شد. ‌ام‌عابد با لباس سفید و حجاب اسلامی در این مراسم حضور داشت، همسر امیر قطر شیخه موزه آل بنت نیز روسری سیاه و لباسی سفید و اندک گشاد بر تن داشت که دارای نقش‌های سنتی فلسطینی بود. 

نکته جالب در مراسم استقبال از امیر قطر، حضور ‌ام‌عابد همسر اسماعیل هنیه بود.  او که مادر ۱۳ فرزند است برای اولین بار در یک مراسم رسمی عمومی ظاهر می‌شد. ام‌عابد با لباس سفید و حجاب اسلامی در این مراسم حضور داشت، همسر امیر قطر شیخه موزه آل بنت نیز روسری سیاه و لباسی سفید و اندک گشاد بر تن داشت که دارای نقش‌های سنتی فلسطینی بود.

جریان این دیدار و استقبال مقامات حماس از امیر قطر را برخی از شبکه‌های عرب زبان و از آن جمله شبکه تلویزیونی خبری الجزیره به طور زنده به تصویر کشیدند. الجزیره هم اکنون از مهم‌ترین شبکه‌های تلویزیونی جهان عرب است که مقر آن در دوحه قطر است و زیر نظر امیر قطر فعالیت می‌کند.

 این شبکه در جریان قیام‌های عربی موسوم به «بهارعربی» نقشی کلیدی ایفا کرد و به جایگاهی بی‌رقیب در میان کانال‌های عربی دست یافت. بسیاری‌ بر این باورند که سفر امیر قطر به نواره غزه، با توجه به وضعیت خاصی که بر این سرزمین حاکم است نشان از بلندپروازی‌های امیر قطر برای افزایش نفوذ این کشور در جهان عرب و نشان از قدرت تاثیرگذاری این کشور کوچک در مسائل مهم جامعه عربی دارد.

در سراسر جاده‌های نوار غزه که کاروان حامل امیر قطر و هیئت فلسطینی در حال حرکت بودند، کودکان فلسطینی با در دست گرفتن تصاویری از امیر قطر از او استقبال کردند. به خصوص در جاده «صلاح الدین»، که شمال و جنوب نواره غزه را به هم پیوند می‌دهد و با بودجه حکومت قطر به بهره برداری رسیده است.

در سراسر جاده‌های نوار غزه که کاروان حامل امیر قطر و هیئت فلسطینی در حال حرکت بودند، کودکان فلسطینی با در دست گرفتن تصاویری از امیر قطر از او استقبال کردند. به خصوص در جاده «صلاح الدین»، که شمال و جنوب نواره غزه را به هم پیوند می‌دهد و با بودجه حکومت قطر به بهره برداری رسیده است.

تلاش برای ارتقای حماس در نظر متحدان غربی قطر و همچنین دور کردن حماس از تهران می‌تواند از جمله اهداف این سفر باشد. از زمان آغاز قیام سوریه، روابط تهران و حماس کمرنگ‌تر از گذشته شده است. حماس به لطف بهار عربی و ر روی کار آمدن اخوان‌المسلمین در برخی از کشور‌ها  از جمله در مصر، متحدان تازه‌ای پیدا کرده و در تلاش برقراری روابط نزدیک‌تر به حکومت محمد مرسی در قاهره  است.

قطر که کشوری بسیار کوچک با جمعیتی در حدود جمعیت نوار غزه است، از بهار عربی به عنوان فرصتی برای ارتقای جایگاه و نفوذ خود در جهان عرب بهره برد. این کشور در جریان جنگ لیبی، جنگنده‌های خود را با هدف ساقط کردن حکومت ۴۲ ساله سرهنگ قذافی به لیبی فرستاد. در مصر و تونس نیز تلویزیون الجزیره که در میان معترضان هر دو کشور جایگاه ویژه‌ای یافته بود، تلاش گسترده‌ای برای ساقط کردن بن علی و حسنی مبارک به خرج داد.

 برخلاف عربستان که موضعی تدافعی در برابر بهارعربی گرفت و شروع به حمایت از سلفی‌ها کرد، قطر ترجیح داد تا به حمایت از اخوان‌المسلمین بپردازد، جنبشی که به نسبت سلفی‌گری، قرائتی نرم‌تر از اسلام دارد.

