گامهای محتاطانه برای حل بحران اتمی
دوشنبه, 1391-01-28 04:01
نسخه قابل چاپ
مذاکرات استانبول؛
مهدی تاجیک
مهدی تاجیک - رضایت خاطری که از مذاکرات اتمی در استانبول ایجاد شده است را احتمالا باید به حساب انتظارهای حداقلی طرفین از یکدیگر در این گفتوگوها گذاشت.
ایران و اعضای گروه ۱+۵ (اعضای دایم شورای امنیت + آلمان) در این مذاکرات درباره اصل بحران گفتوگو کردند و این، نکته امیدوارکنندهای بود، چراکه ایران در مذاکرات پیشین از بحث درباره پرونده هستهای طفره میرفت و مسائل دیگری از جمله مدیریت درباره بحرانهای جهانی و ضعفهای اخلاقی و سیاسی غرب را پیش میکشید و لحنی موعظهگونه داشت. این بار اما نمایندگان هیات دیپلماتیک جمهوری اسلامی به طور مشخص درباره پرونده هستهای صحبت کردهاند.
قدرتهای غربی این تغییر جهت در مذاکرات هستهای را به فال نیک گرفته و آن را نشانهای از سازنده بودن گفتوگوها دانستهاند. هنوز جزئیات خاصی از این مذاکرات به رسانهها درز نکرده و تنها محور عمده توافق طرفین مربوط به تعیین تاریخ سوم خرداد به عنوان زمان برگزاری دور بعدی مذاکرات در شهر بغداد است.
تنها توافق قابل اعتنا
صبح شنبه (26 فروردین) نمایندگان دیپلماسی ایران و اعضای گروه ۱+۵ به تالار "لطفی کردار" در شهر استانبول رفتند و از ساعت ۱۱ تا ۱۳ به بحثهای مقدماتی درباره پرونده هستهای جمهوری اسلامی پرداختند.
پایگاه آنلاین روزنامه "گاردین" در گزارشی به نقل از دیپلماتهای حاضر در محل اجلاس نوشته بود که "سعید جلیلی" دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران "لحنی خونسرد و سازنده داشته" و اظهاراتش "طولانی و تبلیغاتی" نبوده است.
این گزارش همچنین حاکی از این بود که نمایندگان کشورهای روسیه، فرانسه، چین، آلمان، انگلیس و آمریکا هم بر امیدواری نسبت به نتیجهبخش بودن مذاکرات تاکید کردهاند.
مذاکرات در نوبت عصر هم به صورت دو جانبه میان ایران و نمایندگان کشورهای چین، روسیه، آلمان، انگلیس و فرانسه برگزار شد. اما ایران دعوت ایالات متحده برای گفتوگوی دوجانبه را نپذیرفت.
امری که نشان دهنده احتیاطهای جمهوری اسلامی در این دور از گفتوگوها بود. پس از آن دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و کاترین اشتون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نشستی را برگزار کردند تا بحثهای طرح شده در مذاکرات صبح و عصر را جمعبندی کنند.
آنها درنهایت طی یک کنفرانس مطبوعاتی روبهروی خبرنگاران قرار گرفتند و با لحنی حاکی از رضایتمندی نسبت به سازنده بودن مذاکرات سخن گفتند.
پیشتر "مایکل مان" سخنگوی کاترین اشتون گفته بود که اگر مذاکرات به شکل سازندهای پیش برود احتمال ادامه یافتن آن وجود دارد. توافق طرفین برای دور آینده مذاکرات ثابت میکند که این گفتوگوها با رضایت طرفین همراه بوده و آنها را نسبت به ادامه دادن این مسیر متقاعد کرده است.
سوال های کلیدی مذاکرات آینده
حالا نزدیک ۴۰ روز تا برگزاری دور آینده مذاکرات زمان باقی است. علی باقری معاون امنیت بینالملل دبیر شورای عالی امنیت ملی و "هلب اشمیت" نماینده ویژه اتحادیه اروپا ماموریت یافتهاند که برای مذاکرات بعدی پیشنویسی تهیه کنند و چارچوب کاری برای همکاریها ارائه دهند.
