نسخه قابل چاپ

سازمان ديده‌بان حقوق بشر اعلام کرد، پس از انتخابات بحث برانگيز سال ۱۳۸۸ عرصه جامعه مدنی در ايران تنگ‌تر و تنگ‌تر شده است.

اين سازمان با انتشار گزارشی به فشار نيروهای دولتی به فعالان جامعه مدنی پس از انتخابات رياست جمهوری سه سال و نيم پيش ايران اشاره کرده است.

در اين گزارش آمده است، "تظاهرات ضد دولتی و اکثرا آرام مردم را به طرز وحشيانه‌ای سرکوب نمودند، صدها تن از فعالان از ترس آزار و اذيت و بازداشت در وطن، در جست‌وجوی پناهگاهی موقت و آينده‌ای نامعلوم در کشور همسايه، ترکيه و کردستان عراق برآمده‌اند."

سازمان ديده‌بان حقوق بشر در گزارش ۶۰ صفحه‌ای خود تحت عنوان "چرا آن‌ها رفتند...: روايت فعالان ايرانی در تبعيد" به سرگذشت شماری از مدافعان حقوق بشر، روزنامه‌نگاران و وکلا که مورد فشار نيروهای دولتی قرار گرفته‌اند، اشاره کرده است.

جو استورک، معاون رئيس خاورميانه در سازمان ديده‌بان حقوق بشر گفته است: "سرکوب‌های پس از وقايع ۲۰۰۹ عميقاً جامعه مدنی ايران را تحت تأثير قرار داده است. تصاويری از نيروی پليس که بی‌رحمانه در حال ضرب‌وشتم تظاهرکنندگان می‌باشد، ممکن است از صفحات تلويزيون‌ها و کامپيوترها محو شده باشد، اما بسياری از فعالان ايرانی کماکان به تصميم دردناک خود برای ترک خانه و خانواده‌شان ادامه می‌دهند."

طبق آمار کميساريای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، در سال ۲۰۰۹، ايرانی‌ها ۱۱ هزار و ۵۳۷ درخواست پناهجويی به ۴۴ کشور تحويل داده‌اند که اين تعداد در سال ۲۰۱۰ به ۱۵ هزار و ۱۸۵ و در سال ۲۰۱۱ به ۱۸ هزار و ۱۲۸ مورد افزايش يافته است

به‌دنبال انتخابات رياست جمهوری ايران در سال ۱۳۸۸ شمار چشمگيری از روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی و سياسی به دليل سرکوب نيروهای امنيتی ناچار به ترک کشور شدند و به کشورهای همسايه از جمله ترکيه و کردستان عراق رفتند.

ديده‌بان حقوق بشر در اين گزارش نوشته است: "بالاترين ميزان درخواست پناهجويی به کشور همسايه، ترکيه تحويل داده شده است که نشان می‌دهد بين سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۱ تعداد پناهجويان ايرانی ۷۲ درصد افزايش داشته است."

طبق آمار کميساريای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، در سال ۲۰۰۹، ايرانی‌ها ۱۱ هزار و ۵۳۷ درخواست پناهجويی به ۴۴ کشور تحويل داده‌اند که اين تعداد در سال ۲۰۱۰ به ۱۵ هزار و ۱۸۵ و در سال ۲۰۱۱ به ۱۸ هزار و ۱۲۸ مورد افزايش يافته است.

اين دسته از پناهجويان در گفت‌وگو با ديده‌بان حقوق بشر به شرايط سخت و زمان طولانی رسيدگی به درخواست پناهجويی خود در طی اقامتشان در ترکيه و کردستان عراق اشاره کرده‌اند.

در گزارش ديده‌بان حقوق بشر، محدوديت آزادی سفر، هزينه‌های سنگين زندگی، عدم دريافت اجازه کار، و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی از جمله مشکلات پناهجويان در ترکيه و کردستان عراق عنوان شده است.

استورک گفته است: "کشورهای منطقه بايد پناهندگان ايرانی را محافظت نمايند و با آنان با محبت و احترام رفتار نمايند. کشورهای خارج از اين منطقه نيز بايد برای اسکان مجدد پناهندگان ايرانی که احتياج مبرم به ترک منطقه داشته و چاره ديگری جز پناهندگی درازمدت ندارند، سخاوتمندانه فرصت‌هايی را فراهم آورند و سريعاً به درخواست‌های آن‌ها رسيدگی نمايند."

در بخش ديگری از گزارش اين سازمان آمده است، دولت ترکيه تاکنون از قبول درخواست احمد شهيد، بازرس ويژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ايران، به‌منظور بازديد از اين کشور به‌عنوان يک مقام رسمی و انجام مصاحبه با پناهجويان و پناهندگان خودداری کرده است.

سازمان ديده‌بان حقوق بشر از آنکارا خواسته است فوراً به احمد شهيد اجازه دهد به اين کشور سفر نمايد تا وی بتواند مأموريت خود برای سازمان ملل را انجام دهد.

اين سازمان همچنين از حکومت اقليم کردستان عراق خواسته است، "ايمنی و آسايش پناهندگان ايرانی را فراهم نمايد و از تهديد و ايجاد مزاحمت برای افرادی که در طی اقامتشان به‌عنوان پناهنده در کردستان عراق، به فعاليت‌های آرام حقوقی يا سياسی خويش ادامه می‌دهند، خودداری کند."