نسخه قابل چاپ

فایلو دیبل، دیپلومات بلند پایه آمریکایی در زمینه مسایل ایران، چندی پیش در هلند بود. او به تازگی به معاونت دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور ایران منصوب شده است.دیبل از مدت کوتاهی پس از انقلاب اسلامی، در مسایل مربوط به ایران درگیر بود و در واقع یکی از بلند پایه‌ترین دیپلومات‌های آمریکایی در زمینه مسایل مربوط به ایران است. وی در مسئولیت‌های دیگر خود، در دیگر کشورهای خاورمیانه، تونس و ایتالیا هم فعال بوده است.

در جریان سفر اخیر دیبل به هلند، در لاهه، موقعیت گفتگویی با او پیش آمد. در آغاز ترجیح دادیم تا آنچه را که ذهن بسیاری از ایرانیان را به خود مشغول کرده با او مطرح کنیم: آیا در برخورد با ایران، مسایل هسته‌ای در مقایسه با بحران حقوق بشر برای آمریکا در اولویت است؟

فایلو دیبل: به‌نظر من اصلاً اینطور نیست. من فکر می‌کنم خانم هیلاری کلینتون و آقای باراک اوباما هر دو به‌ روشنی اعلام کرده‌اند که به پیشبرد حقوق بشر در ایران به عنوان یک موضوع مستقل کاملا پایبندند. مسئله‌ی هسته‌ای ایران هم به‌طور خیلی‌ مبرم برایشان مطرح است، ولی با این حال دلیلی برای پس زدن حقوق بشر وجود ندارد.

هیچ رابطه‌ای بین مسائل حقوق بشر و مسائل هسته‌ای یا دیگر موارد وجود ندارد. به نظر من درباره‌ی هرکدام از اینها ما در نظر می‌گیریم که چطور و چگونه می‌توانیم به شکلی کارا به مسائل حقوق بشر در ایران یاری رساند. در مورد ایران من می‌توانم به طور مشخص به شما بگویم، کاملاً واقفم که ما مستقل از موضوعات هسته‌ای به دنبال پیشبرد آن هستیم.

ما می‌خواستیم با اروپایی‌ها برآوردهای خود را در مورد اوضاع حقوق بشر در ایران در میان بگذاریم و تا حال به نظر می‌رسد که همه موافقند که به‌خصوص پس از دهمین انتخابات ریاست جمهوری در خرداد سال ۱۳۸۸اوضاع [حقوق بشر در ایران] وخیم‌تر شده است.

یک همفکری کلی‌ هم وجود دارد که باید به صدور بیانیه در پشتیبانی از قربانیان این سرکوب‌ها ادامه داد.

اروپایی‌ها پذیرفته‌اند تا روش‌هایی را به‌کار ببرند که مسببین آزار و فشار بر مردم ایران انگشت‌نما شوند.

در این زمینه تا به امروز چه اقداماتی شده است؟

شما با بیانیه‌هایی‌ که ما گاه مستقل و یا در کنار کشورهای همفکر چه برای پرونده‌های فردی، چه برای اعتراض به اعدام‌ها و یا در اعتراض به فقدان دادرسی عادلانه یا سرکوب مردم صادر کرده‌ایم، آشنا هستید.

در ماه سپتامبر سال گذشته ما بر اساس مدارکی که داشتیم از هشت مقام دولتی ایران به عنوان نقض‌کننده‌ی حقوق بشر در جریان اعتراض‌های مردمی به نتایج دهمین انتخابات ریاست جمهوری نام بردیم و تحریم‌هایی را برای این افراد مشخص کردیم.¹ کنگره آمریکا ما را موظف کرده که هر شش‌ماه این فهرست را به روز کنیم. ما در حال انجام تدارکات برای افزودن نام‌هایی تازه به این فهرست هستیم.

آیا تحریم‌های هدفمند روش برخورد آمریکا با ایران است یا راهکارهای دیگری نیز در ذهن دارید؟

به نظر من نباید تنها به صدور بیانیه برای قربانیان سرکوب و فشار بسنده کنیم. باید آنهایی را که به این آزارها و سرکوب‌ها کمر بسته‌اند انگشت‌نما کنیم.

تحریم‌هایی که برای هشت‌تن از نقض‌کنندگان حقوق بشر در ایران اتخاذ شده دربرگیرنده چه مواردی‌ می‌شود؟

این هشت مقام دولتی از گرفتن ویزا برای سفر به آمریکا محروم شده‌اند. همه حساب‌های بانکی‌ آنها در آمریکا مسدود خواهد شد. بگذارید بگویم که این حقیقت دارد که هیچ‌یک از این افراد در بانک‌های آمریکایی شماره‌ی حساب‌ ندارند. فکر نمی‌کنیم که آنها برای گرفتن ویزای سفر به آمریکا هم اقدام کنند. این تحریم‌ها جنبه‌ی نمادین دارد. هرچند اقدامی‌ست که ما تا به حال انجام نداده بودیم. پیش از این ما هرگز در مورد ایران از طریق شرمنده کردن نقض‌کنندگان حقوق بشر وارد نشده بودیم. من فکر می‌کنم این عمل، تاثیر مهمی در مسیر برقراری عدالت دارد.

آیا ایالات متحده از اروپا و دیگر کشورها خواسته در این تحریم‌ها شرکت کنند؟

ما از اروپایی‌ها خواسته‌ایم که تحریم‌های مشابه‌ای را در نظر بگیرند.