گره اصلی پرونده هستهای جمهوری اسلامی تاکنون این بوده که غرب بر تعلیق فعالیتهای بحثبرانگیز اتمی ایران تاکید کرده و مقامهای ایران نیز گفتهاند که حاضر به کنار گذاشتن فعالیتهای خود نیستند
سوال این است که چارچوبهای مذاکرات شامل چه محورهایی خواهد بود و طرفین از یکدیگر چه انتظاراتی خواهند داشت؟
گره اصلی پرونده هستهای جمهوری اسلامی تاکنون این بوده که غرب بر تعلیق فعالیتهای بحثبرانگیز اتمی ایران تاکید کرده و مقامهای ایران نیز گفتهاند که حاضر به کنار گذاشتن فعالیتهای خود نیستند. تحولات ماههای اخیر نشان میدهد که طرفین نه تنها از خواستهای خود کوتاه نیامدهاند بلکه مصرتر و مصممتر هم شدهاند.
غرب با اعمال تحریمهای بهشدت سختگیرانه در صدد تاثیرگذاری بر تصمیم مقامهای ایران بوده و چهرههای ارشد جمهوری اسلامی نیز گفتهاند که برخلاف تحریمها برنامههای اتمی را با جدیت بیشتری پی خواهند گرفت.
آنها در واقع همین کار را هم کردهاند و پیشرفت در تجهیزات و فنآوری تاسیسات اتمی "فردو" در نزدیکی شهر قم یکی از اقدامهایی بوده که طی ماههای اخیر صورت گرفته و نارضایتی غرب را دوچندان کرده است.
بنابراین کمی دور از ذهن به نظر میرسد که ایران حاضر باشد برنامههای خود را برخلاف پذیرش این همه هزینه، یکباره به تعلیق درآورد. دستکم در ادبیات مقامهای تهران هنوز موضعی مبنی بر این عقبنشینی دیده نمیشود.
ایران عقب نمی نشیند!
اگر اظهارات دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در کنفرانس خبری پس از مذاکرات استانبول را مبنا قرار دهیم این طور میتوان ارزیابی کرد که تهران قصدی برای تعلیق فعالیتهای خود ندارد.
سعید جلیلی در پاسخ به سوال خبرنگار "فارس" تصریح کرد که "طرح مباحثی چون تعلیق فعالیتهای هستهای ایران در قبال رفع تحریمها ادبیاتی مربوط به گذشته است."
او همچنین با رد گمانهها درباره تعلیق غنیسازی ۲۰ درصد، به عنوان مبنایی برای پیشرفت مذاکرات گفت که "ما در چارچوب ان پی تی و بر مبنای حقوقمان برای تامین نیازهایمان اقدام میکنیم." در تهران نیز برخی از چهرههای سیاسی و دیپلماتیک اظهاراتی را ابراز داشتند که نشان از تمایل جمهوری اسلامی به مقاومت در برابر درخواستهای غرب دارد.
علاء الدین بروجردی، رییس کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در یک مصاحبه گفت که "اصل غنیسازی برای ما مهم است؛ کشوری که دارای توانمندی غنیسازی است، طبیعتا بر اساس نیاز و در چارچوب اهداف صلحآمیز و زیر نظر آژانس میتواند غنیسازی را انجام دهد."
سردار یدالله جوانی، مشاور نماینده ولی فقیه در سپاه پاسداران نیز در گفتوگو با خبرگزاری فارس پیرامون مذاکرات اتمی گفت: "ایران حسن نیت نشان داده و دلیلی ندارد که در برخی از فعالیتهای هستهای خود تجدید نظر کند." او تاکید کرد که جمهوری اسلامی هیچ گونه انعطافی در راستای مطالبات غرب به خرج نخواهد داد.
انتظارات ناهمخوان
لحن غیرمنعطف ایران درباره اصرار بر ادامه فعالیتهای اتمی یک روی سکه است. در آن سو نیز "باراک اوباما" رییس جمهوری ایالات متحده به جمهوری اسلامی هشدار داده است که مذاکرات کنونی آخرین شانس برای دیپلماسی است.
لحن غیرمنعطف ایران درباره اصرار بر ادامه فعالیتهای اتمی یک روی سکه است. در آن سو نیز "باراک اوباما" به جمهوری اسلامی هشدار داده است که مذاکرات کنونی آخرین شانس برای دیپلماسی است
او بهنوعی با تهران اتمام حجت کرده است. برخی منابع دیپلماتیک گفتهاند که غرب گرچه در مرحله فعلی انتظار برآورده شدن همه خواستههایش از ایران را ندارد، اما آنها مایلند که تهران گامهای اساسی برای حل بحران بردارد.
