از نخستین مدرسه حجاب تا ازدواج‌های اجباری
شنبه, 1391-03-13 16:00
دیده‌بان زنان: ششم تا دوازدهم خردادماه ۱۳۹۱
مریم حسین‌خواه
مریم حسین‌خواه - اخبار مربوط به زنان، اغلب به دلیل نبود یا کمرنگ بودن عواملی همچون "قدرت" و "ثروت"، کمتر در رسانه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند و تبدیل به تیترهای اصلی رسانه‌ها می‌شوند. رادیو زمانه تلاش می‌کند تا هر شنبه با دیده‌بانی اخبار حوزه زنان، نگاهی به خبرهای در حاشیه مانده و کمتر دیده شده این حوزه داشته باشد.
در هفته گذشته فریده ماشینی [1]، پژوهشگر و فعال سیاسی - مدنی درگذشت و منیژه نجم‌عراقی [2]، نویسنده و پژوهشگر بازداشت شد. از سوی دیگر با نزدیک شدن فصل تابستان و گرم‌تر شدن هوا، بنا بر یک سنت هرساله از سوی حکومت ایران، سخت‌گیری‌ها نسبت به پوشش زنان در تفریحگاه‌های تهران [3] و برخی جشنواره‌ها [4] شدت گرفت.
اینها اما تمام اتفاق‌های حوزه زنان نیست و در گوشه و کنار خبرگزاری‌ها، خبرهای خوش و ناخوشی از تاسیس اولین مدرسه حجاب، تصویب حق‌اولاد برای زنان، ازدواج‌های اجباری و ثبت نشده در شرق ایران و بالارفتن رده تیم ملی فوتبال زنان به چشم می‌خورد.
مدرسه حجاب در یزد و ورود "نیروهای مردمی" به طرح عفاف و حجاب
بیشتر شدن سخت‌گیری‌ها نسبت به پوشش زنان در آستانه فصل تابستان خبر تازه‌ای نیست و در چند سال اخیر به صورت مرتب تکرار شده است، اما راه اندازی "مدرسه حجاب [5]" آن هم برای کودکانی که به مهدکودک می‌روند خبر تازه‌ای است که نیاز به تامل دارد.
بر اساس قوانین شرعی، دختران تا پیش از سن ۹سالگی ملزم به رعایت "حجاب اسلامی" و پوشاندن مو و اندام خود نیستند، اما بر اساس آنچه خبرگزاری زنان منتشر کرده است، "ستاد مردمی عفاف و حجاب استان یزد"، درصدد است به منظور آنچه "فرهنگ‌سازی در امر حجاب" عنوان کرده، این مدارس را برای دختران خردسال راه‌اندازی کند.
در هفته گذشته فریده ماشینی، پژوهشگر و فعال سیاسی - مدنی درگذشت و منیژه نجم‌عراقی، نویسنده و پژوهشگر بازداشت شد. از سوی دیگر با نزدیک شدن فصل تابستان و گرم‌تر شدن هوا، سخت‌گیری‌ها نسبت به پوشش زنان شدت گرفت
ناهید یاوری، سخنگوی ستاد مردمی عفاف و حجاب استان یزد، هدف از تاسیس چنین مدرسه‌ای را "نهادینه کردن فرهنگ حجاب از کودکی" دانسته است و می‌گوید این مدارس می‌خواهند با برنامه‌های "جذاب و هنری" نه تنها روی کودکان بلکه روی والدین آنها نیز تاثیر بگذارند.
این طرح چنانکه سخنگوی ستاد مردمی عفاف و حجاب یزد می‌گوید گام اول برای تاسیس "بزرگ‌ترین پژوهشکده عفاف و حجاب خاورمیانه" در این شهر است. او از "نیروهای مردمی" نیز برای کمک به اجرای این طرح و نهادینه کردن آنچه "فرهنگ عفاف و حجاب" عنوان می‌شود کمک خواسته است.
