اعتصاب غذا؛ مبارزه‌ای دیگر در فلسطین

یکشنبه, 1391-02-17 20:21

برگردان:

فرهمند علیپور

نیویورک تایمز – قهرمانان تازه فلسطینی نه جوانان نا‌آرامی هستند که سنگ پرتاب می‌کنند و نه مردانی که اسلحه در دست دارند. این قهرمانان تازه بزرگ‌سالان نحیفی هستند که در زندان‌های اسرائیل دست‌هایشان در زنجیر است و خود را گرسنه نگه داشته‌اند.

از روز ۱۷ آوریل – ۲۹ فروردین – آن‌گونه که مقامات رسمی اعلام کرده‌اند، بیش از ۱۵۰۰ تن از زندانیان فلسطینی دست به یک اعتصاب غذای گسترده زده‌اند. روز سه‌شنبه اول مارس، وزیر اسرای حکومت فلسطینیان اعلام کرد که اگر مقامات اسرائیلی به خواسته‌های زندانیان برای تغییر شرایط آن‌ها پاسخی ندهند شمار زندانیان در اعتصاب غذا به زودی به بیش از ۳۲۰۰ نفر خواهد رسید.

دو نفر از زندانیان زود‌تر از بقیه اعتصاب خود را آغاز کرده‌اند و اکنون ۶۶ روز است که در گرسنگی به سرمی‌برند. یکی از آن‌ها روز پنجشنبه با صندلی چرخ‌دار روانه دادگاه عالی اسرائیل شد، جایی که او درخواستش را مبنی بر پایان حبس بدون اتهام یا آن‌گونه که اسرائیلی‌ها می‌گویند «بازداشت اداری» ارائه داد. یکی از این دو تن بلال دیاب ۲۷ ساله بود که از شدت ضعف در زمان دادرسی بیهوش شد.

آن‌گونه که یکی از گروه‌های حمایتی در دادگاه نقل می‌کند، طائر حلاله ۳۳ ساله یکی از زندانیانی که در اعتصاب غذاست در دادگاه این‌گونه سخن گفته بود: "من مردی هستم که زندگی را دوست دارم و می‌خواهم زندگی شرافتمندانه‌ای داشته باشم. این برای هر انسانی قابل پذیرش نیست که حتی برای یک ساعت، بدون هیچ اتهام و دلیلی در زندان نگهداری شود."

همچنان که از روزهای اعتصاب غذا می‌گذرد نام و تصویر زندانیان نیز در روستا‌ها و چادرهای معترضین در سراسر کرانه باختری، بیش از گذشته دیده می‌شود.

با توقف روند صلح میان فلسطینیان و اسرائیل، سیاستمداران داخلی فلسطینی نیز دچار نوعی از سرگردانی شده‌اند. اکنون بسیاری از تحلیل‌گران مقاومت غیرخشونت‌آمیز را یک اقدام حیاتی برای جنبش ملی فلسطینیان می‌دانند و امروز زندانیان فلسطینی که در اعتصاب غذا هستند می‌توانند عامل تسریع در ایجاد مدلی از قیام‌های عربی در کرانه باختری باشند.

بیش از ۱۵۰۰ تن از زندانیان فلسطینی دست به یک اعتصاب غذای گسترده زده‌اند و همچنان که از روزهای اعتصاب غذا می‌گذرد نام و تصویر زندانیان نیز در روستا‌ها و چادرهای معترضین در سراسر کرانه باختری، بیش از گذشته دیده می‌شود

در حالی که قیام‌ها در سراسر منطقه، میزان حمایت از آرمان فلسطینیان را افزایش داده است اما فلسطینی‌ها خود به رهبرانی تحلیل رفته و تضعیف شده تکیه داده‌اند. این‌گونه است که خیابان‌ها در اینجا، در سکوت و آرامش است.

زندانیان نقش احساسی و سیاسی مهم و تعیین کننده‌ای در فرهنگ فلسطینیان بازی می‌کنند. عملا هر خانواده فلسطینی طعم حبس و زندان را چشیده است و یک نوع همبستگی میان مردم با کسانی که برای دست‌یابی به حقوق جامعه در رنج هستند وجود دارد. این زندانیان امروزه نه تنها در زندان بسیار به‌هم پیوسته و سازماندهی شده‌اند که در بیرون نیز نفوذ بسیار گسترده‌ای پیدا کرده‌اند.