گامهایی که خارج ساختن ۱۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیسازی شده با غلظت ۲۰ درصد، از ایران، اجرای تدریجی پرتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای و صدور اجازه بازدیدهای سرزده نمایندگان آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تاسیسات ایران، از سر گرفتن گفتوگوهای ایران و آژانس و پاسخگویی به پرسشهای مربوط به فعالیتهای مشکوک اتمی و دیدار از سایت نظامی پارچین را شامل میشود.
ایران دستکم تاکنون به این درخواستها روی خوش نشان نداده است. البته برخی گمانهها درباره آمادگی تهران به تعلیق غنی سازی ۲۰ درصد اما این گمانهها چندان محل اعتنا نیست. درباره موافقت تهران با توقف فعالیتهای سایت اتمی "فردو" یا افزایش نظارتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی امیدها به مراتب کمتر است.
مقامهای جمهوری اسلامی مدام بر این نکته تاکید میکند که غرب باید اعتماد آنها را به دست آورد. این جلب اعتماد هم به معنای کاسته شدن از دامنه تحریمهای غرب و تضمینهای امنیتی به تهران برای حفظ امنیت تاسیسات اتمیاش است ولی مساله اینجاست که غرب هم این امتیازها را بیچشمداشت به ایران اعطا نخواهد کرد و آن را موکول به انجام معامله اتمی میکند.
وجود همین گرههای کور و شرایط پیچیده است که اجازه خوشبینی زیاد نسبت به مذاکرات استانبول را نمیدهد. این مذاکرات مطمئنا یک گام به جلو بوده اما از کجا معلوم که مذاکرات بعدی دو گام به عقب نباشد؟ تجربه مذاکرات ناکام سالهای اخیر حکم میکند که زیاد خوشبین نباشیم.
آمریکا می خواهد تا پایان انتخابات رئیس جمهوری ایران و قیمت نفت را مهار کند و ایران می خواهد هر چه سریعتر تحریمهای بانکی و پولیش پایان یابد . استانبول اولین قدم برای نشان دادن مهار ایران به آمریکائی ها نشان داده شد مذاکرات سازنده تلقی شد و قیمت نفت پائین آمده و آمریکائی ها آنرا امروز لمس خواهند کرد اما ایران چه بدست آورد هیچ فقط زمان و تاخیر حمله و از این ستون تا آن ستون فرج است . و اینکه قیمت ارز و سکه پائین آمد که به همین دلیل دولت ناراضی ست . زیرا درآمدهایش کاهش می یابد . مهمترین مشکل ایران از تحریمها فقط تحریم بانکی و پولی ست زیرا به معنی قطع کامل روابط سیاسی و اقتصادی با دنیاست از اینرو جلیلی علیرغم رجزخوانی های خامنه ای -که تحریم باعث دریافتن ظرفیتها و برای کشور بسیار سودمند است - در کنفرانس مطبوعاتی خواهان رفع فوری تحریمهاست و صالحی شرط ادامه ی مذاکرات را رفع تحریم می گذارد . از اینرو استانبول تنها تنش جنگ طلبانه را کاهش داده و ایران در آن چیزی بدست نیاورد .
اما همانطور که بارها گفته ام ایران چه در حل مناقشات هسته ای و چه در ادامه ی بحران چیزی بدست نخواهد آورد حل معضلات اقتصادی و سیاسی ایران با وجود ساختارهای سیاسی اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی و دفاع از بازار دلالی و سوداگری و تولیدات سنتی داخلی غیر ممکن و به معنی نابودی جمهوری اسلامی خواهد بود
مذاکرات استانبول تاکید بر توافقهای اجام شده طی 5ماه گذشته است. میدانیم اواسط سال گذشته روسیه پروژه ای بعنوان طرح گام به گام مطرح کرد که وزیر خارجه امریکا انرا جالب خواند مشروط بر اینکه گروه کارشناسان اعزامی امریکا به مسکو انرا تائید کنند و سپس اعلام شد که امریکائیها بشرط مثبت بودن طرح را میپذیرند.
رفت و امد اعضای شورای امنیت ملی روسیه و ایران چندین مرتبه تکرار شد و در همین رابطه میانجی گری ترکیه بین ایران و امریکا گسترش یافت و بعد از تحرکات سیاسی اسرائیل و لابی گری در کنگره و سنای امریکا دیپلماسی این کشور در حالت مخصوصی گرفت و نهایتا میخواستند جنگی را به امریکا تحمیل کنند .
