نسخه قابل چاپ

به تازگی کتابی به زبان انگلیسی منتشر شده است با عنوان «هلندیان در میان ایرانیان». این کتاب که توسط مسعود اخباری، پژوهشگر ایرانی مقیم روتردام نوشته شده، حضور هلندی‏ها در ایران را از سال ۱۵۹۵ میلادی تا سال ۱۹۷۹، زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، دنبال می‏کند و صدها نمونه عکس، نقشه و سند منحصر به‏فرد را هم در خود دارد.

روابط تاریخی ایران و هلند به حدود ۴۰۰ سال پیش بازمی‏گردد. زمانی که هلندی‏ها برای فعالیت‏های بازرگانی در منطقه‏ء خلیج پارس حضور داشتند. از آن زمان، آثار تاریخی- هنری گوناگونی از هلندیان به یادگار مانده؛ مانند نقشه‏ها و نقاشی‏هایی گوناگون.

پیوند ایران و هلند در دوره‏ی معاصر و به‏ویژه در دوران حکومت محمدرضا شاه هم بسیار مستحکم بود. خانواده‏های سلطنتی ایران و هلند روابط گرمی داشتند و بارها از کشورهای یکدیگر دیدار کردند.

تخصص اصلی نویسندهء کتاب «هلندیان در میان ایرانیان» ( The Dutch amongst the Persians 1595-1979) در زمینه نقشه‌برداری و نقشه‌کشی است. وی در ایران و هلند تحصیل کرده و پیش از انقلاب مدیر بخش نقشه‌کشی شرکت نفت ایران بوده است. اخباری، مدتی پیش از انقلاب، همراه با همسر هلندی‌اش برای همیشه به هلند آمد.

مسعود اخباری درباره آغاز پژوهش‌هایش برای نوشتن این کتاب به «رادیو زمانه» می‌گوید: «حدود ۱۰ سال پیش این کار را آغاز کردم. اما چون کار می‏کردم و از خودم شرکتی داشتم، هر روز نمی‏توانستم به دنبال این کار بروم. روی این اصل، حدود ۷-۸ سال طول کشید تا من بتوانم دوره‏ی تحقیقات‏ام را به اتمام برسانم.»
 

او می افزاید: «برای این‏که تحقیقات‏ام را کامل کنم با Colonial Department of England در انگیس و Madras Records در هند تماس داشتم و مدارکی که لازم بود را از آن‏ها گرفتم. همچنین در هلند از آرشیو سلطنتی، مدارکی راجع به ایران بیرون آوردم که تا آن زمان هیچ‏کس ندیده بود و به همین خاطر، هر روز بیشتر علاقه‏مند شدم که این کتاب را بنویسم.

چنین مدارکی بیشتر به چه مسائلی مربوط می‏شوند؟

ابتدا باید توضیح بدهم که اگر شما بخواهید در آرشیو سلطنتی، مدارکی را پیدا کنید و هیچ‏گونه اطلاعاتی هم از جزییات آنها نداشته باشید، بایستی آن مدرک را در بین مدارکی که در آن‏جا ذخیره شده و حدود ۱۷۸ کیلومتر می‏شود، پیدا کنید! این کار بسیار مشکلی است.
 

من پس از این‏که یکی از کتاب‏‏هایی را که لیست این مدارک را نوشته بودند، دریافت کردم، از روی آن انتخاب کردم و به مدرکی رسیدم که الان در کتاب‏ام چاپ شده است و آن نامه‏ء ناصرالدین شاه به پادشاه هلند است. این نامه را پیش‌تر، کسی پیدا نکرده بود.

نمونه‏های تصویری جالبی نیز در کتاب دیده می‏شوند، برای نمونه در صفحه‏ی ۱۰۷، تصویری با این زیرنویس وجود دارد: «جزیره‏های هرمز، قشم و لارک و از کُرنلیس دِبرَین»، منبع این تصویر کجاست؟

باز هم آرشیو سلطنتی. دِبرَین زمانی که در سال ۱۷۰۴ به ایران سفر کرد، حتی پرتره‏ء شاه‏ سلطان حسین را کشید و وقتی به پرسپولیس رفت و از تخت جمشید هم نقاشی کرد، نقاشی ایشان در اروپا برای یکصد سال در اروپا مورد تحسین بوده است.

دوره‌ای را که در کتاب، پوشش داده‌اید، از سال ۱۵۹۵ آغاز و به ۱۹۷۹ ختم می‏شود. دلیل این‏که به سال‏های پس از انقلاب در ایران نپرداخته‌اید چه بوده است؟

پس از انقلاب دیگر هلندی‏ای در ایران نبود و موردی نداشت که من دنبال هلندی‏هایی بگردم که در ایران بوده‏اند. هلندی‏ها پس از انقلاب در ایران فعالیتی نداشتند و اگر هم چند هلندی‏ در ایران فعال بودند واقعاً علاقه‏ای نبود که به دنبال آن بروم.

ایمیل تهیه‌کننده برنامه: pejman@radiozamaneh.com

- پیوندهای مرتبط:

- تعداد ایرانیان هلند از سی هزار گذشت...

- جزییات تازه درباره خودسوزی پناهجوی ایرانی در هلند

- ایرانیان هلند: از هزار و یکشب تا انقلاب و جنگ

- گرویدن به آیین زرتشت در هلند

- هلند در جایگاه دوم پذیرش پناهجویان ایرانی

- یو.آ.اف و پشتیبانی از هزاران پناهندهء دانشجو در هلند