روسیه و سوریه هم قافیه اند

چهارشنبه, 1390-11-19 06:09

اکبر فلاح‌زاده

روسیه چندی پیش ناوگان موسوم به "آدمیرال کوزنتسوف" را به بندر طرطوس (Tarus) در غرب سوریه اعزام کرد و یک محموله موشکی هم به سوریه تحویل داد. تحویل این موشکها ظاهرأ در چارچوب قرارداد سال ۲۰۰۷ با سوريه صورت می‌گیرد. تحویل سامانه‌هاي دفاع ساحلي "باستيون" همراه با موشک‌هاي بالستيک ضد کشتي‌هاي جنگي "ياخونت" به سوریه همیشه با مخالفت اسراییل روبه‌رو بوده.

اما تحویل آنها در حال حاضر بیشتر جنبه نمایشی دارد تا عزم روسیه را در دفاع از متحدش سوریه نشان بدهد. پایگاه دریایی طرطوس واقع در سوریه در زمان شوروی سابق و به منظور مقابله دریایی با ناوگانهای غربی در مدیترانه ایجاد شده بود. اما حالا حتی بعد از از بین رفتن شوروی هم از بین نرفته و در اختیار دولت روسیه قرار گرفته.

روسها معتقدند که در مورد لیبی از غرب رودست خورده اند و از این رو سوریه را به این آسانی‌ها رها نخواهند کرد.

سوریه متحد روسیه و مشتری سلاح‌های روسی است. این سلاح‌ها از راه‌های قانونی و غیرقانونی به سوریه می‌رسند. قبرس ۱۱ ژانویه سال گذشته میلادی از حرکت یک کشتی حامل تجهیزات نظامی روسی به سوریه جلوگیری کرد. اما آن را فقط به تغییر مسیر وادار کرد و توقیف نکرد.

تحویل موشک‌هاي بالستيک ضد کشتي‌هاي جنگي از طرف روسیه به سوریه، در حال حاضر بیشتر جنبه نمایشی دارد تا عزم روسیه را در دفاع از متحدش نشان بدهد

قبرسی‌ها چشمشان ترسیده: تابستان پارسال انفجار یک انبار مهمات در یک پایگاه دریایی قبرس که ۹۸ کانتینر حاوی سلاح و مهمات در آن انبار شده بود، چند کشته و مجروح و کلی خسارت به‌جا گذشت.

این سلاحها از یک کشتی باری که از ایران به مقصد سوریه در حرکت بود، توقیف شده بودند. ارسال این همه سلاح به صلاح کیست؟ حکومت بشار اسد مانند حکومت پدرش جابرانه است. این پدر و پسر به بهانه مبارزه با اسراییل آزادیها را محدود و هرگونه اعتراض مردمی را خفه کرده اند.

اوضاع سوریه از یازده ماه پیش که اسد از ترس تکرار بهار عربی وعده اصلاحات داد و به آن عمل نکرد، متشنج شده است. عده‌ای از نظامیان به گروه‌های مخالف پیوسته و برای دفاع از مردم با نیروهای دولتی درگیر شده اند. به گفته ناظران حقوق بشر تا کنون بیش از پنج هزار نفر در آن کشور کشته اند.

روسها و چینی ها تاکنون دوبار در شورای امنیت مانع تصویب قطعنامه علیه اسد شده اند. بعد از قدرت گرفتن مجدد پوتین در روسیه، روسها در قبال غرب موضع سفت و سخت‌تری در پیش گرفته اند.

آنها بر این باورند که در مورد لیبی سهل انگاری کرده و از این نظر در مورد سوریه سخت گرفته اند. چین هم از وتوی قطعنامه علیه اسد دفاع کرده. به نوشته روزنامه خلق (Volkszeitung) قطعنامه یک طرفه بوده و فقط اسد را محکوم کرده و به قول این روزنامه "گروه‌های مسلح" را که علیه دولت می جنگند، محکوم نکرده.

به گفته مفسر این روزنامه دولتی، نیروهای ناتو قطعنامه علیه قذافی را مورد سوء استفاده قرار دادند. آنها با سوء استفاده از منطقه پرواز ممنوع، آشکارا به نفع مخالفان قذافی وارد جنگ شدند. به نوشته این روزنامه دولتی چینی که روزنامه فرانکفورتر آلگماینه از آن نقل قول کرده، چین ضمن اذعان به این که ممکن است خونریزی در سوریه ادامه بیابد، در توجیه وتوی خود ادعا نموده که "تصویب قطعنامه وضع را پیچیده تر می کرد".

روس‌ها بر این باورند که در مورد لیبی سهل انگاری کرده و از این نظر در مورد سوریه سخت گرفته اند و چینی‌ها به نوشته روزنامه دولتی خلق، قطعنامه را یکطرفه دانسته و گفته‌اند چرا گروه‌های مسلح مبارز محکوم نشده‌اند

وتوی روسیه و چین با اعتراض شدید دول غربی و مبارزان سوری مواجه شد. درست در آستانه رأی گیری بر سر قطعنامه، نیروهای سوری دهها نفر را در شهر حمص کشتند. مبارزان سوری در اعتراض، به سفارت خانه‌های سوریه در چندین کشور از جمله در آلمان و استرالیا حمله کردند.