برنامه‌های دیگری هم دارید؟

گفت‌وگوی ما پس از مذاکرات استانبول صورت میگیرد و من هنوز به آمریکا برنگشته‌ام. مطمئن هستم که در واشینگتن در حال اندیشیدن به این موضوع هستند که چه کنند، ولی‌ من هنوز نمی‌دانم تصمیم‌های تازه چیست.

تحریم‌های اقتصادی مدت‌هاست که ادامه دارند. در بعضی‌ از دوران برای مثال دوران ریاست جمهوری کلینتون، قدری سبک شدند...

... فراموش نکنید تحریم‌هایی که از آن یاد می‌کنید مربوط به مسئله‌ی هسته‌ای یا تروریسم می‌شود. از آن‌جایی که من هیچ پیشرفتی در حل مسئله‌ی هسته‌ای ندیده‌ام باید متاسفانه بگویم که این تحریم‌ها به احتمال قوی شدت خواهد یافت. همان‌طور که گفتم من در واشینگتن نیستم و صددرصد نمی‌توانم بگویم، ولی‌ پیشرفتی در این زمینه صورت نگرفته و از این‌رو لازم است سخت‌تر شود.

شما از حکومت ایران چه انتظاری دارید؟

انتظار دارم به تعهدات خود بنا به معاهده‌ی منع گسترش هسته‌ای عمل و با آژانس جهانی انرژی هسته‌ای همکاری کند.

در تحلیلی نهایی، آیا ایالات متحده آمریکا در صدد تغییر رژیم در ایران است؟

نه. تغییر رژیم مسئله‌ای است که مردم ایران باید درباره‌ی آن تصمیم بگیرند. به ما مربوط نمی‌شود.

شما با مسائل ایران از دوران گروگان‌گیری درگیر هستید. به نظر شما روابط ایران و آمریکا در این ۳۰سال تغییری کرده؟

ای کاش می‌توانستم بگویم بله! حقیقت این است که بحران گروگان‌گیری، متن این روابط را به‌گونه‌ای عمیق تعیین کرد و متاسفانه مسیر روابط ایران و ‌آمریکا را مشخص کرد. البته در دورانی روابط قدری بهتر‌ و ارتباط‌ها بیشتر بوده است. گاهی حرکتهای مثبتی نسبت به هم نشان داده‌اند که برخی‌ بسیار مهم بوده‌اند و برخی‌ هم چندان نه. در هر مورد به دلایلی که من در اینجا نمی‌توانم بیشتر توضیح دهم این حرکتها به‌جایی نرسیده و ارتباطاتی که می‌توانست از آنها نشات بگیرد، صورت نگرفت. به این دلیل باید بگویم که روابط ایران و ‌آمریکا در همان ۳۰ سال پیش، گیر کرده است.

برخی‌ معتقدند که رئیس جمهور کنونی ایران، محمود احمدی‌نژاد، سعی‌ بر این دارد تا آن کسی‌ باشد که درب گفت‌وگو را با ایالات متحده آمریکا باز می‌کند. آیا نشانه‌ای‌ از این گشایش می‌بینید؟

مثال‌هایی داریم از گفت‌وگوهای ژنو و استانبول که نشان می‌دهد متاسفانه اگر اینطور پیش برود احتمال چنین اتفاقی بسیار کم است؛ زیرا هیچکدام از اتفاق‌هایی‌ که باید می‌افتاد، رخ نداد. من فکر نمی‌کنم کسی‌ بخواهد تنها برای گفت‌وگو، به گفت‌وگو بنشیند‌. باید پیشرفتی پدید آید.

ولی به هر حال روابط ایران و آمریکا قدری تفاوت کرده، دست‌کم در حال حاضر گفتگو وجود دارد و گرایش و آمادگی برای گفت‌و‌گو، حتی از طرف دولت کنونی‌ ایران ابراز می‌شود...

درست است که ایالت متحده به طور مستقیم در مذاکرات گروه 1 +5 شرکت داشته و این به‌نحوی یک تغییر است، ولی‌ تغییری نیست که حس گشایشی را از سوی حکومت ایران دریافت کرده باشد.

فکر می‌کنید دولت کنونی‌ و سیاستمدارهای کنونی در آمریکا بیش از پیش فضای ایران را درک می‌کنند؟

فکر می‌کنم در همه‌ی رده‌های دولت، به نسبت گذشته، توجه بیشتری وجود دارد به آن‌چه در ایران می‌گذرد. از این‌رو کششی برای آگاه شدن هم هست. نمی‌توانم بگویم همه‌ی سیاستمداران و دولتمداران آمریکا بیش از پیش در مورد ایران آگاهی‌ دارند، ولی‌ توجه و آگاهی آنها در این زمینه رشد بسیار کرده است.

آیا پیامی برای مردم ایران دارید؟

ما امیدواریم که بتوانیم ارتباط خود را با مردم ایران ادامه دهیم و برای‌شان آرزوی موفقیت می‌کنیم.

پی‏نوشت:
1. این هشت نفر عبارتند از: محمد علی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، صادق محصولی، وزير رفاه دولت دهم و وزير کشور دولت نهم، غلامحسين محسنی اژهای، دادستان کل کشور، سخنگوی قوه قضاييه کنونی و وزير پیشین اطلاعات دولت نهم، سعيد مرتضوی، دادستان سابق تهران، حيدر مصلحی، وزير اطلاعات دولت دهم، مصطفی محمد نجار، وزير دفاع دولت نهم و وزير کشور دولت دهم، احمد رضا رادان، فرمانده نيروی انتظامی تهران بزرگ، حسين طائب معاون اطلاعات سپاه پاسداران و فرمانده نيروی مقاومت. (ویراستار)