درگیر کردن "نیروهای مردمی" و "سازمان‌های مردم نهاد" در ایجاد محدویت برای پوشش زنان اما فقط محدود به شهر یزد نیست و بر اساس گزارشی [6] که در خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) منتشر شده، وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران نیز برنامه‌ای را تدوین کرده است که بر مبنای آن سازمان‌های مردم نهاد به همراه ۲۶ دستگاه عضو كارگروه عفاف و حجاب اشاعه "فرهنگ عفاف و حجاب" را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
در حالیکه طهورا نوروز، رئیس اداره عفاف و حجاب اجتماعی وزارت كشور از "نقش فعال" سازمان‌های مردم نهاد در ترویج فرهنگ حجاب و عفاف در جامعه سخن می‌گوید، فعالان حقوق زنان به محدود کردن سازمان‌های غیر دولتی مستقل در سال‌های اخیر اعتراض دارند. در چند سال اخیر فعالیت بسیاری از نهادهای مدنی به خاطر سرکوب‌ها و تهدیدهای اعمال شده از سوی دولت متوقف شده و اعضای آن بازداشت یا مجبور به ترک ایران شده‌اند.
هزینه حق اولاد، یک گام مثبت به نفع زنان سرپرست خانوار
اختصاص حق اولاد به زنان شاغل و بازنشسته اما یک خبر خوب است. با وجود محدودیت‌هایی که در سال‌های اخیر برای اشتغال زنان و سوق دادن آنها به سوی اشتغال پاره وقت و دورکاری انجام شده، گام‌های اندک مثبتی نیز در این مسیر به چشم می‌خورد.
در نظرگرفتن کمک هزینه حق اولاد [7] برای زنان سرپرست خانوار از جمله این گام‌ها است. به گزارش خبرگزاری بین‌المللی زنان (وفا)، طاهره بیگم‌سیدی، مدیرکل دفتر بانوان و خانواده استانداری قزوین ۱۲ خردادماه جاری گفت که از این پس تمامی زنان سرپرست خانوار شاغل، بازنشسته و وظیفه‌بگیر از کمک هزینه حق اولاد بهره‌مند خواهند شد.
درست دو روز قبل از اعلام تعلق گرفتن حق اولاد به زنان سرپرست خانوار که بر اثر تلاش‌های مرکز امور زنان و خانواده صورت گرفته است، مدیر امور سیاسی و فرهنگی همان مرکز درباب "ضرورت" تصویب قوانینی در جهت فعالیت پاره وقت زنان سخن گفته و وظیفه اصلی زنان را "رسیدگی به خانواده" اعلام کرده بود
بنا بر این گزارش، چندی پیش در پی تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری، به دلیل عدم درج عبارت حق اولاد در بند چهارم ماده ۶۸ این قانون، حق اولاد زنان سرپرست خانوار که سابق بر این به موجب قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۸۰ پرداخت می‌شد قطع شد، اما در پی پیگیری‌های مرکز امور زنان و خانواده بهره‌مندی زنان سرپرست خانوار از کمک هزینه حق اولاد، در تاریخ ۱۳ اسفند ماه ۹۰ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از تاریخ شانزدهم همان ماه از سوی دولت برای اجرا ابلاغ شده است.
این قانون در حالی ابلاغ شده که در طول ۱۰سال گذشته رشد خانواده‌های دارای سرپرست زن [8] ۵۸درصد افزایش داشته است و نزدیک به یک میلیون و ۱۶۰هزار زن سرپرست خانوار شهری، ۴۷۹هزار زن سرپرست خانوار روستایی و یک‌هزار و ۲۱۱ زن سرپرست خانوار عشایری در ایران به‌سر می‌برند.
سرپرست خانوار بودن زنان اما اغلب به نفع آنها نیست و خبرهای این حوزه اگر هم خبر خوبی باشند در بیشتر مواقع در حکم "نوش و نیش" هستند. درست دو روز قبل از اعلام تعلق گرفتن حق اولاد به زنان سرپرست خانوار که بر اثر تلاش‌های مرکز امور زنان و خانواده صورت گرفته است، زهره لاجوردی [9]، مدیر امور سیاسی و فرهنگی همان مرکز درباب "ضرورت" تصویب قوانینی در جهت فعالیت نیمه وقت و پاره وقت زنان سخن گفته بود و وظیفه اصلی زنان را "رسیدگی به خانواده" اعلام کرده بود.