اما نیروهای دولتی سوریه دلگرم از پشتیبانی روسیه و چین، دوباره به شهر حمص حمله کردند و عده‌ای را کشتند. بنا به گزارش خبرگزاری ها، در پی این حملات،آمریکا برای منزوی کردن بیشتر سوریه سفارتخانه‌اش را در سوریه تعطیل کرده و سفیر و کارکنانش را از دمشق خارج کرده است.

لاوروف وزیر خارجه روسیه زیر فشار سنگین رسانه‌های غربی وافکار عمومی قول داده به سوریه برود و با اسد گفت‌وگو کند. به نوشته روزنامه چپگرای "یونگه ولت" به نقل از روزنامه شرق الاوسط، مسکو و واشنگتن پنهانی با هم قرار و مدار گذشته اند.

طبق این قرار روسیه می کوشد اسد را به کناره‌گیری وادار کند. اگر اسد تن ندهد، آنگاه روسیه قطعنامه‌های دیگر را وتو نخواهد کرد. این همه البته بستگی دارد به سیر تحولات در روزهای آتی. عجالتأ که تونس گفته دولت بشار اسد را دیگر به رسمیت نمی شناسد.

به نوشته روزنامه فرانکفورتر روندشاو، روسیه و چین از واکنش خشمگینانه مبارزان سوری و دول غربی و اتحادیه عرب نسبت به وتوی قطعنامه شوکه شده اند. به گفته سوزان رایس نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد "روسیه و چین با وتوی قطعنامه مسئول هر گونه خونریزی در سوریه خواهند بود."

به نوشته روزنامه چپگرای "یونگه ولت" مسکو و واشنگتن پنهانی با هم قرار و مدار گذشته اند. طبق این قرار روسیه می کوشد اسد را به کناره‌گیری وادار کند. اگر اسد تن ندهد، آنگاه روسیه قطعنامه‌های دیگر را وتو نخواهد کرد

مرکل صدر اعظم آلمان هم همین موضع را درقبال وتوی روسیه و چین اتخاذ کرده و دو کشور مزبور را مسئول خونریزهای روزها ی آتی دانسته. دیگر سران غرب از جمله اوباما نیز موضع مشابهی گرفته اند. مخالفان در سوريه هم وتوی روسيه و چين را "مجوزی برای کشتار" مردم عنوان کردند.

در این میان چینی ها در توجیه موضع‌شان به دست و پا افتاده اند. روزنامه دولتی چین رنمین ریباو (Renmin Ribao=People's Daily) نوشته، وتوی چین به‌‌‌ معنی باز گذاشتن دست حکومت برای خشونت نیست. اوضاع پیچیده است و راه حال کشورهای غربی نیز می‌‌توانست فاجعه آمیز باشد.

این روزنامه موضع چین را "مسئولانه" خوانده و به تغییر زورکی حکومت های لیبی، افغانستان و عراق اشاره نموده که سبب پایان یافتن خشونت‌ها نشده.

چینی ها در هنگام رآی گیری به سر قطعنامه علیه قذافی رأی ممتنع داده بودند. اما سوریه چیز دیگری است؛ منافع روسیه و چین در سوریه خیلی بیشتر از آن است که بگذارد دست روی دست روی دست بگذارند. دست هر دو در کاسه سوریه است. سوریه نه فقط از لحاظ اقتصادی، که از لحاظ ژئوپلیتیک هم برایشان اهمیت به سزا دارد.

به گزارش CNN یکی از علل اینکه چین و سوریه هوای هم را دارند، این است که چینی‌ها از موضع سوریه در بلندیهای جولان دفاع می کنند، سوری‌ها هم در عوض از موضع چین در مسئله تبت حمایت می کنند.

به گزارش CNN یکی از علل اینکه چین و سوریه هوای هم را دارند، این است که چینی‌ها از موضع سوریه در بلندیهای جولان دفاع می کنند، سوری‌ها هم در عوض از موضع چین در مسئله تبت حمایت می کنند

اما گذشته از همه اینها، علت پشتیبانی روسیه و چین از حکومت بشار اسد را باید در ماهیت ضد دمکراتیک آنها جست. از کوزه همان تراود که در اوست. سرکوب جنبش اعتراضی مردم چین در میدان تیانانمن (Tiananmen) معروف خاص و عام است و محدود کردن آزادیهای فردی نیز جزو امور روزمره در چین است.

روسها هم دست کمی از چینی‌ها ندارند و از جمله در کار تقلب‌های انتخاباتی کسی حریفشان نمی شود. طی روزهای اخیر دهها هزار نفر در روسیه علیه انتخاب تقلبی ولادیمیر پوتین تظاهرات کرده اند و دولت برای مقابله با آنها کارمندان و مزدبگیران دولتی را به طرفداری پوتین به خیابانها فرستاده.

به نوشته "دی سایت" آلمان دیمتری روگوسین (DmitriRogosin) معاون رئیس دولت روسیه اعلام کرده "روسهای میهن‌پرست واقعی به جای تظاهرات علیه دولت بروند بچه بزایند، دستکم سه تا". با این میزان درک از دمکراسی، دفاع از حکومت بشار اسد از سوی روسیه نباید دور از انتظار باشد.

با این حال بنا به تفسیر مارتین گلن (Martin Gehlen) مفسر دی سایت، «هر چقدر هم حمایت نظامی و سیاسی بشود، "رژیم اسد آینده ندارد و رفتنی است."