نسخه قابل چاپ

مازیار مهدوی‌فر - یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید: "بخند تا دنیا به رویت بخندد"، اما واقعیت این است که خندیدن همیشه کار آسانی نیست. به خصوص اگر بدانید وقتی می‌خندید در پس لبخندتان ردیفی از دندان‌هایی ظاهر می‌شود که چندان هم سفید نیستند.

 همین نیاز انسان به سفید بودن دندان‌ها برای داشتن خنده‌ای زیبا بود که متخصصان را ترغیب کرد به فکر راه چاره‌ای بیفتند و از تکنولوژی برای تغییر رنگ دندان‌ها استفاده کنند؛ تلاشی که منجر به ابداع دستگاه‌هایی شد که با استفاده از مواد شیمیایی و فعال‌کننده‌های نوری، رنگ دندان شما را شاید از روز اول هم سفیدتر می‌کند.

قبل از اینکه سراغ این دستگاه‌ها برویم خوب است بدانید مواد تغییر دهنده رنگ دندان، ممکن است به دو صورت در بافت دندان‌ها جایگزین شوند. گروه اول جرم‌های خارجی هستند که روی سطح خارجی دندان‌ها قرار می‌گیرند. لکه‌هایی که با خوردن چای، قهوه، نوشابه‌ها، شراب قرمز و مهم‌تر از همه، کشیدن سیگار روی سطح بیرونی دندان‌ها ایجاد می‌شوند از این دسته‌اند. معمولاً می‌توان با استفاده از مسواک و سفیدکننده‌های خانگی این لکه‌ها را از بین برد، اما اگر با استفاده از این روش‌های معمول رنگ دندانتان تغییر نکرد معنایش این است که دندان شما دارای جرم‌ها یا لکه‌های داخلی شده است. این جرم‌ها با تخریب مینای دندان، به داخل آن نفوذ می‌کند و رنگ سفید بافت دندانی را تغییر می‌دهند. اگرچه مینای دندان مقاوم‌ترین بخش بدن انسان است، اما نسبت به عوامل فرساینده‌ای مانند سیگار، قهوه و نوشابه‌های گازدار حساس است و در گذر زمان تخریب می‌شود. این عوامل باعث فرسایش مینای دندان می‌شوند و آن را نسبت به مواد رنگی نفوذپذیر می‌کنند. ضمن اینکه تخریب مینای دندان سبب می‌شود بافت‌های زیرین آن که متمایل به رنگ زرد و سبز هستند نمودار شوند. 

دستگاه‌های سفیدکننده دندان‌ها

سفید کردن دندان‌ها با استفاده از دستگاه فعال کننده نوری، روشی است که امروزه توسط دندان‌پزشکان و در مطب آن‌ها انجام می‌شود و تا حد زیادی مشکل زرد شدن دندان‌ها را حل کرده است. این روش در مواقعی که روش‌های معمولی پاسخ نمی‌دهند استفاده می‌شود و کاربرد آن در مورد هر دو نوع جرم‌های داخلی و خارجی است.

سفید کردن دندان‌ها با استفاده از دستگاه فعال کننده نوری، روشی است که امروزه توسط دندان‌پزشکان و در مطب آن‌ها انجام می‌شود و تا حد زیادی مشکل زرد شدن دندان‌ها را حل کرده است. این روش در مواقعی که روش‌های معمولی پاسخ نمی‌دهند استفاده می‌شود و کاربرد آن در مورد هر دو نوع جرم‌های داخلی و خارجی است.

در این روش، ماده اصلی زمینه‌ای مورد استفاده، "پراکسید هیدروژن" است. پزشک ابتدا پراکسید هیدروژن را که به صورت ژل است روی سطح دندان‌ها قرار می‌دهند و بعد با استفاده از طول موج‌های مخصوص نور که توسط دستگاه، تابانده می‌شود آن را فعال می‌کند. در اثر فعال‌سازی ژل، ماده پراکسید هیدروژن، تجزیه می‌شود و یون‌های اکسیژن از خود آزاد می‌کند. این یون‌های اکسیژن آزاد شده، همان ماده اصلی مورد نیاز برای سفید کردن دندان‌ها هستند. چون این امکان را دارند که به داخل بافت دندان نفوذ کنند و در آن‌جا با ترکیبات تغییر‌دهنده رنگ دندان ترکیب شده و باعث جدا شدن آن‌ها از بافت دندان شوند.