این مقام مسئول همچنین خواستار رعایت "حریم زن و مرد" شد و با بیان اینکه در صورت عدم رعایت این مسله خانواده‌ها آسیب می‌بینند، پدید آمدن جامعه سکولار را از جمله نتایج "اضمحلال خانواده" دانست.
به نظر می‌رسید قوانین و آئین‌نامه‌های جدید که در چند سال اخیر بر پایه محدودسازی اشتغال زنان و تفکیک جنسیتی هرچه بیشتر اعمال شده‌اند، بر پایه همین استدلال‌ها پیش می‌روند. سخنان مدیر امور سیاسی و فرهنگی مرکز امور زنان و خانواده، مبنی بر اینکه "هدف دولت‌های پیشین افزایش مشاركت اجتماعی زنان بدون توجه به آسیب های آن بود"، گواهی دیگر بر هراس مقامات دولتی و قانونگذاران فعلی از حضور زنان در جامعه و سعی آنها در محدودسازی این مشارکت است.
زنان نصرت‌آباد سیستان و بلوچستان و حقوقی که ندارند
خبرهای حوزه زنان فقط اختصاص به تهران و شهرهای بزرگ ندارد و تبعیض‌های قومی و جغرافیایی نیز همچون تبعیض‌های جنسیتی در ندیده شدن یا کمتر دیده شدن خبرها تاثیرگذارند.
در حالی که یکی از داغترین خبرهای هفته گذشته بحث پیرامون ارائه مجوز به وب‌سایت ویژه ازدواج موقت در تهران بود، کلثوم موذن، مدیر دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان دادگستری سیستان و بلوچستان روز پنجشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۱ از ثبت نشدن ۸۰ درصد ازدواجها در شهر نصرت‌آباد این استان و رواج تعدد ازدواج و ازدواج‌های اجباری در این شهر خبر داد.
مدیر دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان دادگستری سیستان و بلوچستان روز پنجشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۱ از ثبت نشدن ۸۰ درصد ازدواجها در شهر نصرت‌آباد این استان و رواج تعدد ازدواج و ازدواج‌های اجباری در این شهر خبر داد
به گزارش خبرگزاری ایسنا [10]، خانم موذن می‌گوید "دختران این شهرستان که در ۱۰۵کیلومتری شمال غربی زاهدان قرار دارد مجبور به ازدواج در سنین پایین می‌شوند" و "بسیاری از آنها فاقد شناسنامه و از دریافت یارانه نیز محروم هستند".
به گفته وی نبود دبیرستان دخترانه و وسایل ایاب و ذهاب برای رفتن به شهرهای دیگر، دختران نصرت‌آبادی را مجبور به ترک تحصیل کرده است و بسیاری از آنها اطلاعی از حقوق خود ندارند.
تیم ملی فوتبال زنان ایران، در صدر کشورهای خاورمیانه
اخبار ورزش زنان از جمله حوزه‌هایی است که هیچ گاه تیتر یک رسانه‌ها نمی‌شوند، حتی اگر موفقیت‌های آنان همتراز مردان باشد. صعود سه پله‌ای تیم ملی فوتبال زنان یکی از همین خبرها بود.
در حالی که فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) در تازهترین رده‌بندی خود از صعود تیم ملی فوتبال زنان [11] و قرار گرفتن آن در رده ۵۴ جهان خبر داده است، کمتر رسانه‌ای این خبر را آنچنان که به فوتبال مردان می‌‍‌‌پردازند منتشر کرده است.
بر اساس این رده بندی که روز جمعه ۱۲ خرداد ماه جاری اعلام شد، تیم ایران با هزار و ۴۳۱ امتیاز رده دوازدهم تیم‌های آسیایی را به خود اختصاص داده است و تمامی کشورهای همسایه ایران و خاورمیانه در رده‌های پایین‌تر از این کشور قرار دارند.
تیم فوتبال زنان آمریکا، اولین رده در سطح جهانی را به خود اختصاص داده است و ژاپن با دارا بودن رده سوم در جهان در رده اول آسیا نشسته است.
[12]
