نسخه قابل چاپ

کلاله پارسا- سومین دوره‌ جشنواره‌ بین‌المللی فیلم بغداد با حضور ۱۴۰ فیلم از ۳۰ کشور جهان برگزار شد. در این جشنواره که هفته‌ گذشته به پایان رسید، فیلم‌‌ "گل‌های کرکوک" ساخته‌ فریبرز کامکاری کارگردان ایرانی مقیم ایتالیا به نمایش درآمد. فیلمی که پیشتر در جشنواره‌ روم هم به نمایش درآمده بود.

فریبرز کامکاری که در زمینه‌ نویسندگی نیز فعالیت دارد، اهل سنندج است و همچنین سازنده‌ فیلم‌های سینمایی "نوار خالی" (۲۰۰۲) و "فصل ممنوعه " یا "سیف اله" (۲۰۰۵) است. فیلم «گل‌های کرکوک» (۲۰۱۰) بر پایه‌ داستانی عاشقانه به همین نام که نوشته‌ فریبرز کامکاری‌ست، ساخته شده: داستان عاطفی یک دختر عرب و یک مرد جوان کُرد. داستانی که اواخر جنگ ایران و عراق در سال ۱۹۸۸ در جریان است.

فیلمبرداری به طول کامل به مدت سه ماه در کردستان عراق، توسط یک گروه بین‌المللی که عوامل اصلی آن از ایتالیا، سوئیس و فرانسه هستند انجام شده است. بازیگران فیلم عمدتاً کرد یا عرب هستند که در کشورهای اروپایی سکونت دارند.
 

چه چیز یک کارگردان را به کشور پرخطری مانند عراق می‌کشاند. فریبرز کامکاری:

فریبرز کامکاری - من فیلم اول و دومم را در ایران ساختم. مشکلات زیادی داشتم. به همین خاطر فکر کردم چه جوری می‌شود قصه‌هایی که در هرحال دوست‌شان دارم را تعریف کنم؛ قصه‌هایی که مربوط به من و جزو زندگی من و مربوط به گذشته‌ من است. از خودم می‌پرسیدم این قصه‌ها را چگونه می‌توانم تعریف کنم، بدون اینکه دچار مشکلات شوم! چون مشکلات به حدی زیاد بود که روی تولید و کیفیت فیلم هم تأثیر می‌گذاشت. سرانجام این امکان برای من بوجود آمد که به کردستان عراق بروم و فیلم «گل‌های کرکوک» را آنجا بسازم. موضوع فیلم یک زن است. یک زن جوان مسلمان. در فیلم‌های خاورمیانه زن‌هایی را دیده‌ایم تو سری‌خور و همیشه پنهان در چادر و چاقچور و خیلی مظلوم‌. زنانی هستند که همیشه محکوم‌اند به اینکه تن دهند به شرایط اجتماعی.

فریبرز کامکاری، فیلمساز: سعی کردم تصویری متفاوت از زن مسلمان ارائه دهم...

"گل‌های کرکوک" شاید جزو معدود فیلم‌هایی‌ست که قهرمان اصلی‌اش یک زن جوان مسلمان است که راجع به سرنوشت خودش تصمیم می‌گیرد. در واقع او زنی نیست که همیشه گریه کند. خیلی مصمم است به عنوان یک انسان. عاشق می‌شود و همه چیزش را در راه این عشق می‌دهد؛ و این تصویری‌ است که با وجود زنان بسیار بزرگی که در تاریخ خاورمیانه داریم، کمتر دیده می‌شود. جنبش فمینیستی و جنبش زنان در خاورمیانه الان یکی از نیروهای محرکه‌ دموکراسی‌ست. زنان برای اینکه به دموکراسی برسند، خودبه‌‌خود جامعه را نیز به سمت آزادی و به سمت دموکراسی می‌برند. ولی متأسفانه در سینما، سینمایی که بیشتر در غرب دیده می‌شود، در فیلم‌هایی با موضوع خاورمیانه این نوع کاراکترها دیده نشده است. ما اینجا سعی کردیم تصویری متفاوت از زن مسلمان، زنی که مصمم است، زنی که راجع به سرنوشت خودش تصمیم می‌گیرد، نشان دهیم.