عبور از بحرانهای مختلف امریکا را (بخوانید رئیس جمهور این کشور را ) در مقابل نخست وزیر اسرائیل قرار داد که دیپلماسی فعال را پیش روی سیاست خارجی امریکا نشاند واز طرف دیگر در ایران در تحولی دیگر حرکت خزنده ای علیه احمدی نژاد بوقوع پیوست که سر انجام دیپلماسی هم از حوزه اختیارات دولت خارج شد وبا نظارت بیت در اختیار شورای امنیت ملی قرار گرفت که تمام طیفهای حکومتی در ان عضو و سهیم هستند.
تحریم مبادلات مالی غرب سرانجام بعنوان نقطه اسیب پذیر اقتصاد ایران خود را نشان داد که دور زدن تحریمها با تشکیل شرکتهای اف شوری و قارچی شکل نمیتوانست 100 ملیارد دلار را پس و پیش کند بنا برین رایطه با شیطان بزرگ هم از اوجب واجبات شد .
در کنفرانس هسته ای سئول که ایران هم شرکت نداشت اوباما دو ساعت با نخست وزیر ترکیه ملاقات داشت که منجر به پرواز مستقیم ایشان با کلیه مفامهای امنیتی و اقتصادی به تهران گردید. در تهران علاوه بر ملاقات تشریفاتی با رئیس جمهور دیداری هم با رئیس مجلس که در دور قبلی مذاکرات توافقهای ژنو را که احمدی نژاد تر تیب داده بود بهم زد انجام گرفت و سپس نوبت به خامنه ای رسید که در مشهد پیام اوبا ما را تسلیم نمود.
درهمین زمان خانم کلینتون در ریاض همچنان از ایران مصرانه خواست که تسلیم خواست جامعه بین المللی شود ومعلوم است در جریان کامل پیام اوباما نبوده است چون قرار بود روز بعد در کنفرانس دوستان سوریه در استانبول تصمیات سختی علیه حکومت این کشور را به تصویب برساند.
بازگشت اردغان به ترکیه نتائج متفاوتی را همراه داشت زیرا تشکیل کنفرانس دوستان سوریه خشم بسیاری از دولتمردان ( بخوانید جناحی تند رو در سپاه پاسداران که هم جنگ را توصیه میکنند وهم بدنبال اشاعه ایدئولوژی ولایت فقیه هستند)را برانگیخت که مقاله محسن رضائی که خواستا رتغییر محل مذاکرات از استانبول به بغداد و دمشق و بیروت و بعدا چین هم بان اضافه شد و سرمقاله کیهان و خبر گزاری فارس گه خواستا رتجدید نظر در سیاستهای اقتصادی ایران ترکیه شدند و سر انجام بیانات رئیس مجلس که شدیدا به تر کیه تاخت از ان جمله است.
شایع شد که یک تیم امنیتی ایرانی که مشخصا عناصر سپاه قدس بودند از مدتها پیش با گروه اطلاعاتی و امنیتی امریکا راجع به تمام مسائل عراق و ایران مشغول مذاکره اند وبدست اوردهائی هم رسیده اند که در گیری های عراق کمتر شود و نتیجه ملموس ان دادن اختیارات بیشتر به مالکی شد که هم با گروه علاوی در گیر بود و هم سنی ها باتقاضای خود محتاری نظیر کردها مزاحم او بودند وهم مساله قرادادهای مستقل نفتی اقلیم کردستان را خارج از خزانه عراق قبول نداشت و اختلافها سبب بمب گزاری متعدد در شهرهای مختلف شده بود ومالکی شروع به تسویه حساب با مخالفان گردید که از جمله تعقیب طارق الهاشمی و اخطار به شرکتهای نفتی که مستقلا با کردستان قراداد بسته بودند و سرانجام مهمل سازی غلاوی گردید.
گفته میشود مذاکرات بغداد نتایج ملموسی داشته است ودر باره مسائل هسته ای ایران هم بوده است که منجر به ارتقاع درجه قاسم سلیمانی شده است.
