نسخه قابل چاپ

زنگ انتخاباتی دیگر در ایران به‏صدا درآمده است. دوسال پس از انتخابات جنجالی ریاست جمهوری، این بار انتخابات مجلس نهم برای انتخاب ۲۹۰ نماینده در سراسر کشور در پیش رو است. تاریخ رسمی این انتخابات روز دوازدهم اسفند اعلام شده است.

اصلاح‏طلبان و اصول‏گراها از حالا برای وارد شدن به مجلس نهم تلاش می‌کنند. منتقدان دولت و حتی شماری از نمایندگان کنونی مجلس و چهره‏های اصول‏گرا نیز دولت را متهم کرده‏اند که قصد دخالت در این انتخابات را دارد.

تازه‏ترین اظهار نظر یا بهتر بگوییم اخطار در مورد انتخابات مجلس نهم را معاون اول قوه قضاییه، حجت‏الاسلام ابراهیم رییسی، روز یکشنبه ۲۹ خرداد سال جاری (نوزدهم ژوئن ۲۰۱۱)، به دولت داده است.

آقای رییسی در در نشست خبری خود گفته است: «دولت نشان دهد که در انتخابات دخالت نمی‏کند.»
مرتضی آقاتهرانی، نماینده‏ کنونی مجلس هم گفته است: «در صورت دخالت دولت در انتخابات، نظام جمهوری اسلامی از مردمی بودن می‏افتد.»

پیشتر علی لاریجانی، رئیس مجلس و احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان دربار‏ه دخالت دولت در انتخابات مجلس هشدار داده‏اند.

احمد جنتی از «جریان منحرفی» سخن گفته است که به توصیف او، می‏خواهد با پول‏های کلان مجلس را قبضه کند.

اصول‏گرایان منتقد دولت از اسفندیار رحیم‏مشایی، رئیس دفتر ریاست جمهوری به عنوان «جریان انحرافی» نام می‏برند.

اتهام دخالت دولت در انتخابات جنجالی ریاست جمهوری، دو سال پیش از سوی میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو نامزد معترض و دوتن از رهبران مخالفان دولت مطرح شد. این دو هم اکنون در بازداشت خانگی به‏سر می‏برند.

به بهانه این نکات، با کاوه شیرزاد، از فعالان جنبش مدنی، عضو پیشین کمپین مهدی کروبی و عضو گروه «شهروندیار» که برای مطرح کردن انتخابات آزاد فعالیت می‏کند، گفت‏وگویی کرده‌ام. او انتخابات پیش روی مجلس نهم را بسیار بااهمیت توصیف می‏کند.

کاوه شیرزاد: همان‏طور که می‏دانید، با توجه به انتخابات گذشته ریاست جمهوری در ایران، حساسیت‏ها، عملکردها و اتفاق‌هایی که رخ داد، انتخاباتی که در پیش است، از اهمیت فوق‏العاده زیادی برخوردار است.

من به‏طور قاطع می‏توانم بگویم که نوعی صف‏آرایی میان جامعه مدنی است که در درون آن اصلاح‏طلب‏ها و گروه‌‏های مختلف هستند و جمهوری اسلامی. این صف‏آرایی می‏تواند اهمیت بسیار زیادی داشته و برای مردم ایران تعیین‌کننده باشد.

روزنامه «اعتماد»، از روزنامه‏های منصوب به اصلاح‏طلبان، پس از نزدیک به یک‌سال و نیم توقیف، با یادداشتی از محمد خاتمی، روز شنبه بیست و هشتم خرداد، با شعار «بازگشت اعتماد به جامعه» دوباره منتشر شده است. آیا انتشار دوباره این روزنامه می‏تواند به انتخابات در پیش روی مجلس ارتباط داشته باشد؟

بله قطعاً همین‏طور است. به عقیده‏ی من، دیکتاتورها همیشه در زمان انتخابات سعی می‏کنند با ایجاد یک فضای حداقل حتی کاذب، انتخابات خودشان را رونق بدهند و حتی اگر شده، با یک فرم نمایشی، وضعیتی را به‏وجود بیاورند تا به مخالفین خودشان که می‏توانند مخالفین داخلی و خارجی باشند، این پیام را بدهند که ما در یک انتخابات نسبتاً آزادنه‏ای انتخاب شده‏ایم و مردم پشتیبان ما هستند و اگر نیرویی بخواهد در مقابل ما بایستد، باید در مقابل مردم هم بایستد.