اتفاقات داخل کردستان را ما معمولاً در قالب گزارش و خبر می‌شنویم و نه در قالب یک فیلم داستانی. آیا پیش از شما فیلمساز دیگری هم سراغ این سوژه رفته و در این‌باره فیلمی ساخته شده است؟

بله، در سال‌های اخیر حرکتی به‌وجود آمده. خصوصاً در بچه‌های کردستان ایران و اخیراً بچه‌های کردستان ترکیه که به دلایل مختلف به عراق می‌روند که فیلم بسازند. یکی به این دلیل که در هرحال سوژه آنجا خیلی زیاد است و امکان فیلمسازی هم هست. یعنی واقعاً به معجزه شباهت دارد. برای اولین بار در زندگیم پس از ۱۶ـ ۱۵ فیلم کوتاه و مستند و فیلم بلند، فیلمی ساختم که هیچکس از من نخواست که اول فیلمنامه‌اش را بخواند. به من اصلاحیه ندادند و به مجوز ساخت هم نیاز نداشتم. با امکانات و آزادی کامل می‌توانستم فیلم بسازم.

گل‌های کرکوک، ساخته فریبرز کامکاری: داستان این فیلم برای ببیننده عام هم جذاب است.

فیلم زیاد ساخته شده. ولی فیلم‌هایی که عمدتاً در کردستان ساخته می‌شود، فیلم‌هایی هستند که به خاطر تأثیری که جشنواره‌ها داشتند، فیلم‌های به اصطلاح "جشنواره‌ای" بودند. در این معنا که بار اصلی فیلم و جذابیت آن روی داستان دراماتیک یا داستان‌هایی نبود که بتواند بیننده‌ عام را جذب کند. بیشتر فیلم‌هایی بومی هستند، فیلم‌هایی هستند که از قلمرو مستند داستانی می‌آیند و بخش عمده‌شان هم تعریف شرایط است و بیشتر حالت مستند دارند که البته این‌ها در جشنواره‌ها نیز برای مخاطبان و داوران جذاب هستند. ولی متأسفانه خیلی کم و به ندرت در سینماها برای عموم مردم به نمایش درمی‌آیند.
 

فیلم من اما به جشنواره هم رفته. فیلم برای اولین بار در بخش مسابقه‌ جشنواره‌ی روم شرکت کرد و تاکنون به بیش از ۲۵ فستیوال هم رفته و جوائز متعدد هم گرفته است. ولی اهمیتی که این فیلم برای من داشت و همین‌طور برای گروه تولید در این بود که این فیلم در رقابت با یک فیلم اروپایی، حالا نه حتماً اروپایی، بلکه با یک فیلم معمولی، یک فیلم صرفاً بومی نیست. یعنی ما نمی‌رویم آنجا که ببینیم حالا این بیچاره‌ها چه جوری دارند زندگی می‌کنند و برای زندگی‌شان غصه بخوریم. این فیلم، فیلمی‌ست که در ایتالیا توسط بزرگترین پخش‌کننده‌ فیلم، "شرکت مدوزآ"، در ۹۰ سینما نمایش داده شده است؛ و قصه‌اش برای بیننده‌ عام هم جذابیت دارد. کسانی که اصلاً برای‌شان مهم نیست بدانند عراق کجاست یا کردستان چه مشکلاتی دارد. بلکه به‌عنوان یک قصه یا یک فیلم برای‌شان جذاب است. این که دو ساعت وقت بگذارند و به‌هرحال چیزهایی ببینند که برای‌شان جذابیت دارد.

چطور توانستید همکاری کمپانی‌های اروپایی را برای ساخت این فیلم جلب کنید؟

من چون در ایتالیا مستقرم، الان چند سالی هست که اینجا فعالیت می‌کنم، سوژه به‌هرحال خیلی مهم است. اینکه قصه چی هست، فضاها چه جوری‌اند و چه می‌خواهی تعریف کنی و چطور می‌خواهی آن را تعریف کنی!

 در همین زمینه:

::برنامه رادیویی کلاره پارسا در رادیو زمانه::

پیش‌پرده گل‌های کرکوک، ساخته فریبرز کامکاری