روز پنج‌شنبه در رام الله حدود ۳۰۰ زن در حالی که شعار می‌دانند که: «اعتصاب غذا آری، تسلیم هرگز» و «مرگ بر شاخه زیتون، زنده باد تفنگ» دست به یک راهپیمایی به سمت میدان المنار زدند. غروب‌‌ همان روز صد‌ها نفر از تظاهرات‌کنندگان در حالی که پرچم‌های فلسطین را در دست داشتند در مقابل زندان «رمله» تجمع کردند، زندانی نزدیک فرودگاه بین‌المللی بن گوروین که بسیاری از زندانیانش در اعتصاب غذا به سر می‌برند. در این تجمع پلیس و تجمع کنندگان درگیر شدند و بسیاری‌ها دستگیر شدند.

حنان عشراوی عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) در مصاحبه‌ای که اخیرا داشت از «یک تحول جدی» سخن به میان آورد و گفت: "شاید فلسطینیان برای مدتی آرام به نظر بیایند، اما هر لحظه ممکن است که فوران کنند. باوری قدرتمند به وجود آمده که مقاومت غیرخشونت‌آمیز می‌تواند مثمرثمر باشد."

این هفته محمود عباس قول داد تا وضعیت زندانیان فلسطینی را در سازمان ملل مطرح کند. از سوی دیگر خضر حبیب، رهبر «جهاد اسلامی» هشدار داد که "به شهادت رسیدن بلال دیاب، طائر حلاله و یا هر کدام دیگر از زندانیانی کخ اعتصاب غذا کرده‌اند پایانی خواهد بود بر سکوت و مسئولیت عواقب آن بر عهده اشغال‌گران خواهد بود."

اما هنوز تظاهرات‌های حمایتی و همبستگی بسیار کوچک است. روز سه‌شنبه حدود ۳۰ نفر در یک پست بازرسی در بیت لاهیا تجمع کردند و قبل از آن که پلیس اسرائیل و سربازان مرزی تجمع آن‌ها را پراکنده و برخی از آن‌ها را زخمی کنند، برای ۱۵ دقیقه شعار سر دادند.

آقای فدیه ۶۵ ساله می‌گوید: "دستی که در آتش است رنج بیشتری را حس می‌کند تا دستی که در آب است." او با این مثال می‌خواهد تفاوت احساس کسانی را بیان کند که عضوی از خانواده‌اشان در اعتصاب غذا است با دیگر خانواده‌هایی که چنین عضوی ندارند. او می‌گوید: "از آن‌ها – زندانیان– می‌خواهم که برای دست‌یابی به اهدافشان، صدایشان را بلند‌تر کنند. با چنین وضعیتی که ما داریم گوئی در مسیر انتفاضه سوم هستیم."

مادر طائر حلاله، از زندانیانی که اعتصاب غذا کرده‌اند، می‌گوید: من در اینجا و در میان زنان نشسته‌ام اما قلبم و وجودم در کنار پسرم است. ۶۵ روز. چه بر سر پسرم در این ۶۵ روز آمده است؟ ما هر ثانیه‌اش را حساب می‌کنیم

اعتصاب غذا توسط زندانیان فلسطینی یک تاکتیک تازه نیست. بر اساس گزارش «پروژه همبستگی»، این تکنیک برای اولین بار در سال ۱۹۶۸ و در زندان نابلس آغاز شد و تاکنون ۱۵ بار تکرار شده است که در این میان سه نفر جان خود را از دست داده‌اند. آقای فارس مسئول انجمن زندانیان فلسطینی می‌گوید که در سال ۲۰۰۴ تقریبا همه فلسطینیانی که به زندان‌های اسرئیل افتادند برای دو هفته اعتصاب غذا کردند. بزرگ‌ترین اعتصاب غذا در سال ۱۹۹۲ رخ داد که ۱۱۰۰۰ فلسطینی زندانی دست به اعتصاب غذا زدند.