واگویه پیام اوباما ایرانیان را به جنب و جوش انداخت که محل مذاکرات را از استانبول بجای دیگر منتقل کنند تا در مورد سوریه تحت فشار ترکیه قرار نگیرند ودر همین راستا اقای باقری معاون دبیر شورای امنیت ملی که بیشتر کاریر امنیتی دارد با هیاتی مامور بغدادشد که هم پیام رئیس جمهور امریک را از طریق سفارت گسترده این کشوردر بغداد چک کنند و هم با لابی این سفارت محل مذاکرات را در بغداد تعیین نماید که بعد از یک هفته تمام پیشنهادات ایران در این مورد قبول
شد.
اساس مذاکرات بر مبنای مدالیته است و قدم اصلی را روسها برداشته اند یعنی حد اقل پیش بینی 10 مورد مختلف هسته ای پیش بینی شده است که طرفین مذاکره در باره انرا قبول کرده اند .
اول توقف غنی سازی 20 درصدی
دوم خارج کردن موجودی اورانیوم 20 درصد غنی شده
سوم بازدید سازمان انرژی اتمی از مجتمع پارچین
چهارم اجازه بازرسی سر زده از هر یک از نیرو گاهها ی هسته ای کشور
ودر اذای ان غرب باید
اول اروانیم غنی شده 20 درصدی برای مصرف راکتور داروئی تهران را بایرا ن بفروشد
دو تحریم بانک مرکزی ومبادلات پولی که خارج از قعطنامه های شورای امنیت وضع شده است لغو گردد
سه تحریم نفتی برداشته شود
چهار کلیه تحریمهای شورای امنیت منتفی گردد
ایران قبول نکرده سایت فردو و هیچکدام ار سایتها ی فعا ل اتمی تعطیل شود
در مورد لیبی و افریقای جنوبی که فعالیت هسته ای تعطیل شد و ماشین الات را هم بامریکا فرستادند ومشخصا ایران
این شرط را نخواهد پذبرفت
پنجم ایران خواستار همکاری تحقیقاتی در مورد ابزوتوپ ها و و روش انزیم بد زدائی ار غلات و حبوبات است که در به ثمر رسیدن بهره وری بیشتر محصولات کشاورزی که تکنولوژِی ان در اختیار غرب است دریافت دارد.
بنابرین مذاکرات استانبول نتیجه ملموسی داشته است که صحه بر توافقات روسیه و بغداد گذاشته است و بهمین. دلیل مثبت تلقی میشود.
ودر 40 روز اینده خط سبز و قرمز هریک از مسائل تعیین میشود ودستور اجرائی ان بیشتر در بغدا بطور ریز و در مسکو بصورت کلی تر اجرائی میگردد
جو کنونی این امکان را فراهم ساخته تا ایران و امریکا بتوانند مسائل دو جانبه را هم مورد تدبیر و تدقیق قرار دهند وزمانی حدود 10 ماه لازم است که از این روابط غبار روبی شود
فعلا مخالفان هم در جبهه موافقان فعال شده اند و اظهار نظر ها بیشتر خود نمائیست ومیتوان گفت در یک زمان سه حادثه مختلف دررابطه با امریکا صورت گرفت که انتشار نامه رفسنجانی به امام که بایستی برای رابطه با امریکا ساز و کاری فراهم شود و همان روز سایت الف احمد توکلی اعلام کرد که از امروز سخنگوی فارسی زبان سفارت امریکا به
سوالات شما در سایت الف پاسخ میدهد که این مقاله فیلتر شد ولی نشانه اب شدن یخ های روابط بود و با پیام اوباما تلاشها به سه رسید
ممکن است انتشار نامه رفسنجانی رهبر ی را مصمم کند با گشودن باب مداکرات با امریکا که امام نتوانست عملی کند او حل کننده مشکل معرفی شود
نا گفته نگذاریم که اگر رابطه با امریکا سر وسازمانی پیدا کند ناگزیر تعدادی از سر داران سپاه وبسیج و حتی ارتش ازسمتهای خود کنار خواهند رفت
خواهراشتون روبنده و شال گردنت چي شذ ؟...واقعا که ؟.....
کوتاه آمدن اينها در مقابل غرب خواست عموم مردم است چون سقوط اينها را سريعتر خواهد کرد.....
به سلامتی! مبارکه ایشالا !
بله برونه گل میتکونه دسته به دسته دونه به دونه شادوماد! لا لالای لا لالای لالالای لای....
ارسال کردن دیدگاه جدید