این روش سفید کردن دندان‌ها، هرساله با تغییرات در دستگاه‌های تابنده نور و ژل مخصوص، پیشرفت‌های بیشتری می‌کند. با این حال در نظر داشته باشید ماندگاری سفیدی حاصل از این روش به صورت مادام‌العمر نیست. چون دندان‌ها دوباره در معرض مواد رنگ دهنده و رنگ‌بر قرار می‌گیرند و فرسایش ذکر شده، دوباره در گذر زمان ایجاد می‌شود. بسته به چگونگی مراقبت از دندان‌ها، این سفیدی ایجاد شده از یک تا سه سال ماندگاری خواهد داشت. 

اثرات جانبی دستگاه‌های سفید‌کننده

حساسیت‌های مقطعی دندان و تحریک‌پذیر شدن لثه‌ها، اتفاق‌های شایعی هستند که معمولاً پس از سفید کردن دندان به خصوص در صورت مصرف نوشیدنی داغ یا سرد رخ می‌دهند، اما  این حالت‌ها پس از چند روز به خودی خود از بین می‌روند.

ژل پراکسید هیدروژن استفاده شده نیز ممکن است منجر به سوختگی بافت‌های نرم زبان، لثه و لب شود. چون این ژل بسیار قوی است و خاصیت سوزانندگی دارد. البته این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قالب دندانی تهیه شده برای انجام این کار مناسب دندان‌های شما نباشد یا میزان ژل استفاده شده بیش از حد لازم باشد. ضمن اینکه تکان خوردن فرد در هنگام انجام عمل سفید کردن نیز می‌تواند منجر به ایجاد این آسیب بشود.

توصیه‌های تغذیه‌ای

رعایت برخی از توصیه‌های تغذیه‌ای برای حفظ سفیدی دندان‌ها و جلوگیری از زرد شدن آن‌ها لازم است. اولین توصیه نوشیدن نوشابه و آب میوه با استفاده از نی است. این کار دو ویژگی مثبت دارد.

قدیمی‌ها توصیه می‌کردند برای سفید شدن دندان‌ها از آب لیمو و سرکه استفاده کنید. شاید این روش در کوتاه‌مدت کارایی داشته باشد، اما واقعیت این است که مواد غذایی اسیدی، در گذر زمان منجر به فرسایش مینای دندان و آسیب‌پذیر شدن آن می‌شوند. به همین دلیل پس از صرف غذا به خصوص انواع اسیدی آن، حتماً دندان‌ها و دهانتان را با آب بشویید.

اول اینکه باعث می‌شود نوشیدنی، با سطح جلویی دندان‌ها تماس نداشته باشد و در نتیجه باعث تغییر رنگ آن‌ها نشود. اگرچه این روش بر تغییر رنگ سطح خلفی دندان‌ها تأثیری ندارد. فایده دوم استفاده از نی برای نوشیدن مایعات رنگی نیز این است که باعث می‌شود قند موجود در این نوشیدنی‌ها تماس کمتری با دندان‌ها داشته باشد. همانطور که می‌دانید قند و شیرینی یکی از عوامل اصلی پوسیدگی دندان‌ها هستند که باعث آسیب به مینای دندان و تغییر رنگ آن می‌شود.

قدیمی‌ها توصیه می‌کردند برای سفید شدن دندان‌ها از آب لیمو و سرکه استفاده کنید. شاید این روش در کوتاه‌مدت کارایی داشته باشد، اما واقعیت این است که مواد غذایی اسیدی، در گذر زمان منجر به فرسایش مینای دندان و آسیب‌پذیر شدن آن می‌شوند. به همین دلیل پس از صرف غذا به خصوص انواع اسیدی آن، حتماً دندان‌ها و دهانتان را با آب بشویید. میوه‌های ترد مانند سیب، گلابی و هویج، مسواک‌های طبیعی هستند که دارای سلولز هستند و می‌توانند به عنوان صیقل‌دهنده دندان عمل کنند. ضمن اینکه گاز زدن و جویدن آن‌ها باعث تحریک ترشح بزاق می‌شود. بزاق حاوی موادی است که از تشکیل پلاک‌های دندانی و پوسیده شده دندان‌ها جلوگیری می‌کنند. در کنار همه توصیه‌های تغذیه‌ای ذکر شده برای داشتن دندان‌هایی سالم و سفید، استفاده از مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه را فراموش نکنید.