اما رسانه‌های جمعی این بار آژیرهای خود را گسترده‌تر به صدا در آوردند، اول برای «خضر عدنان» یکی از اعضای جهاد اسلامی که پس از ۶۶ روز اعتصاب غذای مرگ‌بارش در اعتراض به بازداشت بدون اتهامش، آزاد شد. پس از او توجهات به سمت «حنا شلبی» معطوف شد، یک زن ۳۰ ساله فلسطینی که پس از ۴۳ روز اعتصاب غذا به غزه اخراج شد (وی از ساکنان کرانه غربی بود اما دولت اسرائیل او را به غزه اخراج کرد) و اکنون نگاه‌ها به سمت حلاله و دیاب است، دو فردی که عضو گروه جهاد اسلامی هستند، یک گروه رادیکال و شبه نظامی فلسطینی.

در دادگاه روز پنج‌شنبه حلاله و دیاب و پس از آن که مقامات قضایی سخنان این دو را شنیدند برای بررسی پرونده آن‌ها جلسه دادگاه را خاتمه دادند و آن‌ها دوباره بدون هیچ اتهامی به زندان بازگشتند.

آقای فارس مسئول انجمن زندانیان فلسطینی اهداف اعتصاب غذای کنونی فلسطینیان را حذف برخی محدودیت‌هایی عنوان می‌کند که پیش از آزادی گیلاد شالیط سرباز اسیر اسرائیلی اعمال شده است، محدودیت‌هایی مثل ملاقات با خانواده، دسترسی به تحصیل و آموزش و منزوی کردن زندانیان.

سیوان ویزمن، یکی از سخنگویان اداره زندان‌های اسرائیل گفته است که یک تیم برای بررسی درخواست‌های زندانیان در حال کار است و با رهبران اعتصاب‌کنندگان نیز ملاقاتی صورت خواهد داد.

از زمانی که آقای حلاله دست به اعتصاب غذا زده، در بسیاری از روز‌ها بستگان، دوستان و همسایگان وی از ساعت ۹ صبح تا ۱۱ شب در خانه او واقع در تپه‌های الخلیل (حبرون) جمع می‌شوند و اغلب آن‌ها برای نشان دادن همبستگی خود از خوردن غذا امتناع می‌کنند.

خانواده آقای حلاله می‌گویند که در ساعت۱:۳۰ شب ۲۷ ژوئن ۲۰۱۰ سربازان اسرائیلی همراه با سگ‌هایشان به خانه یورش بردند و پسرشان را با خود بردند. زنان در حالی که حجاب بر سر دارند و بر مخده روی زمین نشسته‌اند مشغول دعا، صحبت کردن و شنیدن خبری از تلویزیون هستند.

مادر طائر حلاله که ۵۸ سال دارد می‌گوید: "من در اینجا و در میان زنان نشسته‌ام اما قلبم و وجودم در کنار پسرم است. ۶۵ روز. چه بر سر پسرم در این ۶۵ روز آمده است؟ ما هر ثانیه‌اش را حساب می‌کنیم. گرچه من بسیار نگران وضعیت پسرم هستم اما در عین حال به داشتن پسری چون او افتخار می‌کنم. کاش هر زن فلسطینی پسری همچون طائر داشت."

شیرین حلاله ۲۹ ساله معلم فیزیک و همسر طائر حلاله است. او می‌گوید که "از زمانی که در سال ۲۰۰۹ ازدواج کردند طائر فعالیت‌های سیاسی را‌‌ رها کرد و دو هفته پیش از به دنیا آمدن دختر ۲۲ ماهه‌اش دستگیر شد، دختری که پدرش را تنها ۶ بار ملاقات کرده و هر شب با عکس پدرش به رختخواب می‌رود."

او می‌افزاید: "طائر مردی با اراده است. اگر تصمیم بگیرد کاری انجام دهد آن کار را انجام خواهد داد. او اکنون تنها به خود تعلق ندارد بلکه نماینده همه فلسطینی هاست."

عزیز محمد حلاله، پدر طائر در حالی که دانه‌های زرد و پرتقالی تسبیحش را در میان انگشتانش رد می‌کند می‌گوید: "این آخرین سلاح است. اگر یکی از آن زندانیان جان خود را از دست بدهد نه اسرائیل و نه تشکیلات فلسطینی نخواهند توانست جلوی مردم فلسطین را بگیرند."