بنابراین برای گرم کردن چنین انتخاباتی، ممکن است که آزادی‏های موقتی را بدهند. به عقیده‏ی من، آزادی‏ای که برای انتشار دوباره‏ی روزنامه‏ی اعتماد داده‏اند، در همین قالب می‏گنجد.

موضوع انتخابات نه تنها در داخل ایران، بلکه در خارج از ایران هم مورد توجه قرار دارد. از جمله مؤسسه «شهروندیار» در فرانسه، با تهیه یک پاورپوینت، با عنوان «انتخابات فرصتی برای دمکراسی» به پیشواز انتخابات رفته و به بررسی مسائل مختلف آن پرداخته است. چرا اصل انتخابات در کشوری مانند ایران اهمیت دارد؟

با توجه به مشکلاتی که خصوصاً در خاورمیانه وجود دارد و ایران هم شامل آن می‏شود، مسئله انتخابات از اهمیت خیلی خاصی برخوردار است. شاید بشود این گونه بیان کرد که انتخابات فرصتی است برای دمکراسی و به عنوان صحنه‏‏ صف‏آرایی بین نیروهای جامعه مدنی، بین کسانی که خواهان تحول در سیستم‏ حکومتی هستند و قدرت حاکم، می‏تواند بسیار تعیین‌کننده باشد.

مؤسسه‏ «شهروند‏یار» به عنوان یک نهاد مدنی و یک نهاد غیر انتفاعی تمام تلاش خود را در وهله اول روی این مسئله گذاشته است که ما بتوانیم روحیه شهروندی در ایران و خاورمیانه، در آینده‏ گسترش بدهیم و باعث توانمندی جامعه مدنی در ایران و سایر کشورهای خاورمیانه بشویم.

در زمان انتخابات، مردم چه کاری می‏توانند انجام دهند تا به گفته مؤسسه «شهروندیار»، رژیم‏های مستبد عقب‏نشینی کنند؟

ما می‏گوییم آیا در زمان انتخابات مناسب هست که شهروندان، فرضاً به تحریم انتخابات و حتی شرکت بدون تأثیرگذاری آن‏چنانی بسنده کنند یا نه؟ یا این‏که می‏توانند برای گسترش روحیه شهروندی، برای گسترش مبانی اعلامیه جهانی حقوق بشر، برای تقویت پایه‏های جامعه مدنی و گسترش دمکراسی، وارد فعالیت‏های کم‏هزینه و یا کم‏خطری بشوند که بتوانند تمام این اهداف را در درون خودش دنبال کنند.
بر همین اساس، ما اقدام به ساخت این پاورپوینت کرده‏ایم و گفته‏ایم در زمان انتخابات، شهروندان به چه نحوی می‏توانند دیکتاتورها را وادار به عقب‏نشینی و یا وادار به ترک قدرت کنند. تمام این‏ها در این پاورپوینت با دقت و با پشتوانه‏ یک کار تحقیقی بیان و ارائه شده است.

در زمان انتخابات چه باید کرد؟ فعالان مدنی روی چه نکاتی انگشت گذاشته‏اند؟

انتخابات فرصتی برای دمکراسی شمرده می‏شود. قاعدتاً اگر ما بتوانیم در برهه‏های انتخاباتی به نحوی عمل کنیم که منتهی به تقویت روحیه شهروندی، تقویت جامعه مدنی در ایران و سایر کشورهای جهان بشود، این عملکرد می‏تواند با اهداف «شهروندیار» مطابقت داشته باشد.
«شهروندیار» سعی کرده با این پاورپوینت آموزشی، یک‌سری از آموزش‏ها و ایده‏هایی را به شهروندان معرفی کند که در قالب آن، در برهه و زمان انتخابات، بتوانند گام‏های مؤثری را بردارند.