از سال ۱۹۹۵ که حمد بن جاسم آل ثانی در یک کودتای نرم، قدرت را از پدر گرفت و امیر قطر شد، دوحه تلاش کرده است تا روابط خوبی با  اخوا‌ن‌المسلمین و به ویژه حماس داشته باشد. تعدادی از رهبران و چهره‌های شاخص اخوان‌المسلمین نیز ترجیح داده‌اند تا روزهای تبعید و دوری از کشور خود را در قطر سپری کنند.

شیخ قرضاوی از مهم‌ترین رهبران مذهبی اخوان‌المسلمین نیز سال‌هاست که مصر را ترک کرده و ساکن دوحه است و به طور منظم از شبکه الجزیره پیام‌های خود را به گوش مخاطبانش در سراسر جهان عرب می‌رساند. در جهان عرب، فلسطین اولین منطقه‌ای بود که شاهد بر آمدن اخوان‌المسلمین – حماس – بود. جنبشی که اکنون در مصر، تونس، مراکش و ترکیه قدرت را در دست دارد و در کشورهای عربی دیگر  نظیر لیبی و اردن هم بازیگر نقش‌های مهمی در فرآیندهای سیاسی است.

اسماعیل هنیه، سفر امیر قطر را یک پیروزی تاریخی برای جنبش حماس عنوان کرد و خطاب به امیر قطر گفت: «حضور شما اعلام رسمی پایان محاصره سیاسی – اقتصادی غزه توسط نیروهای ضد عدالت و ظلم تحمیل شده است. به خاطر این حضور و موضع اصیل عربی از شما سپاسگذاری می‌کنم.»

در شهر خان یونس، جایی که در جنوب نواره غزه و نزدیک به مرز مصر واقع شده است، امیر قطر پروژه شهرک «امیر حمد آل ثانی» را افتتاح کرد، پروژه‌ای که در آن ۱۰۰۰ واحد مسکونی برای اقشار فقیر فلسطینی ساخته شده است.

اسماعیل هنیه، سفر امیر قطر را یک پیروزی تاریخی برای جنبش حماس بر دشمن صهیونیستی و محاصره سیاسی – اقتصادی غزه عنوان کرد و خطاب به امیر قطر گفت: «حضور شما اعلام رسمی پایان محاصره سیاسی – اقتصادی غزه توسط نیروهای ضد عدالت و ظلم تحمیل شده است. به خاطر این حضور و موضع اصیل عربی از شما سپاسگذاری می‌کنم.»

امیر قطر نیز در این دیدار تاکید کرد که به تلاش‌‌های خود با دیگر کشورهای اسلامی برای برقراری وحدت در بین فلسطینی‌ها ادامه دهد.

اسرئیل از سال ۲۰۰۶ و در پی پیروزی جنبش حماس در انتخابات فلسطین، محاصره اقتصادی شدیدی را علیه ساکنان غزه حاکم کرد، بسیاری‌ها بر این باورند که عملکرد اسرائیل تنبیه دسته‌جمعی فلسطینی هاست که حتی مانع  ورود مصالح ساختمانی به این سرزمین می‌شود. از آن زمان کرانه غربی رود اردن تحت حاکمیت جنبش فتح به رهبری ابومازن است و نوار غزه نیز تحت کنترل اسلامگرایان جنبش حماس قرار دارد.

در این میان، شیمون پرز رئیس جمهور اسرائیل سفر امیر قطر به غزه را نکوهش کرد. وی غزه را «شهر تروریست» خواند و گفت کمک‌‌های مالی به این ناحیه، صرف موشک و تروریسم می‌شود.

ماه گذشته دولت دوحه اعلام کرده بود که تصمیم دارد تا سقف ۲۵۴ میلیون دلار برای بازسازی غزه و ترمیم خرابی‌های ناشی از جنگ ۲۲ روزه اسرائیل در سال ۲۰۰۸ سرمایه گذاری کند اما اسماعیل هنیه در جریان این سفر با خوشحالی از توافق امیر قطر برای سرمایه گذاری ۴۰۰ میلیون دلاری این کشور ثروتمند در نوار غزه خبر داد.